Minister Edukacji uzgodnił, by 2 grudnia odwołać zajęcia w szkołach wiejskich. Powodem odwołania zajęć w tym dniu jest coroczna czynność liczenia bydła. W przypadku, gdy urząd wiejski zwróci się do nauczycieli, by i ci pomogli w liczeniu bydła, oni również mogą w tym dniu zaniechać swoich codziennych obowiązków. (ENN, czwartek, 24.10.1912 r.)
Zderzenie parowców
W sobotni wieczór na Zalewie Wiślanym niedaleko kadyńskiej latarni morskiej frachtowiec „Meta” z Królewca zderzył się ze statkiem pasażerskim „Anna”. Zderzenie było tak silne, że naczynia na statku pobiły się, a pasażerami mocno szarpnęło. […]. Parowiec „Anna” przybył do Elbląga z półgodzinnym opóźnieniem. Winę w zderzeniu ponosi sternik statku „Meta”. (ENN, poniedziałek, 28.10.1912 r.)
Konferencja dyrektorów Reichsbanku
1 listopada w Królewcu (niem. Königsberg) odbędzie się druga już konferencja dyrektorów Reichsbanku* z czterech wschodnich prowincji: Prus Wschodnich i Zachodnich, Pomorza (niem. Pommern) i Poznania (niem. Posen). Konferencja odbędzie się pod przewodnictwem prezesa banku, pana Havenstein.
Pierwsza taka konferencja miała miejsce w maju zeszłego roku w Gdańsku (niem. Danzig) w pomieszczeniach głównego oddziału Reichsbanku. Ustalono tam, że konferencje będą odbywały się w najbliższych latach regularnie na przemian w Gdańsku i Królewcu. (ENN, czwartek, 24.10.1912 r.)
* Reichsbank – centralny bank Rzeszy założony 1 stycznia 1876 r., krótko po zjednoczeniu Niemiec i powstaniu Cesarstwa Niemieckiego. Bank powstał na miejsce Centralnego Banku Prus. Pierwszym prezesem Reichsbanku był Hermann von Deched. – DK
Jubileusz 50-lecia pracy
W niedzielę 27 października pan Karl Klein, z zawodu hydraulik, obecnie rentier, będzie obchodził pięćdziesięciolecie swojej pracy. Syn jubilata, pan Robert Klein, jest również hydraulikiem. (ENN, czwartek, 24.10.1912 r.)
Poduszki dla podróżujących koleją
Obecnie rozważa się wycofanie tak powszechnej od kilku lat na większych dworcach pruskiej kolei żelaznej możliwości wypożyczania poduszek i koców na czas podróży. Jak wiadomo, za 75 fenigów można otrzymać na dworcach dużą poduszkę i wełniany koc. Koc i poduszki wypożycza się w ten sposób na czas podróży. U jej celu należy zostawić wypożyczone rzeczy w pociągu. Niestety, nie wszyscy podróżni oddają wypożyczone przedmioty i zabierają je ze sobą do domu. Dlatego też rozważa się zaniechania poprzedniej możliwości wypożyczania poduszek. Zamiast wypożyczania można będzie dokonać ich zakupu na dworcach. (ENN, czwartek, 24.10. 1912 r.)
Wystawa gołębi pocztowych
Elbląska sekcja militarna gołębi pocztowych „Szybka poczta” organizuje 20 listopada (Dzień Pokuty) w lokalu stowarzyszenia wystawę gołębi pocztowych, która zapowiada się bardzo interesująco. […]. (ENN, sobota, 26.10. 1912 r.)
Zbieranie liści w lasach
Zbieranie liści jest zajęciem, które przynosi biedniejszej części naszego społeczeństwa dodatkowy, aczkolwiek mały zastrzyk pieniędzy. Akcja zbierania liści w celach zarobkowych jest jednak tej jesieni utrudniona, ponieważ w wyniku nieustającego deszczu liście są mokre. Zanim zebrane liście zostaną zapakowane do worków, trzeba je w domu porozdzielać, przejrzeć i osuszyć. Za jeden worek liści można otrzymać zazwyczaj 1 markę.
W tym roku liście opadły wcześniej niż w latach ubiegłych, tak że wszystkie drzewa są już nagie. Zwłaszcza te drzewa zostały ogołocone, które latem pod wpływem największych upałów wydzielały żywicę. (ENN, niedziela, 27.10.1912 r.)
Krwawa uroczystość Związku Kombatantów
W sobotę w Marzęcinie (niem. Jungfer) odbyła się uroczystość z pokazami filmowymi i wykładami, która zorganizowana została przez Związek Kombatantów. W uroczystości tej brał udział również robotnik Adler. Adler był już od samego początku imprezy totalnie pijany i poprzez swoje głośne zachowanie zwracał uwagę zgromadzonych gości. Właściciel ziemski Grabau próbował przywołać go do porządku. Rozwścieczony tą uwagą Adler rzucił się na G. i wbił mu nóż prosto w serce.
