„Elbląg-Ostrava – wspólna sprawa” (Elblong-Ostrava. Společná zpráva na téma Prostorové formy) to tytuł wystawy przygotowanej wspólnie przez elbląską Galerię EL oraz jej czeskiego partnera – organizację SPOK – Spolek pro ostravskou Kulturu w sali wystawienniczej Centrum Kultury w Ostravie w ramach międzynarodowego festiwalu ARCHIKULTURA 2013.
Przypadek obu miast jest doskonałym przykładem realizacji modernistycznej utopii artystycznej, formułowanej z tej samej perspektywy; rzeźba monumentalna wykonana z metalu miała w jej myśl znaleźć się w obrębie przestrzeni publicznej za sprawą powiązania pracy robotnika i artysty. W obu przypadkach za ich przygotowanie odpowiadały zakłady przemysłu ciężkiego; elbląski ZAMECH – wytwórca turbin oraz ostrawska Huta Vitkovice.
Położenie nacisku na ten, w gruncie rzeczy ideologiczny, choć pozaartystyczny element, w sposób oczywisty zbliża elbląskie Biennale Form Przestrzennych oraz Sympozium Prostorvych Forem do formułowanych na gruncie postkonstruktywizmu postulatów z silnym akcentem społecznym, realizacją sztuki de facto „publicznej” - poprzez włączenie w realizację i recepcję tej sztuki elementu edukacyjnego jak najszerszej grupy społeczeństwa.
W perspektywie polskiej historii sztuki Biennale Form Przestrzennych w Elblągu otwiera dyskusję na temat obecności sztuki w przestrzeni publicznej. Jedynie w 1965 roku zrealizowano 50 obiektów i jak dotąd, nigdzie indziej w Polsce i w niewielu miejscach na świecie, nie spotkamy rezultatów tak zwartej i dość konsekwentnie zrealizowanej koncepcji artystycznej, która do tego oparłaby się po prawie 50 latach rozwojowi urbanistycznemu miasta. Ostrawski eksperyment, o dwa lata późniejszy niż elbląski, jest co prawda skromniejszy jeśli idzie o skalę (zrealizowano bowiem 8 obiektów podczas I Sympozjum), lecz zaryzykowałbym tezę, że bardziej dojrzalszy, jeśli idzie o jakość techniczną wykonania poszczególnych prac.
W ramach wystawy pojawią się między innymi fotogramy autorstwa dwóch elblążan - Rafała Kotyły (fot. obok) i Dominika Żyłowskiego, którzy realizują od dłuższego czasu autorski projekt „Elbląskie Formy Przestrzenne w fotografii”. Jak twierdzą autorzy zasadniczym znaczeniem dla pełnego wykorzystania potencjału elbląskiej kolekcji monumentalnych rzeźb jest odkrycie ich na nowo jako dzieł sztuki. O wartości dzieła sztuki decyduje nie tyle jego doraźna ocena odbiorców i nawet nie opinia zawodowych krytyków sztuki, ale jego podatność na cytat i interpretację, jego zdolność do bycia inspiracją dla kolejnych dzieł i innych twórców. Zdjęcia powstałe w ramach ich współpracy, będąc pracami o dużych walorach estetycznych, jednocześnie przedstawiają formy przestrzenne w sposób wyjątkowy i wcześniej dotąd niespotykany. Stanowią tym samym niezwykle udaną próbę podjęcia artystycznego dialogu z elementami elbląskiej otwartej galerii.
Tak w przypadku Elbląga jak i Ostrawy możemy przyjąć tezę o niepełnym wykorzystaniu form przestrzennych w sferze rozwoju turystyki, edukacji kulturalnej, polityki wizerunkowej i promocji miasta oraz w polityce społecznej, czy jako czynnika pozwalającego mieszkańcom na identyfikowanie się z miastem, czyli jako istotnego elementu budowania tożsamości i więzi społecznych. Wystawa nie odpowie na pytanie dlaczego tak się dzieje, stanowi jednak przyczynek do refleksji, do zadania po raz kolejny pytań: co ze sztuką wokół nas? Jaka sztuka w naszych miastach?
Kuratorzy: Tadeáš Goryczka (część czeska) / Jarosław Denisiuk (część polska)
Miejsce: Centrum Kultury a vzdělávání, Sokolska 26, Ostrava
Czas trwania wystawy: 4 kwietnia – 4 maja 2013