W naszym cyklu „Historia okolic Elbląga” kontynuujemy wędrówkę po Mierzei Wiślanej, która przez lata nosiła różne nazwy: Frische Nehrung, Mierzeja Fryska czy Mierzeja Świeża. Dzisiaj odwiedzimy kolejne miejscowości: Piaski i Kąty Rybackie, po ich historii oprowadza Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.
W latach 1466-1772 mierzeja należała do Prus Królewskich, a granica z Prusami Książęcymi przebiegała nieco na wschód od obecnej granicy, w rejonie nieistniejącej obecnie wsi Narmeln Polski. Po raz pierwszy odnotowana w 1489 r. jako Ermeln. Nazwa Narmeln Polski pojawiła się w XVII w. Miejscowość była nieustanne zasypywana przez piaski, a przestała istnieć po 1945 r. Tereny mierzei do czasów rozwoju turystyki zamieszkiwali ludzie żyjący głównie z połowów ryb, bo ziemia nie jest tutaj urodzajna.
Nowa Karczma
Obecnie nazywana Piaskami, choć na starszych mapach widnieje jako Nowa Karczma. Do 1945 r. nazywana Neuhrug. Miejscowość od 1991 r. należy administracyjne do Krynicy Morskiej i znajduje się ok. 4 km od granicy państwa polskiego. Swoją nazwę wywodzi od istniejącej tu od 1429 r. karczmy.
1 maja 1945 r. Piaski zostały zajęte przez wojska radzieckie, wówczas na mierzei dokonano dużego uderzenia militarnego zarówno od strony dawnego Królewca, Gdańska jak i od strony morza i przez Zalew Wiślany. Miejscowość uległa poważnemu zniszczeniu, drogę z Krynicy Morskiej odbudowano dopiero w 1964 r.
Pierwszy kościół w Piaskach powstał na początku XVII w., obecny wzniesiono w 1992 r. Pomiędzy Piaskami a granicą w latach 70 i 80 XX w. istniała dzika plaża nudystów, dzisiaj również można tutaj spotkać miłośników tego rodzaju relaksu.
Kąty Rybackie
Do 1945 r. miejscowość nazywano Bodenwinkel. Jej kaszubska nazwa to Rëbacczé Kątë, obecna nazwa nawiązuje właśnie do niej i nadana została 12 listopada 1946 r. Początki wsi datuje się na początki XVII w., na mapie z 1715 r. oznaczył ją Johann Charpntier. Jednak odnotowuje się, że w 1680 r. H. Wilhelm Ramsej pobudował tu dworek. Do 1772 r. wieś należała do Prus Królewskich, wskutek I rozbioru Polski przypadła Prusom. W latach 1920-1939 administracyjnie należała do Wolnego Miasta Gdańska. Obecnie jest miejscowością rybacką i kurortem., w pobliżu znajdują się rezerwaty czapli siwej i kormoranów.
W pobliżu Kątów znaleziono ślady ludzkie z czasów neolitu (2500-1700 lat p.n.e.), jak również monetę Marka Aureliusza (161-180 n.e.), co z kolei świadczy o kontaktach handlowych z terenami rzymskimi.