Elbląskie Stare Miasto to jeden wielki plac budowy. Sporo się dzieje - i jeszcze wiele dziać się będzie.
Jak już informowaliśmy, trwają prace drogowe na głównej arterii - Starym Rynku oraz na ul. Garbary. Do modernizacji swoich obiektów przygotowuje się także Biblioteka Elbląska. Remontu doczeka się wykupiona przez miasto od "Polcoteksu" kamienica przy ul. św. Ducha, która stanie się siedzibą Warmińsko - Mazurskiej Biblioteki Pedagogicznej. Prace modernizacyjne pochłoną 10 mln zł. Powstanie tam także m.in. pracownia konserwacji zabytkowych książek wraz z komorą próżniową. Nowy wygląd otrzymają również wnętrza obecnej siedziby książnicy. Pojawi się sala audiowizualna, galeria fotografii oraz sala koncertowa. Inwestycja ma się rozpocząć jesienią.
Domy, hotel i ogrodzenie
To jednak jeszcze nie wszystko. Teren między ulicami: Kowalską, Przymurze i Rzeźnicką przez lata straszył ruinami piwnic. Jedna z elbląskich firm budowlanych rozpoczęła tam już jednak odbudoowę kamienic. Obok, w kwartale między ulicami: Przymurze, Wieżową a Kowalską, po długiej przerwie prywatny inwestor wznowił budowę kompleksu hotelowo - mieszkaniowego.
Po latach starań o pieniądze niedawno zakończył się remont leżącej przy ul. Garbary XIX - wiecznej kamienicy, należącej do Urzędu Kontroli Skarbowej. Zostały wzmocnione jej elementy konstrukcyjne i odrestaurowana elewacja, a na szczytach od strony ulic: Pocztowej i Garbary można podziwiać herby Elbląga.
Z kolei teraz gruntownie odnawiane jest zabytkowe, wykonane z czerwonego piaskowca, ogrodzenie otaczające leżącą naprzeciwko siedzibę Poczty Polskiej.
Wokół Bramy
Tymczasem władze Elbląga przygotowują się do renowacji gotyckiej Bramy Targowej, która jest znakiem rozpoznawczym miasta. Jak przypomina Elżbieta Bukowska z delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, Brama została wybudowana w 1319 roku i jest najstarszym elbląskim obiektem warownym. Zabytek jest w kiepskim stanie, ma bardzo zniszczoną elewację oraz wnętrze.
- Po konserwacji zostanie on udostępniony mieszkańcom i turystom, stanie się wieżą widokową, a wewnątrz powstaną sklepiki z pamiątkami i mała restauracja - zapowiada rzeczniczka Urzędu Miejskiego, Agnieszka Staszewska. - Remont zostanie dofinansowany przy Unię Europejską. Czekamy na zatwierdzenie naszego wniosku i liczymy, że jest to kwestia najbliższych dni. Wtedy ruszy procedura przetargowa i prace rozpoczną się być może już we wrześniu.
Przy Bramie, od strony Starego Rynku, stanie rzeźba Piekarczyka, legendarnego obrońcy Elbląga. Jest także propozycja, aby od strony ul. Stoczniowej w Bramie Targowej lub tuż przy niej stanął przedwojenny wagon tramwajowy. Przypominałby on o tym, że przez wiele lat właśnie pod zabytkiem wiodła trasa tramwajowa. Prace koncepcyjne trwają i - jak zapewnia rzeczniczka - prawdopodobieństwo realizacji tego pomysłu jest duże.
Przy katedrze
Pewne jest natomiast to, że przy okazji remontu Starego Rynku zostanie wymieniona nawierzchnia placu wokół katedry św. Mikołaja. Zgodnie z tzw. "Studium posadzek", dokumentu, który zawiera wytyczne w sprawie wszystkich staromiejskich ulic i chodników, polbruk zostanie zastąpiony kamieniem.
- Dawniej kościół otaczały kamienice, więc nie było placu, jaki jest teraz - przypomina Elżbieta Bukowska. - Jego nowy wygląd został opracowany na podstawie materiału historycznego i będzie pasować do klimatu dzisiejszej starówki. Nawierzchnia placu będzie "w kratę". Pasy o szerokości 40 centymetrów zostaną wykonane z drobnej czerwonej kostki granitowej, a pola wewnątrz "kratek" wypełni ułożona na wzór wachlarza szara kostka. Cały plac otoczy obramowanie z kamienia w kolorze ciemnozielonym, także o szerokości 40 centymetrów.
Miasto planuje także, że wzdłuż Starego Rynku staną stragany, nawiązujące wyglądem do dawnych kramów.
