Kontynuujemy wędrówkę po historii ulic Starego Miasta. W dzisiejszym odcinku naszego cyklu Karol Wyszyński, przewodnik PTTK, wyjaśnia między innymi, gdzie na starówce mieściła się fabryka tabaki i miejskie kąpielisko.
Wapienna
Łączy Bulwar Zygmunta Augusta z ul. Zamkową. Pierwszy raz została zapisana w źródłach przed rokiem 1830 jako ulica Szopy Wapiennej (Klakscheunstrasse). Po 1945 r. nadano jej obecną nazwę. Obszar, na którym znajduje się ulica, należał do terenów zamkowych. Elbląski zamek był budowlą na planie kwadratu, pośrodku znajdował się dziedziniec. Po zwycięstwie nad Krzyżakami elblążanie zdecydowali o zniszczeniu zamku. W ciągu stu lat, od 1454 r., rozebrali go. Cegła po cegle. W ostatnim czasie prace wykopaliskowe przy ul. Wapiennej prowadzili archeolodzy, którzy odnaleźli fundamenty zamku.
W XVI w. w ramach budowania fortyfikacji, na zachód od dawnego zamku wybudowano Bastion Szopy Wapiennej, a u zbiegu rzeki i fos Bastion Rybacki. Sama istniejąca wówczas fosa oddzielająca Stare Miasto od Nowego Miasta przebiegała wzdłuż ulic Tamka i Drzewnej oraz wschodniej części placu Wolności.
Pomiędzy ul. Wapienną, a Św. Ducha, przy Bulwarze na rzece, w 1825 r. powstało jedno z kilku kąpielisk. To przy Wapiennej założył Wilhelm Haertel, ale tak jak i inne kąpieliska utrudniało ono ruch statków na rzece. Funkcjonowaniu kąpielisk nie sprzyjały też cofki oraz zanieczyszczenie rzeki przez zakłady produkcyjne.
Obecny budynek internatu przy ul. Wapiennej, pochodzący z pierwszej polowy XIX w., początkowo pełnił rolę fabryki tabaki Jebensa. Potem stał się siedzibą przeniesionej z ul. Wodnej Wyższej Szkoły Mieszczańskiej dla Chłopców, skąd przeniesiono ją do nowego gmachu wybudowanego w 1912 r. przy ul. Łączności (obecnie ratusz). Szkoła otrzymała wtedy nazwę Gimnazjum Realne dla Chłopców im. von Plauena.
Zamkowa
Przebiega od ul. Św. Ducha do al. Tysiąclecia. Po raz pierwszy wymieniona w źródłach pisanych w 1348 r. pod nieco śmieszną dla nas nazwą, czyli "Kędy idzie się do Zamku (ubi itur ad castrum)". Na przełomie XVII i XVIII wieku nosiła miano ulicy Kumieli (Hummel Strasse), a od 1830 r. - Burgstrasse (czyli Zamkowa). Od 1945 r. nazwa została spolszczona. Zachodnią stronę ulicy stanowiły reprezentacyjne zabudowania zamkowe, było tak do czasów inkorporacji Prus Królewskich do Korony Polskiej. Później elblążanie sukcesywnie zabudowania zamkowe rozebrali.
Ze starszej zabudowy zachowały się obecnie dwie, nieco zaniedbane kamienice z przełomu XIX i XX w. Pod numerem 16 w 1945 r. znajdował się I Komisariat Milicji Obywatelskiej. Dlaczego akurat w tym miejscu? Ponieważ to była najbliższa lokalizacja sąsiadująca z prowizorycznym mostem przez rzekę Elbląg, która przebiegała w pobliżu obecnego mostu Kardynała Wyszyńskiego. Mosty na starówce były zburzone, więc była to jedyna droga do miasta od strony Malborka i Gdańska.
Po drugiej stronie ul. Zamkowej znajdują się zabudowania Caritasu i kaplica. Do niedawna jeszcze stanowiące siedzibę Domu Zakonnego Zgromadzenia Sióstr Katarzynek. Przed wojną mieścił się tutaj Dwór Miejski.
Przy ul. Zamkowej mieści się dzisiaj Zespół Szkół Zawodowych nr 1 (od 1964 r. przeniesiony z ówczesnej ul Blacharskiej, obecnie Bożego Ciała). Przed 1945 r. również mieściła się tutaj szkoła zawodowa. Po wojnie w tych murach kontynuowano naukę różnych zawodów, w latach 1950-51 mieściło się tutaj m.in. Liceum Torfowe, a od 1947 roku do lat 60. Zakład Doskonalenia Rzemiosł, prowadzący kursy doskonalące kwalifikacje robotników w różnych zawodach oraz przygotowujących do egzaminów czeladniczych i mistrzowskich. W 1951 r. powołano tu Zasadniczą Szkołę Zawodową „Zamech”, którą w 1964 r. przeniesiono do nowego budynku przy ul. Rycerskiej.
