UWAGA!

Historia okolic Elbląga: Nowakowo (odc. 76)

 Elbląg, Most pontonowy w Nowakowie
Most pontonowy w Nowakowie (fot. autor)

Czy wiecie, że Nowakowo przed wojną nazywało się Terranova? O tym i innych ciekawostkach dotyczących tej miejscowości opowiada Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.

Nowakowo do 1945 r. nosiła miano Terranowa, co oznaczało nową ziemią,pozyskaną przez człowieka po osuszeniu istniejących tutaj wcześniej mokradeł. Tereny te porastała trzcina, którą zbierano zimą i wykorzystywano na cele budowlane.
      
       Osuszanie Nowakowa
      
Do 1703 r. rejon Nowakowa był własnością elbląskiego Starego Miasta. W XVIII wieku król Prus Fryderyk II zajął podmiejskie tereny, a na intendenta wyznaczył radcę dworu pruskiego Hofrata Pöhlinga. Mały zysk ze zbioru trzciny spowodował, że nowy Pöhling podjął decyzję o osuszeniu tych terenów i przeznaczeniu ich na cele rolnicze. Osuszanie rozpoczęło się w 1741 r.
       Kolejnym właścicielem terenów dzisiejszego Nowakowa został major von Luck, który ożenił się z wdową po Pöhlingu. Późniejszymi dzierżawcami byli gen. Georg Wilhelm von Goltz (1721-1767), polski generał i dyplomata, zarazem starosta tolkmicki. Następnie gen. Fischer po nim elbląski kupiec Michael Fromme. Na początku XIX w. dalsze osuszanie ziem przyniosło dodatkowo prawie 1700 mórg ziemi, powstało też nowe osiedle nazwane Neu Terranova (poprzednie uzyskało dodatek Alt, czyli stare)
       Majątek zmieniał dość często właścicieli, za rządów Gerharda Geysmera w Nowakowie powstał folwark. W 1917 wszystkie majątki zostały scalone w jedną miejscowość – Terranova.
       Pierwsza szkoła powstała w Nowakowie w latach 30. XIX w. a dwadzieścia lat później placówka zyskała nowy budynek. Na początku XX w. Nowakowo uzyskało połączenie drogą z Elblągiem, ale i tak zaopatrzenie wsi odbywało się raczej na łodziach.
       Wieś i okolice dotykały też nieszczęścia: zniszczenia w czasie wojny polsko-szwedzkiej (1626-1635) oraz częste powodzie szczególnie w latach: 1834, 1850, 1876 i 1888 r, kiedy to na skutek zatoru kry zostały przerwane wały na Nogacie. W 1945 r. wycofujące się wojska niemieckie wysadziły wały, przez co zalało również Nowakowo. Wieś przeżyła wielką powódź także w 1983 r., kiedy we znaki dała się cofka.

  Elbląg, Historia okolic Elbląga: Nowakowo  (odc. 76)
(fot. autor)


      
       Most zamiast promu
      
Po wojnie do Nowakowa przybyli polscy osadnicy. Już w 1946 r. rozpoczęła działalność szkoła podstawowa. Funkcjonowała również kaplica, która znajdowała się w jednym z baraków po dawnym niemieckim urzędzie pracy. W latach 1947-1992 w Nowakowie działała również poczta.
       W 1949 r. we wsi powstała biblioteka, a w 1958 r. oddano do użytku nowy budynek szkoły. W 1978 r. zakończył swój żywot prom, zastąpiony przez most pontonowy.
       Do samego Nowakowa można dziś dojechać autobusem komunikacji miejskiej nr 11.
      

WyKa

Najnowsze artykuły w dziale Dawno temu

Artykuły powiązane tematycznie

Zamieszczenie następnej opinii do tego artykułu wymaga zalogowania

W formularzu stwierdzono błędy!

Ok
Dodawanie opinii
Aby zamieścić swoje zdjęcie lub avatar przy opiniach proszę dokonać wpisu do galerii Czytelników.
Dołącz zdjęcie:

Podpis:

Jeśli chcesz mieć unikalny i zastrzeżony podpis
zarejestruj się.
E-mail:(opcjonalnie)
A moim zdaniem...
  • A co przez 28 lat zrobiła III RP dla Nowakowa?
  • A co miała zrobić? To gmina wiejska Elbląg, do nich z problemami. Fredek
  • Szczególnie ostatnimi laty całkiem dużo tam zrobiono. Szkoła wyremontowana, ze świetnym wyposażeniem, nową salą sportową, dużym boiskiem, placem zabaw. Biblioteka również po remoncie, całkiem sporo książek, w tym nowości. OSP ma chyba nową remizę, droga ogólnie w całkiem dobrym stanie. Jeszcze zastąpić ten nieszczęsny most pontonowy zwodzonym i właściwie wszystko co władza publiczna powinna zagwarantować będzie gotowe.
  • Jeszcze tylko wójta zmienić. Może w końcu.
  • Fajnie usuwacie komentarze. Ale widze, ze chociaz razace bledy zostaly poprawione. To mnie cieszy. Na przyszlosc jednak zwracajcie uwage, co umieszczacie na stronie, w koncu portel jestescie, no nie?
    Zgłoś do moderacji     Odpowiedz
    0
    0
    Realista1(2017-10-02)
  • który kursuje zbyt rzadko, by ludzie mogli wrócić wcześniej do swych domów, ,zbyt rzadko, nie jest przystosowany do ludzi tam mieszkających, lecz pod szanowną derekcję, ,jak to ongiś się mówiło, ,derekcje, ,, nic nię nie zmieniło, nie ma ludzi żądnych zmian, są jedynie taborety zasiedziałe w końcu całe to towarzystwo PSL-, wyszło z ziemi, lecz zapomniał wół kim był i skąd są jego korzenie PSL-zrobiło się wypasione panisko miejskie
Reklama