- Wszystkie zostaną zbudowane według tego samego projektu, będą podłączone do mediów i będą wystawiane np. w czasie Dni Elbląga czy przy okazji jarmarków - informuje Agnieszka Staszewska.
Dom Królów
Z informacji urzędu konserwatorskiego wynika, że wkrótce ma ruszyć odbudowa Domu Królów, który stał niegdyś na rogu Starego Rynku i ul. Bednarskiej. W kamienicy tej na przestrzeni wieków zatrzymywali się w czasie swego pobytu w Elblągu królowie polscy, pruscy i szwedzcy.
Odbudowę Domu Królów jako części kompleksu hotelowego prowadzić będzie właściciel jednego z istniejących już na Starym Mieście hoteli.
- Kamienica ma mieć zrekonstruowaną elewacje: frontową i od ul. Bednarskiej, łącznie z przedprożem oraz wnętrze - wyjaśnia Elżbieta Bukowska. - Sień wejściowa będzie miała taką wysokość, jak kiedyś, a zatem będą dwie kondygnacje i antresola. Nie będzie to wierna rekonstrukcja, zostaną jednak odtworzone gabaryty Domu Królów.
Konserwator dodaje, że zrekonstruowanych kamienic nie ma na starówce wiele. Dotąd powstało ich kilka (są to np. kamieniczki należące do Biblioteki Elbląskiej i Urzędu Miejskiego), zaś przewidzianych w programie odbudowy Starego Miasta jest w sumie około 20 budynków.
Galeria planuje
Mimo starań i obietnic ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego na razie nie udało się znaleźć pieniędzy na odbudowę obiektów otaczających dawniej Galerię El. Zanim jednak do tego dojdzie, władze miasta będą musiały znaleźć pieniądze na inwentaryzację istniejących pozostałości murów i kamienic, badania i zabezpieczenie sklepień piwnic zrujnowanych domów, które otaczają Galerię od strony rzeki, prace archeologiczne oraz ekspertyzę techniczną na temat stanu i przydatności zachowanych murów dla nowego "Centrum Podominikańskiego". Konieczne będą także badania architektoniczne, które określą szerokość kamienic, jakie znajdowały się przy Galerii i głębokość zabudowy wokół niej.
- Dopiero wówczas, po analizie danych ikonograficznych zostaną sporządzone tzw. wytyczne konserwatorskie - wyjaśnia Elżbieta Bukowska. - Będą one podstawą dla opracowania koncepcji architektoniczno - funkcjonalnej i technicznych projektów nowych budynków, które będą musiały uzyskać zezwolenie na budowę.
Apel
W związku z remontami Starego Rynku i ul. Garbary Urząd Miejski po raz kolejny zaapelował do właścicieli posesji o porządki.
- Co roku na inwestycje na terenie starówki są przekazywane duże pieniądze nie tylko miejskie, ale i unijne - przypomina rzeczniczka prezydenta. - Jest jednak kilka działek, na których nic się nie dzieje. Zarosły krzakami i są otoczone brzydkimi płotami, a ich właściciele albo nie odbierają korespondencji, albo tłumaczą, że nie mają pieniędzy na postawienie budynku lub inną formę zagospodarowania gruntu.
W niektórych przypadkach prośby urzędników poskutkowały. Tak jest przy ul. Garbary, gdzie w końcu ruszyła budowa. Kłopot jest jednak wciąż np. z posesją, która znajduje się przy skrzyżowaniu Starego Rynku i ul. Wigilijnej.
Domy, hotel i ogrodzenie
To jednak jeszcze nie wszystko. Teren między ulicami: Kowalską, Przymurze i Rzeźnicką przez lata straszył ruinami piwnic. Jedna z elbląskich firm budowlanych rozpoczęła tam już jednak odbudoowę kamienic. Obok, w kwartale między ulicami: Przymurze, Wieżową a Kowalską, po długiej przerwie prywatny inwestor wznowił budowę kompleksu hotelowo - mieszkaniowego.
Po latach starań o pieniądze niedawno zakończył się remont leżącej przy ul. Garbary XIX - wiecznej kamienicy, należącej do Urzędu Kontroli Skarbowej. Zostały wzmocnione jej elementy konstrukcyjne i odrestaurowana elewacja, a na szczytach od strony ulic: Pocztowej i Garbary można podziwiać herby Elbląga.
Z kolei teraz gruntownie odnawiane jest zabytkowe, wykonane z czerwonego piaskowca, ogrodzenie otaczające leżącą naprzeciwko siedzibę Poczty Polskiej.