Ponieważ zajście to miało miejsce w dużej sali podczas projekcji filmowej, nikt go nie zauważył. Dopiero gdy Grabau cały we krwi upadł na ziemię, podniósł się krzyk. Mimo udzielenia natychmiastowej pomocy nieszczęśnika nie udało się uratować. Po zaledwie kilku minutach Grabau zmarł. Mężczyzna, który w Marzęcinie cieszył się dobrą sławą, zostawił żonę i piątkę dzieci.
Mimo tego, że na początku nie wiedziano w stu procentach, kto może być sprawcą tego czynu, podejrzenie padło od razu na Adlera, ponieważ ten jest znanym nożownikiem. Sprawdzono go i rzeczywiście znaleziono u niego zakrwawiony nóż. Mimo, że zaprzecza, iżby to on dokonał tego haniebnego czynu, nie ulega żadnej wątpliwości, że to właśnie on jest sprawcą. Został więc aresztowany i w niedzielę przed południem zaprowadzony do więzienia w Nowym Dworze Gdańskim (niem. Tiegenhof).
Ciało zmarłego G. zostało zabezpieczone przez prokuraturę i znajduje się jeszcze na miejscu zbrodni. Jutro odbędzie się sądowe dochodzenie w tej sprawie. Ze zrozumiałych względów mieszkańcy Marzęcina są teraz w ogromnym szoku. Radosne święto Związku Kombatantów znalazło jakże straszne i tragiczne zakończenie. (ENN, poniedziałek, 28.10.1912 r.)
Zające są drogie
Zające są w tym roku bardzo drogie. Za funt mięsa zajęczego można dzisiaj dostać 40 fenigów. Myśliwi zgodnie przyznają, że w tym roku jest mało zajęcy, ponieważ susza tego lata nie pozostała bez wpływu na ich znikome rozmnażanie się. […]. (ENN, poniedziałek, 28.10.1912 r.)
Pożar
Wczorajszej niedzieli o godz. 13 w domu przy ulicy Gołębiej 21 wybuchł pożar. W jednej z izb na parterze wskutek buchającego z pieca ognia zajęły się szmaty leżące między ścianą a piecem. Staż pożarna, która szybko przybyła na miejsce, błyskawicznie ugasiła pożar. (ENN, poniedziałek, 28.10.1912 r.)
***
W styczniu rozpoczęliśmy publikację tekstów przypominających wydarzenia z 1912 roku dziejące się w naszym mieście. Dziś ostatnia porcja wiadomości z października 1912. Przeglądamy stare numery „Elbinger Neueste Nachrichten”, korzystając ze zdigitalizowanych zasobów Biblioteki Elbląskiej.
W sobotni wieczór na Zalewie Wiślanym niedaleko kadyńskiej latarni morskiej frachtowiec „Meta” z Królewca zderzył się ze statkiem pasażerskim „Anna”. Zderzenie było tak silne, że naczynia na statku pobiły się, a pasażerami mocno szarpnęło. […]. Parowiec „Anna” przybył do Elbląga z półgodzinnym opóźnieniem. Winę w zderzeniu ponosi sternik statku „Meta”. (ENN, poniedziałek, 28.10.1912 r.)
Konferencja dyrektorów Reichsbanku
1 listopada w Królewcu (niem. Königsberg) odbędzie się druga już konferencja dyrektorów Reichsbanku* z czterech wschodnich prowincji: Prus Wschodnich i Zachodnich, Pomorza (niem. Pommern) i Poznania (niem. Posen). Konferencja odbędzie się pod przewodnictwem prezesa banku, pana Havenstein.
Pierwsza taka konferencja miała miejsce w maju zeszłego roku w Gdańsku (niem. Danzig) w pomieszczeniach głównego oddziału Reichsbanku. Ustalono tam, że konferencje będą odbywały się w najbliższych latach regularnie na przemian w Gdańsku i Królewcu. (ENN, czwartek, 24.10.1912 r.)
* Reichsbank – centralny bank Rzeszy założony 1 stycznia 1876 r., krótko po zjednoczeniu Niemiec i powstaniu Cesarstwa Niemieckiego. Bank powstał na miejsce Centralnego Banku Prus. Pierwszym prezesem Reichsbanku był Hermann von Deched. – DK
Jubileusz 50-lecia pracy
W niedzielę 27 października pan Karl Klein, z zawodu hydraulik, obecnie rentier, będzie obchodził pięćdziesięciolecie swojej pracy. Syn jubilata, pan Robert Klein, jest również hydraulikiem. (ENN, czwartek, 24.10.1912 r.)