Łączy Bulwar Zygmunta Augusta z ul. Zamkową. Pierwszy raz została zapisana w źródłach przed rokiem 1830 jako ulica Szopy Wapiennej (Klakscheunstrasse). Po 1945 r. nadano jej obecną nazwę. Obszar, na którym znajduje się ulica, należał do terenów zamkowych. Elbląski zamek był budowlą na planie kwadratu, pośrodku znajdował się dziedziniec. Po zwycięstwie nad Krzyżakami elblążanie zdecydowali o zniszczeniu zamku. W ciągu stu lat, od 1454 r., rozebrali go. Cegła po cegle. W ostatnim czasie prace wykopaliskowe przy ul. Wapiennej prowadzili archeolodzy, którzy odnaleźli fundamenty zamku.
W XVI w. w ramach budowania fortyfikacji, na zachód od dawnego zamku wybudowano Bastion Szopy Wapiennej, a u zbiegu rzeki i fos Bastion Rybacki. Sama istniejąca wówczas fosa oddzielająca Stare Miasto od Nowego Miasta przebiegała wzdłuż ulic Tamka i Drzewnej oraz wschodniej części placu Wolności.
Pomiędzy ul. Wapienną, a Św. Ducha, przy Bulwarze na rzece, w 1825 r. powstało jedno z kilku kąpielisk. To przy Wapiennej założył Wilhelm Haertel, ale tak jak i inne kąpieliska utrudniało ono ruch statków na rzece. Funkcjonowaniu kąpielisk nie sprzyjały też cofki oraz zanieczyszczenie rzeki przez zakłady produkcyjne.
Obecny budynek internatu przy ul. Wapiennej, pochodzący z pierwszej polowy XIX w., początkowo pełnił rolę fabryki tabaki Jebensa. Potem stał się siedzibą przeniesionej z ul. Wodnej Wyższej Szkoły Mieszczańskiej dla Chłopców, skąd przeniesiono ją do nowego gmachu wybudowanego w 1912 r. przy ul. Łączności (obecnie ratusz). Szkoła otrzymała wtedy nazwę Gimnazjum Realne dla Chłopców im. von Plauena.
Zamkowa
Przebiega od ul. Św. Ducha do al. Tysiąclecia. Po raz pierwszy wymieniona w źródłach pisanych w 1348 r. pod nieco śmieszną dla nas nazwą, czyli "Kędy idzie się do Zamku (ubi itur ad castrum)". Na przełomie XVII i XVIII wieku nosiła miano ulicy Kumieli (Hummel Strasse), a od 1830 r. - Burgstrasse (czyli Zamkowa). Od 1945 r. nazwa została spolszczona. Zachodnią stronę ulicy stanowiły reprezentacyjne zabudowania zamkowe, było tak do czasów inkorporacji Prus Królewskich do Korony Polskiej. Później elblążanie sukcesywnie zabudowania zamkowe rozebrali.
Ze starszej zabudowy zachowały się obecnie dwie, nieco zaniedbane kamienice z przełomu XIX i XX w. Pod numerem 16 w 1945 r. znajdował się I Komisariat Milicji Obywatelskiej. Dlaczego akurat w tym miejscu? Ponieważ to była najbliższa lokalizacja sąsiadująca z prowizorycznym mostem przez rzekę Elbląg, która przebiegała w pobliżu obecnego mostu Kardynała Wyszyńskiego. Mosty na starówce były zburzone, więc była to jedyna droga do miasta od strony Malborka i Gdańska.
Po drugiej stronie ul. Zamkowej znajdują się zabudowania Caritasu i kaplica. Do niedawna jeszcze stanowiące siedzibę Domu Zakonnego Zgromadzenia Sióstr Katarzynek. Przed wojną mieścił się tutaj Dwór Miejski.
Przy ul. Zamkowej mieści się dzisiaj Zespół Szkół Zawodowych nr 1 (od 1964 r. przeniesiony z ówczesnej ul Blacharskiej, obecnie Bożego Ciała). Przed 1945 r. również mieściła się tutaj szkoła zawodowa. Po wojnie w tych murach kontynuowano naukę różnych zawodów, w latach 1950-51 mieściło się tutaj m.in. Liceum Torfowe, a od 1947 roku do lat 60. Zakład Doskonalenia Rzemiosł, prowadzący kursy doskonalące kwalifikacje robotników w różnych zawodach oraz przygotowujących do egzaminów czeladniczych i mistrzowskich. W 1951 r. powołano tu Zasadniczą Szkołę Zawodową „Zamech”, którą w 1964 r. przeniesiono do nowego budynku przy ul. Rycerskiej.
WyKa