Kontynuujemy wędrówkę po miejscowościach leżących w gminie Prabuty, która w latach 1975-1998 należała do województwa elbląskiego. Tym razem Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK, zaprasza do Kałdowa, Pólka i Starego Kamienia.
Kałdowo
Na terenie kraju występują dwie miejscowości o tej nazwie, obie w województwie pomorskim. O tej położonej powiecie malborskim pisałem już wcześniej, teraz czas na Kałdowo w gminie Prabuty.
Wieś istniała już na przełomie XIII/XIV w. jako osada pruska nazywana Kaldinhove. W 1366 r. biskup pomezański Mikołaj nadał ten teren, wydzielony z Sypanicy i Orkusza, braciom Benecke i Jakubowi. Następnie majątkiem zarządzał pochodzący z Kwidzyna Hans Leffler. Istnieje dokument z 1417 r. na temat przywileju wydanego dla niego przez biskupa pomezańskiego Jana II Reimanna. Pod koniec XVI w. właścicielem dóbr został Watzlaff Goclowski, określany też jako Wacławski. Pod koniec następnego wieku Kałdowo należało do Jana Burskiego. W XX w., aż do 1945 r. majątek był państwowy.
We wsi istniał dwór pobudowany w II połowie XIX w. Miejscowość określano dawniej nazwami: Kaldenhouen, Kaldinhoue, Kaldenhoue, Kalden Hoffe, Kaldenhoff, Kaltenhof, Kaltenhof. Obecną nazwę otrzymał w 1949 r., ale można też spotkać określenie Kałdynia.
Pólko
Jest to osada położona w pobliżu kompleksu leśnego. Miejscowości o tej nazwie jest w Polsce prawie 40, w tym jedna w gminie Pasłęk.
Brak jest bliższych danych na temat założenia osady, wiadomo, że była folwarkiem należącym do Prabut, który miasto wydzierżawiało od 1780 roku. Pierwszym dzierżawcą był
Gottfried Schilcke, a następnym Michael Görke, który wszedł w jego posiadanie poprzez zawarcie związku małżeńskiego z wdową po poprzedniku. Kolejni dzierżawcy to: Karl Tivenz, zięć Görkego, Gustaw Düsterwald, Julius Ohlenschläger, Gotlib Heyer i Edward Harder. O Pólko toczyły się sądowe boje – w 1801 r. i 1879 r., po tym ostatnim procesie Prabuty utraciły ten majątek.
Zabudowania folwarku, cmentarz ewangelicki oraz dawny park zostały zdewastowane podczas działań wojennych, a także w czasach powojennych. W miejscowości istniał też dworzec kolejowy, powstały pod koniec XIX w. (przez Pólko prowadziła lina kolejowa Prabuty – Kisielice). Do dzisiaj przetrwał budynek dworca z 1905 r., choć jest nieco przebudowany. Na budynku zachowała się część napisu nazwy sprzed 1945 r. „Ken-Seeberg”, w pełni brzmiała ona „Polken - Seeberg”. Stacja kolejowa przestała działać w 1991 r.
Do zabytków miejscowości można zaliczyć: dwa budynki gospodarcze (XIX/XX w) budynek mieszkalny z przełomu XIX/XX w., budynek administracyjno-mieszkalny z początku XX w., wspomniany teren dawnego cmentarza oraz parku, a także budynek dawnego dworca kolejowego. Przed końcem II wojny światowej miejscowość określano mianem Polken poprzednio Gut Polken, obecnym mianem obdarzono osadę w 1946 r.
Stary Kamień
Jest to osada, kiedyś należąca do gminy Prabuty, położona w lasku nazywanym Doktor Wäldchen i od tego lasku wywodziła się jej poprzednia nazwa. W 1905 r. odnotowywano, że zamieszkuje ją tyko... czterech mieszkańców, ale istniała tu gospoda nosząca miano Wirthaus Doktorlwald.
W latach 1928-1933 r. powstał tu szpital dla psychicznie chorych (Heil und Pflegenstalt) i gospodarstwo rolne dla tego szpitala. Był to wówczas jeden z najnowocześniejszych ośrodków medycznych w Niemczech, zajmujących się tego typu schorzeniami.
