W dzisiejszym odcinku „Historii okolic Elbląga” przenosimy się do gminy Sztum. O ciekawostkach związanych z miejscowościami Barlewice, Gronajny i Koniecwałd opowiada Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.
Barlewice
Zaistniały jako folwar krzyżacki. Wieś położona jest nad jeziorem Barlewickim, będącym przepływowym rynnowym akwenem pochodzenia polodowcowego o maksymalnej głębokości niespełna 9 m, długości 1,5 km i szerokości prawie 0,5 km., ma ono połączenie z jeziorem Sztumskim.
Właścicielem majątku w 1774 r. został Jacob Muemch, a po nim dobrami władali: kapitan D. Hugo Philips, Ortmann z Górek, Gottlieba Sender i wreszcie Artur Kerber, który zarządzał dobrami do 1945 r.
Do atrakcji turystycznych zalicza się pochodzący z początku XX w. budynek dawnego dworu, w okolicy wsi są zachowane inne budowle tego typu. Miejscowość i jej okolice znajduje się na turystycznym Szlaku Zamków Gotyckich ulokowanych na Powiślu.
Z chwilą powstania folwarku nosił on nazwę Wargels, do 1945 wieś określano jako Barlewitz, następnie nazwę spolszczono.
Gronajny
To wieś położona nad jeziorem Dąbrówka, tu przebiega kanał Juranda zaopatrujący dawniej w wodę miasto Malbork i zamek. Przez wieś przebiega też połączenie kolejowe łączące Malbork z Iławą. W 2012 r. powstały tu nowy dworzec i wiadukt.
Do obiektów zabytkowych zaliczamy dwa domy, budynek dawnej szkoły, dwór z parkiem.
Obecną nawę wieś otrzymała w 1946 r., do tego czasu zwano ją Grünhagen.
Koniecwałd
Przypuszcza się, że wieś zaistniała przed 1264 r., pierwszy przywilej pochodzi z 1284 r. Wtedy to komtur malborski Henryk von Wilnowe ustanowił we wsi parafię, a więc zaistniał również pierwszy kościół. Przypuszcza się, że Henryk zanim został komturem malborskim, był komturem w Zantyrze.
Kościół spłonął w 1410 r.. Pobudowano nowy, który uległ zniszczeniu w 1647 r. w wyniku ostrzału artyleryjskiego prowadzonego przez Szwedów. Następnego kościoła we wsi już nie pobudowano, a ruiny poprzedniego przetrwały do końca XVIII w.
Do dzisiaj zachował się dawny dwór wzniesiony w XIX w. Zarządcą majątku był wówczas por. Dewiz, a w XX w. kolejnymi właścicielami byli: Albert Störmer, Emil Becker, Walter Biber, Otto Timreck , Bruno Ewert z Gronajn. Obecnie w dawnym dworze znajdują się pomieszczenia biurowe oraz mieszkania.
Do zabytkowych obiektów zaliczany również dawne założenia dworskie, budynki dawnej szkoły i kuźni, a także pobliską śluzę. W pobliżu miejscowości odkryto ślady osadnictwa z okresu paleolitu, neolitu, kultury łużyckiej, późnego okresu latońskigo.
Obecne miano wieś uzyskała po 1945 r., do tego okresu używano nazwy Konradswalde, wcześniej zaś: Conradswalde, Konieecwald (1659), Konietzwol (1700).