W naszym cotygodniowym cyklu kontynuujemy wędrówkę po Fromborku. Po Wzgórzu Katedralnym i innych atrakcjach miasta oprowadza Karol Wyszyński, przewodnik PTTK. Dzisiaj zaglądamy między innymi do katedry i wieży Radziejowskiego.
O historii budowy katedry wspomniałem na samym początku wędrówki po Fromborku, czas opisać jej wnętrze. Świątynia jest typu halowego, choć pewne szczegóły wskazują, iż pierwotnie miała to być bazylika. Prowadzi do niej portal wykonany z gotlandzkiego kamienia. Ostateczny kształt budowli nadał Liphardus de Daddeln, później dodano kaplice.
Obecny ołtarz główny został wykonany dzięki staraniom bp Adama Grabowskiego (1698 – 1766), z czarnego i różowego marmuru, przez kamieniarzy z Dębnika, według projektu Włocha Franciszka Placidiego. Ołtarz, który wcześniej pełnił rolę głównego, znajduje się obecnie na bocznej ścianie, jest to poliptyk (ołtarz pięcioskrzydłowy). W katedrze znajduje się ponad dwadzieścia ołtarzy ufundowanych przez kanoników. Przy ołtarzu głównym przy obu ścianach ustawione są stalle dla dostojników, czyli bogato rzeźbione ławy. Na filarach katedry umieszczone są liczne epitafia zmarłych kanoników.
W katedrze znajdują się też dwie kaplice boczne, jedna to Szembeka, o czym już wspominałem oraz kaplica św. Jerzego, pochodząca z XVI w., zwana też kaplicą polską, a to dlatego, że bp Mikołaj Szyszkowski (~1590-1643) polecił w niej odprawiać msze po polsku.
Znajdujące się w katedrze organy (wcześniejsze zrabowali Szwedzi) zostały wykonane w latach 1683-1684 przez Daniela Nitrowskiego z Gdańska (~1650 – 1734), a ufundował je bp Michał Radziejowski. Ozdobą prospektu zajął się malarz z Lidzbarka Warmińskiego (wówczas Heilsberg) Jerzy Pieper. Początkowo posiadały 27 głosów, w 1934 r. firma Emanuela Kempera z Lubeki dokonała ich konserwacji i przebudowy. Obecnie posiadają 48 głosów.
Opuszczając katedrę, warto rzucić okiem na rosnący obok wewnętrznej bramy dąb Mikołaj. Liczące sobie około 500 lat drzewo niestety powoli zamiera.
Wodna wieża
Na Wzgórzu Katedralnym znajduje się jeszcze wiele innych ciekawych obiektów. Między innymi Szpital Psychiatryczny, w którym do 1945 r. mieściła się klinika ortopedyczna. Innym zabytkiem jest założony w 1908 roku cmentarz kanoników Kapituły warmińskiej, spoczywa na nim 22 kanoników, spotkać tu można też polskie nazwiska.
Na wzgórzu znajduje się też nowy pałac biskupi, pobudowany w stylu neogotyckim w latach czterdziestych XIX w. Powstał w miejscu dawnych kanonii św. Jana Nepomucena i św. Andrzeja. Tu w 1837 r. przeniesiono na ponad sto stolicę biskupstwa.
Schodząc do miasteczka, napotykamy duży pomnik Mikołaja Kopernika. Jest to odlew z brązu wysoki na 6 m, dzieło Mieczysława Weltera (ur. 1928), odsłonięty w 1973 r. Ciekawostką jest to, że ma on swoją replikę - nieco mniejszą, bo czterometrową – która znajduje się w stolicy Meksyku. Była odsłonięta nieco później niż fromborska.
Idąc zaś od pomnika w kierunku Zalewu, natrafiamy na wieżę wodociągową, to obecnie po wieży Radziejowskiego druga wieża widokowa we Fromborku. Powstała w latach 1571 -1572 Pełniła rolę wieży wodnej, dostarczającej wodę za pomocą drewnianych rur na Wzgórze Katedralne. Jest to dzieło Walentego Hendell). W przeszłości omyłkowo autorstwo projektu tej wieży przypisywano Mikołajowi Kopernikowi. W 1735 r. na wieży pojawiła się nawet tablica z wierszem, w tłumaczeniu brzmiał on tak: „Tutaj wody podbite zmuszone zostały płynąć na wysokości, / aby tam ich mieszkańców gaiły pragnienie. / Czego odmówiła przyroda, tego sztuką dokonał Kopernik. / Ten jedyny czyn, obok innych rozgłosi sławę jego”.
Za tydzień zakończenie wędrówki po Fromborku