Gdzie mieściła się gospoda Niepokój a gdzie Plebanka? Jak kiedyś nazywała się Góra Chrobrego? Na te i wiele innych pytań odpowiada Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK. Zapraszamy do lektury kolejnego odcinka „Historii elbląskich ulic”.
Dzisiaj zapraszamy na wędrówką ulicą Chrobrego, która prowadzi od ul. Agrykola do Bażantarni. Rejon ten, znajdujący się w dzielnicy Witoszewo, został włączony w granice miasta w 1913 r., ówcześni elblążanie nazywali ten trakt Drogą do Góry z Wieżą (Thumbergweg). Obecną nazwę polskie władze nadały po 1945 r.
Nazwa Witoszewo pochodziła od dawniej położonego tutaj dworu Wittenfelde, którego właścicielem w XV w. był Mikołaj Witte. Majątek ten w późniejszym czasie podzielono na cztery części. W rejonie skrzyżowania z ul. Kościuszki w XIX w. powstała gospoda nazywana jako Niepokój (Unruhe), potem zmieniono jej nazwę na Wytchnienie (Erhohm), a następnie na Sansouci. Po 1945 r. zniknęła. W latach 60. w tym rejonie działał duży kiosk spożywczy, a obecnie w pobliżu mieści się sklep spożywczy. Obok już w tym tysiącleciu pobudowano świątynię – Salę Królestwa Świadków Jehowy.
W pierwszej części ul. Chrobrego, idąc w stronę Bażantarni, po lewej stronie mijamy najpierw wille powstałe w latach 30. XX wieku, następnie już te pobudowane współcześnie. Po prawej stronie ulicy, za Domem Dziecka, mijamy zaniedbany dworek, pochodzący według widniejącej na nim daty z 1687 r., a obok dawny budynek gospodarczy zaadaptowany na cele mieszkalne, pięknie odnowiony. Za dworkiem w parku mieści się zaniedbany staw. W dalszym biegu ulicy po obu stronach znajdują się ogrody działkowe im. Kosynierów Gdyńskich, za nimi po lewej stronie do niedawna stał jeszcze budynek chlewni.
Ulicę zamyka góra Chrobrego, zwana też górą Kruczą, o wysokości 92 m ze stokiem i wyciągiem narciarskim. Do 1945 r. zwana Thumberg. Po jej lewej stronie biegnie droga, do niedawna w całości wybrukowana, prowadząca do położonej za wzgórzem leśniczówki Dębica, zwanej kiedyś jako Plebanka (Pfarrhäusen), przed wojną mieściła się też przy niej gospoda.
Na wzgórzu można znaleźć jeszcze ślady po dawnej, istniejącej do 1945 r., gospody noszącej też nazwę Thumberg, pobudowanej przez Samuela Sielmanna. Dawniej gospoda znajdowała się u stóp wzgórza, ale zimą 1836/37 uległa spaleniu (pożar wzniecił uczeń o nazwisku Hoffman), po czym pobudowano ją właśnie na wzniesieniu.
To właśnie Thumberg był pierwszym w ówczesnym Elblągu miejscem, skąd startowały... szybowce. Było to w 1931 r. Trzeba nadmienić że początkowo szybowców nie holowano, a korzystały one właśnie ze stoków wzgórz.
Na Górze Chrobrego stała też jedna z form przestrzennych, dzieło Henryka Morela. Tu też, do czasu ostatniej przebudowy wyciągu, był mały stawek, obecnie nie ma po nim śladu. Z samego wzgórza roztacza się piękny widok na nasze miasto i okolice.
Henryka Sienkiewicza
Przebiega od mostku na Kumieli, w miejscu złączenia się ul. Górnośląską i Agrykola i ciągnie się do ulicy Orzeszkowej. Po raz pierwszy nazwana przed 1924 r. jako Przy Polu Miejskim (Am Stadtfeld), po 1945 r. nazwana na część naszego pisarza.
W początkowym biegu zabudowana po lewej stronie kamieniczkami sprzed 1945 r., dalej mieści się budynek szkoły, przeznaczony dla Studium Wychowania Przedszkolnego, które w 1981 roku zostało tutaj przeniesione z ul. Królewieckiej (wówczas Armii Czerwonej). W 1984 r. placówkę przemianowano na Studium Nauczycielskie. W 1994 r. zlikwidowano Studium i powołano IV Liceum Ogólnokształcące. Wszystkie te szkoły nosiły imię Komisji Edukacji Narodowej. Po przeciwnej stronie znajduje się budynek Kościoła Zielonoświątkowego „Nowe Życie”.