Kontynuujemy wędrówkę po miejscowościach gminy Prabuty, która w latach 1975-98 należała do województwa elbląskiego. O ciekawostkach związanych z Gontami i Górowychami opowiada Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.
Znajdujące się w południowej okolicy wsi łąki zajmują osuszone tereny dawnego jeziora występującego pod kilkoma nazwami: Walbisalci Walbin (1323; laci dicti Walbin (1343) czy Walbam (1371). Wieś powstała z trzech sąsiadujących z sobą osad: Tristis, Trumpis oraz Stabis.
Pierwszy zapis na ich temat pochodzi z początków drugiej polowy XIII w. i mówi, że pomezański biskup Albert (przypomnę tu że siedziba biskupa znajdowała się w Kwidzynie) nadał te dobra Prusowi Mantoniemu. W 1323 r. jeden z kolejnych biskupów – Rudolf - potwierdził ten przywilej dla Prusa Guntho i stąd wywodzi się nazwa miejscowości - Gunts. Występowały też nieco odmienne zapisy nazwy wioski: a bonis Gunthen, Gunthoni, Gunthin, Gunthonis, Gonty i do 1945 r. Gunthen, a od 1946 r. - Gonty.
W pierwszej połowie XIV w. część majątku została sprzedana mieszczanom z Prabut. W 1527 r. Gonty stają się własnością Hansa Queisa. Prawo do majątku nadał mu jego brat - biskup Erhard Queiss (1490-1529), pierwszy protestancki biskup na Pomezanii (zmarł w Pasłęku).
W końcu lat 80. XVII w. wieś stała się wsią królewską, posiadała wówczas karczmę. Wśród dawnych mieszkańców przeważali ewangelicy, ale było też kilkudziesięciu katolików. Do dzisiaj w Gontach zachowało się kilka domów wraz z zabudowaniami gospodarczymi pochodzącymi z przełomu XIX i XX w., dawny budynek szkolny oraz budynek dawnej kuźni.
Jeszcze niedawno istniał też budynek byłego dworca, który posiadał dwa perony pozbawione wiat. Dzisiaj istnieje tylko jeden peron, który służy jako rampa.
Górowychy
Wieś położona nad brzegiem jeziora Dzierzgoń. Początkowo należała do Prusów o imionach Algande, Bundo, Sarchz czy Stanko. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1260 r.
W 1388 r. wieś kupił bp Mikołaj, a sprzedał mu ją Prus Buntobe. W 1527 roku Górowychy , podobnie jak Gonty, stały własnością Hansa, brata bp Erharda Queissa. Miejscowość wówczas zamieszkiwali przeważnie ewangelicy.
W 1630 r. elektor Jerzy Wilhelm Hohenzollern (1595-1640) nadał wieś Prabutom. W tym samym wieku, wskutek działań Szwedów prowadzącym tu wojny, wieś została mocno zniszczona. Podobnie było w 1945 r. , kiedy po zajęciu Górowych przez wojska radzieckie, spaleniu uległ budynek szkolny i kilka gospodarstw.
W 1923 r. do wsi dotarła elektryfikacja, miejscowość dzięki wybudowaniu dwukilometrowej szosy do głównej drogi uzyskała dobre połączenie z Prabutami. Wówczas w Górowychach istniała jednoklasowa szkoła, istniała tu też w latach 1945-1972.
Przed 1945 r. w Górowychach działała gospoda, która należała do właściciela o polskobrzmiącym nazwisku Szukowski. W miejscowości są też ślady po dawnym cmentarzu ewangelickim.
Wieś na przestrzeni wieków miała różne nazwy, a były to: Gorowyten, Sunnenberg, Sonnenberge, Sonnenberg, Sonperk, Gorowychy, Gross Sonnenberg, i przed 1945 r. - Sonnenberg. Od 1947 r. nosi nazwę Górowychy.
Zdjęcia pochodzą ze strony kwidzynopedia.pl