Z ulicą Lotniczą nierozerwalnie związana jest historia pobliskiego lotniska. Kiedy powstało? Co przez ponad sto lat w tym miejscu się działo? O tym w najnowszym odcinku „Historii elbląskich ulic” opowiada Karol Wyszyński, przewodnik PTTK.
Wędrówkę Lotniczą rozpoczynamy od skrzyżowania z al. Grunwaldzką. Po prawej stronie mijamy zabudowania Giełdy Elbląskiej. Przed wojną mieściły się tu zakłady Schichaua, po 1945 r. - Zamech, następnie Elzam. Po przeciwnej stronie znajduje się plac manewrowy PKS. Do lat 70. po tej stronie, wzdłuż jezdni, funkcjonowały dawne schrony przeciwlotnicze powstałe przed 1945 r. oraz basen przeciwpożarowy.
Mijając przejazd kolejowy, warto zatrzymać się po prawej stronie przy obelisku upamiętniającym więźniów podobozu Stutthof, który istniał w pobliżu w czasie II wojny światowej. Pomnik został odsłonięty 24 kwietnia 1987 r.
Starsi elblążanie zapewne pamiętają, że po lewej stronie nad przejazdem kolejowym jeszcze w latach 60. znajdowała się drewniana kładka ze schodami, dzięki której piesi mogli przechodzić na Zatorze, gdy szlabany były zamknięte. Problem z przejazdem nie został rozwiązany do dziś. Władze miasta od lat planują budowę wiaduktu, ale dotychczas na ten cel nie znaleziono pieniędzy.
Wojskowa przeszłość lotniska
Lotnisko w Elblągu powstało w 1912 r., w obecne miejsce przeniesiono je w 1915 r. Po I wojnie światowej na mocy Traktatu Wersalskiego hangary miały zostać rozebrane, ale przejął je, wraz z innymi obiektami w tej części miasta, fabrykant Franz Komnick. Po 1935 r. musiał oddać hangary na cele rozbudowującej się armii III Rzeszy. Pozostałe obiekty Komnick wykorzystywał jednak na cele produkcyjne. Po wojnie w byłych zakładach Komnicka działały Wojskowe Zakłady Naprawcze (1963-1980) oraz Wojskowe Zakłady Lotniskowe (1980-1990)
Na lotnisku działała szkółka dla pilotów. W 1935 r. obiekt znacznie rozbudowano. Stacjonował tutaj 3. Pułk Lotnictwa Bombowego, 33. Regiment Wyszkolenia Powietrznego i Kompania Obsługi Lotnictwa. W 1926 r. zaczęła tu działalność Niemiecka Poczta Lotnicza, a nieco później uruchomiono połączenia pasażerskie.
Po zdobyciu Elbląga przez Armię Czerwoną, na lotnisku w czerwcu 1945 r. gościli powracający do Francji lotnicy z pułku Normandie-Niemen, walczący w szeregach lotnictwa radzieckiego. Z polskich zaś jednostek stacjonowały tutaj: Inżynieryjna Kompania Budowy Lotnisk (1947-1951); 16. Batalion Budowy Lotnisk (1951); 5. Pułk Lotnictwa Szturmowego (1948-1952); 38. Batalion Obsługi Lotnisk (1950-1952); 14. Batalion Budowy Lotnisk (1954-1999); 14. Batalion Usuwania Zniszczeń Lotniczych (2000-2008); 14. Batalion Remontu Lotnisk (2009-2010); Szkoła Młodszych Specjalistów Lotnictwa nr 10 (1953-1955); 13. Dywizja Lotnictwa Szturmowego (1951-1952); oraz Wojskowa Administracja Koszar (1951-2010). Od 1957 roku na terenie lotniska działa Aeroklub Elbląski.
Często zdarzało się, że podłoże lotniska nie nadawało się do lądowania wojskowych samolotów. Wówczas starty i lądowania odbywały się na... pobliskiej berlince, oczywiście po zamknięciu drogi.
Kilka lat temu koszary od wojska przejął elbląski samorząd, który teraz próbuje sprzedać poszczególne nieruchomości. Na razie doszło do dwóch transakcji, w kolejce czekają kolejne nieruchomości, które nadają się do kapitalnego remontu.
Pielgrzymka papieża
W latach 80. wzdłuż ulicy Lotniczej wojsko rozpoczęło inwestycje w budownictwo mieszkaniowe dla żołnierzy i ich rodzin. W latach 90. powstała tu Bałtycka Szkoła Wyższa,, później przekształcona w Elbląska Uczelnię Humanistyczno-Ekonomiczną.
W 1999 roku Lotniczą przemaszerowało około stu tysięcy osób, które przyjechały na spotkanie z papieżem Janem Pawłem II. Ojciec Święty wylądował helikopterem na płycie lotniska, na której również wybudowano specjalnie na tę okazję okazały kopiec z ołtarzem. Pamiątką po tej wizycie jest papieski tron, który można podziwiać w katedrze św Mikołaja oraz winda, którą papież wjeżdżał na kopiec, a która do dzisiaj działa w Urzędzie Miejskim w Elblągu.