Poduszki dla podróżujących koleją
Obecnie rozważa się wycofanie tak powszechnej od kilku lat na większych dworcach pruskiej kolei żelaznej możliwości wypożyczania poduszek i koców na czas podróży. Jak wiadomo, za 75 fenigów można otrzymać na dworcach dużą poduszkę i wełniany koc. Koc i poduszki wypożycza się w ten sposób na czas podróży. U jej celu należy zostawić wypożyczone rzeczy w pociągu. Niestety, nie wszyscy podróżni oddają wypożyczone przedmioty i zabierają je ze sobą do domu. Dlatego też rozważa się zaniechania poprzedniej możliwości wypożyczania poduszek. Zamiast wypożyczania można będzie dokonać ich zakupu na dworcach. (ENN, czwartek, 24.10. 1912 r.)
Wystawa gołębi pocztowych
Elbląska sekcja militarna gołębi pocztowych „Szybka poczta” organizuje 20 listopada (Dzień Pokuty) w lokalu stowarzyszenia wystawę gołębi pocztowych, która zapowiada się bardzo interesująco. […]. (ENN, sobota, 26.10. 1912 r.)
Zbieranie liści w lasach
Zbieranie liści jest zajęciem, które przynosi biedniejszej części naszego społeczeństwa dodatkowy, aczkolwiek mały zastrzyk pieniędzy. Akcja zbierania liści w celach zarobkowych jest jednak tej jesieni utrudniona, ponieważ w wyniku nieustającego deszczu liście są mokre. Zanim zebrane liście zostaną zapakowane do worków, trzeba je w domu porozdzielać, przejrzeć i osuszyć. Za jeden worek liści można otrzymać zazwyczaj 1 markę.
W tym roku liście opadły wcześniej niż w latach ubiegłych, tak że wszystkie drzewa są już nagie. Zwłaszcza te drzewa zostały ogołocone, które latem pod wpływem największych upałów wydzielały żywicę. (ENN, niedziela, 27.10.1912 r.)
Krwawa uroczystość Związku Kombatantów
W sobotę w Marzęcinie (niem. Jungfer) odbyła się uroczystość z pokazami filmowymi i wykładami, która zorganizowana została przez Związek Kombatantów. W uroczystości tej brał udział również robotnik Adler. Adler był już od samego początku imprezy totalnie pijany i poprzez swoje głośne zachowanie zwracał uwagę zgromadzonych gości. Właściciel ziemski Grabau próbował przywołać go do porządku. Rozwścieczony tą uwagą Adler rzucił się na G. i wbił mu nóż prosto w serce.
Ponieważ zajście to miało miejsce w dużej sali podczas projekcji filmowej, nikt go nie zauważył. Dopiero gdy Grabau cały we krwi upadł na ziemię, podniósł się krzyk. Mimo udzielenia natychmiastowej pomocy nieszczęśnika nie udało się uratować. Po zaledwie kilku minutach Grabau zmarł. Mężczyzna, który w Marzęcinie cieszył się dobrą sławą, zostawił żonę i piątkę dzieci.
Mimo tego, że na początku nie wiedziano w stu procentach, kto może być sprawcą tego czynu, podejrzenie padło od razu na Adlera, ponieważ ten jest znanym nożownikiem. Sprawdzono go i rzeczywiście znaleziono u niego zakrwawiony nóż. Mimo, że zaprzecza, iżby to on dokonał tego haniebnego czynu, nie ulega żadnej wątpliwości, że to właśnie on jest sprawcą. Został więc aresztowany i w niedzielę przed południem zaprowadzony do więzienia w Nowym Dworze Gdańskim (niem. Tiegenhof).
Ciało zmarłego G. zostało zabezpieczone przez prokuraturę i znajduje się jeszcze na miejscu zbrodni. Jutro odbędzie się sądowe dochodzenie w tej sprawie. Ze zrozumiałych względów mieszkańcy Marzęcina są teraz w ogromnym szoku. Radosne święto Związku Kombatantów znalazło jakże straszne i tragiczne zakończenie. (ENN, poniedziałek, 28.10.1912 r.)
Zające są drogie
Zające są w tym roku bardzo drogie. Za funt mięsa zajęczego można dzisiaj dostać 40 fenigów. Myśliwi zgodnie przyznają, że w tym roku jest mało zajęcy, ponieważ susza tego lata nie pozostała bez wpływu na ich znikome rozmnażanie się. […]. (ENN, poniedziałek, 28.10.1912 r.)
Pożar
Wczorajszej niedzieli o godz. 13 w domu przy ulicy Gołębiej 21 wybuchł pożar. W jednej z izb na parterze wskutek buchającego z pieca ognia zajęły się szmaty leżące między ścianą a piecem. Staż pożarna, która szybko przybyła na miejsce, błyskawicznie ugasiła pożar. (ENN, poniedziałek, 28.10.1912 r.)
***
W styczniu rozpoczęliśmy publikację tekstów przypominających wydarzenia z 1912 roku dziejące się w naszym mieście. Dziś ostatnia porcja wiadomości z października 1912. Przeglądamy stare numery „Elbinger Neueste Nachrichten”, korzystając ze zdigitalizowanych zasobów Biblioteki Elbląskiej.
tłum. DK