UWAGA!

Historia okolic Elbląga: Huta Żuławska i Milejewo (odcinek 44)

 Elbląg, Wiatrak w Mielejewie, w tle kościół (arch. prywatne autora)
Wiatrak w Mielejewie, w tle kościół (arch. prywatne autora)

Która wieś na Wysoczyźnie Elbląskiej nazywała się Budzisze? Gdzie znajdziemy Górę Maślaną? Karol Wyszyński, przewodnik PTTK, tym razem zabiera nas na Wysoczyznę Elbląską. 

Do Fromborka prowadzi wiele dróg, jedną z nich opisałem poprzednim razem. Tym razem czas na tę, która wiedzie przez Wysoczyzną Elbląską.
      
       Huta Żuławska
       Pomiędzy Pogrodziem a Elblągiem położona jest wieś. Huta Żuławska.
       Zanim na początku XIV w. elbląski komtur Konrad von Lichtenhain założył wieś istniała tu osada pruska, założona wieś nosiła nazwę Schönbuche. W XVII w. nazywano ją Huta (Hütte), bądź tez Hetta, a za czasów III Rzeszy zwano ją Baumgart. Po powrocie miejscowości do Polski nosiła ona kolejno nazwy: Huta, Budy, Budzisze oraz Nowa Chata, aby w 1953 r. otrzymać miano Huta Żuławska.
       Teren, na którym się znajduje, najpierw należał do Krzyżaków, następnie w latach 1466 – 1772 znajdował się w granicach Prus Królewskich, a następnie po I rozbiorze do Królestwa Prus, a później Niemiec. W 1945 r. powrócił do Polski.
       Pierwsza wzmianka o szkole, która znajduje się we wsi, pochodzi z końca lat 90-tych XVIII w. Posiadała ona własny budynek wzniesiony z funduszy państwowych. Kolejny budynek powstał w 1821 r., a następny w 1896 r. Do szkoły uczęszczały dzieci z okolicznych wsi: Zajączkowo, Przybyłowo, Rychnowy.  Była to szkoła katolicka, protestancka powstała w 1869 r. Po 1945 r. w Hucie Żuławskiej istniała ośmioletnia szkoła podstawowa, a od 1973 r. działała tu Zasadnicza Szkoła Rolnicza, której obecnie nie ma.
       W latach 20-tych XIX w. powstała droga Elbląg – Królewiec przechodząca przez Hutę Żuławską ( a także przez Milejewo, ale o tym za chwilę), a w pierwszym dziesięcioleciu XX w. Hutę połączono z wsią Rychnowy.
       Na początku XIX wieku zbudowano tutaj dwa odcinki ważnej drogi państwowej Berlin – Elbląg – Królewiec: w latach 1816 – 1819 z Dąbrowy (Damerau) do Huty oraz w latach 1824 – 1826 odcinek z Huty do granicy powiatu braniewskiego. W latach 1907 - 1911 zbudowano drogę powiatową z Huty do wsi Rychnowy.
       W miejscowości zachowały się dwa domy podcieniowe.
      
       Milejewo
       Milejewo jest siedzibą gminy, położonej na Wysoczyźnie Elbląskiej (Elbinger Höhe), w samym jej centrum. Na terenie gminy znajdują się dwa wzniesienia konkurujące z sobą pod względem wysokości. Jedną z nich jest Góra Maślana, zwana też Górą Milejewską, o wysokości 170 metrów, druga to Srebrna Góra, której wysokość nieoficjalna wynosi nieco pond 198 m. Porównajmy z depresją znajdującą się w pobliżu Elbląga: w Raczkach Elbląskich depresja sięga 1,8 m poniżej poziomu morza. Milejewo w prostej linii od miasta naszego jest oddalone o 11 km, Raczki Elbląskie zaś o 4,5 km.

  Elbląg, Jeden z dwóch zachowanych domów podcieniowych w Hucie Żuławskiej
Jeden z dwóch zachowanych domów podcieniowych w Hucie Żuławskiej (fot. WyKa)

Na terenie gminy odnaleziono ślady osadnictwa sprzed 5 tys. lat p.n.e. Tu gdzieś też miała znajdować się pruska osada Trunc, Trynczen, należąca do pruskiego plemienia Pogezanów. Pod koniec XIII w. nastąpił podbój tych terenów przez Zakon Krzyżacki. Lokacja wsi nastąpiła prawdopodobnie ok. 1300 r. i zasiedlili ją osadnicy z Niemiec. Władzę w Elblągu sprawował wówczas komtur Konrad von Lichtenhain, sprawował jednocześnie funkcję mistrza krajowego. Wieś posiadała prawa chełmińskie. Od początku lokacji wsi istniała tu karczma, druga powstała w 1326 r.
       W połowie XIV w. wymienia się tu proboszcza, a więc istniał już prawdopodobnie pierwszy kościół.
       W 1457 r. Kazimierz Jagiellończyk nadał miedzy innymi Milejewo jako dobra ziemskie miastu Elbląg za jego wkład w wojnę z zakonem krzyżackim. Nieco później Rada Miasta Elbląga nadała pierwszą powstałą karczmę burmistrzowi miasta jako wynagrodzenie za sprawowanie jego funkcji.
       Od 1454 r. do 1772 r. miejscowość należała do Prus Królewskich po czym w ramach I rozbioru Polski weszła najpierw w skład Królestwa Prus, a później państwa niemieckiego.

WyKa

Polub portEl.pl
A moim zdaniem...

Najnowsze artykuły w dziale Dawno temu

Artykuły powiązane tematycznie

Zamieszczenie następnej opinii do tego artykułu wymaga zalogowania

W formularzu stwierdzono błędy!

Ok
Dodawanie opinii
Aby zamieścić swoje zdjęcie lub avatar przy opiniach proszę dokonać wpisu do galerii Czytelników.
Dołącz zdjęcie:

Podpis:

Jeśli chcesz mieć unikalny i zastrzeżony podpis
zarejestruj się.
E-mail:(opcjonalnie)
Reklama