Osada w swej historii posiadała następujące nazwy: Wirtshaus Doktorwal, Doktor Wäldche, Doctorwald i od 1953 r. obecną nazwę.
Na terenie kraju występują dwie miejscowości o tej nazwie, obie w województwie pomorskim. O tej położonej powiecie malborskim pisałem już wcześniej, teraz czas na Kałdowo w gminie Prabuty.
Wieś istniała już na przełomie XIII/XIV w. jako osada pruska nazywana Kaldinhove. W 1366 r. biskup pomezański Mikołaj nadał ten teren, wydzielony z Sypanicy i Orkusza, braciom Benecke i Jakubowi. Następnie majątkiem zarządzał pochodzący z Kwidzyna Hans Leffler. Istnieje dokument z 1417 r. na temat przywileju wydanego dla niego przez biskupa pomezańskiego Jana II Reimanna. Pod koniec XVI w. właścicielem dóbr został Watzlaff Goclowski, określany też jako Wacławski. Pod koniec następnego wieku Kałdowo należało do Jana Burskiego. W XX w., aż do 1945 r. majątek był państwowy.
We wsi istniał dwór pobudowany w II połowie XIX w. Miejscowość określano dawniej nazwami: Kaldenhouen, Kaldinhoue, Kaldenhoue, Kalden Hoffe, Kaldenhoff, Kaltenhof, Kaltenhof. Obecną nazwę otrzymał w 1949 r., ale można też spotkać określenie Kałdynia.
Pólko
Jest to osada położona w pobliżu kompleksu leśnego. Miejscowości o tej nazwie jest w Polsce prawie 40, w tym jedna w gminie Pasłęk.
Brak jest bliższych danych na temat założenia osady, wiadomo, że była folwarkiem należącym do Prabut, który miasto wydzierżawiało od 1780 roku. Pierwszym dzierżawcą był
Gottfried Schilcke, a następnym Michael Görke, który wszedł w jego posiadanie poprzez zawarcie związku małżeńskiego z wdową po poprzedniku. Kolejni dzierżawcy to: Karl Tivenz, zięć Görkego, Gustaw Düsterwald, Julius Ohlenschläger, Gotlib Heyer i Edward Harder. O Pólko toczyły się sądowe boje – w 1801 r. i 1879 r., po tym ostatnim procesie Prabuty utraciły ten majątek.
Zabudowania folwarku, cmentarz ewangelicki oraz dawny park zostały zdewastowane podczas działań wojennych, a także w czasach powojennych. W miejscowości istniał też dworzec kolejowy, powstały pod koniec XIX w. (przez Pólko prowadziła lina kolejowa Prabuty – Kisielice). Do dzisiaj przetrwał budynek dworca z 1905 r., choć jest nieco przebudowany. Na budynku zachowała się część napisu nazwy sprzed 1945 r. „Ken-Seeberg”, w pełni brzmiała ona „Polken - Seeberg”. Stacja kolejowa przestała działać w 1991 r.
Do zabytków miejscowości można zaliczyć: dwa budynki gospodarcze (XIX/XX w) budynek mieszkalny z przełomu XIX/XX w., budynek administracyjno-mieszkalny z początku XX w., wspomniany teren dawnego cmentarza oraz parku, a także budynek dawnego dworca kolejowego. Przed końcem II wojny światowej miejscowość określano mianem Polken poprzednio Gut Polken, obecnym mianem obdarzono osadę w 1946 r.
Stary Kamień
Jest to osada, kiedyś należąca do gminy Prabuty, położona w lasku nazywanym Doktor Wäldchen i od tego lasku wywodziła się jej poprzednia nazwa. W 1905 r. odnotowywano, że zamieszkuje ją tyko... czterech mieszkańców, ale istniała tu gospoda nosząca miano Wirthaus Doktorlwald.
W latach 1928-1933 r. powstał tu szpital dla psychicznie chorych (Heil und Pflegenstalt) i gospodarstwo rolne dla tego szpitala. Był to wówczas jeden z najnowocześniejszych ośrodków medycznych w Niemczech, zajmujących się tego typu schorzeniami.
Osada w swej historii posiadała następujące nazwy: Wirtshaus Doktorwal, Doktor Wäldche, Doctorwald i od 1953 r. obecną nazwę.
WyKa