Wokół Bramy
Tymczasem władze Elbląga przygotowują się do renowacji gotyckiej Bramy Targowej, która jest znakiem rozpoznawczym miasta. Jak przypomina Elżbieta Bukowska z delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, Brama została wybudowana w 1319 roku i jest najstarszym elbląskim obiektem warownym. Zabytek jest w kiepskim stanie, ma bardzo zniszczoną elewację oraz wnętrze.
- Po konserwacji zostanie on udostępniony mieszkańcom i turystom, stanie się wieżą widokową, a wewnątrz powstaną sklepiki z pamiątkami i mała restauracja - zapowiada rzeczniczka Urzędu Miejskiego, Agnieszka Staszewska. - Remont zostanie dofinansowany przy Unię Europejską. Czekamy na zatwierdzenie naszego wniosku i liczymy, że jest to kwestia najbliższych dni. Wtedy ruszy procedura przetargowa i prace rozpoczną się być może już we wrześniu.
Przy Bramie, od strony Starego Rynku, stanie rzeźba Piekarczyka, legendarnego obrońcy Elbląga. Jest także propozycja, aby od strony ul. Stoczniowej w Bramie Targowej lub tuż przy niej stanął przedwojenny wagon tramwajowy. Przypominałby on o tym, że przez wiele lat właśnie pod zabytkiem wiodła trasa tramwajowa. Prace koncepcyjne trwają i - jak zapewnia rzeczniczka - prawdopodobieństwo realizacji tego pomysłu jest duże.
Przy katedrze
Pewne jest natomiast to, że przy okazji remontu Starego Rynku zostanie wymieniona nawierzchnia placu wokół katedry św. Mikołaja. Zgodnie z tzw. "Studium posadzek", dokumentu, który zawiera wytyczne w sprawie wszystkich staromiejskich ulic i chodników, polbruk zostanie zastąpiony kamieniem.
- Dawniej kościół otaczały kamienice, więc nie było placu, jaki jest teraz - przypomina Elżbieta Bukowska. - Jego nowy wygląd został opracowany na podstawie materiału historycznego i będzie pasować do klimatu dzisiejszej starówki. Nawierzchnia placu będzie "w kratę". Pasy o szerokości 40 centymetrów zostaną wykonane z drobnej czerwonej kostki granitowej, a pola wewnątrz "kratek" wypełni ułożona na wzór wachlarza szara kostka. Cały plac otoczy obramowanie z kamienia w kolorze ciemnozielonym, także o szerokości 40 centymetrów.
Miasto planuje także, że wzdłuż Starego Rynku staną stragany, nawiązujące wyglądem do dawnych kramów.
- Wszystkie zostaną zbudowane według tego samego projektu, będą podłączone do mediów i będą wystawiane np. w czasie Dni Elbląga czy przy okazji jarmarków - informuje Agnieszka Staszewska.
Dom Królów
Z informacji urzędu konserwatorskiego wynika, że wkrótce ma ruszyć odbudowa Domu Królów, który stał niegdyś na rogu Starego Rynku i ul. Bednarskiej. W kamienicy tej na przestrzeni wieków zatrzymywali się w czasie swego pobytu w Elblągu królowie polscy, pruscy i szwedzcy.
Odbudowę Domu Królów jako części kompleksu hotelowego prowadzić będzie właściciel jednego z istniejących już na Starym Mieście hoteli.
- Kamienica ma mieć zrekonstruowaną elewacje: frontową i od ul. Bednarskiej, łącznie z przedprożem oraz wnętrze - wyjaśnia Elżbieta Bukowska. - Sień wejściowa będzie miała taką wysokość, jak kiedyś, a zatem będą dwie kondygnacje i antresola. Nie będzie to wierna rekonstrukcja, zostaną jednak odtworzone gabaryty Domu Królów.
Konserwator dodaje, że zrekonstruowanych kamienic nie ma na starówce wiele. Dotąd powstało ich kilka (są to np. kamieniczki należące do Biblioteki Elbląskiej i Urzędu Miejskiego), zaś przewidzianych w programie odbudowy Starego Miasta jest w sumie około 20 budynków.
Galeria planuje
Mimo starań i obietnic ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego na razie nie udało się znaleźć pieniędzy na odbudowę obiektów otaczających dawniej Galerię El. Zanim jednak do tego dojdzie, władze miasta będą musiały znaleźć pieniądze na inwentaryzację istniejących pozostałości murów i kamienic, badania i zabezpieczenie sklepień piwnic zrujnowanych domów, które otaczają Galerię od strony rzeki, prace archeologiczne oraz ekspertyzę techniczną na temat stanu i przydatności zachowanych murów dla nowego "Centrum Podominikańskiego". Konieczne będą także badania architektoniczne, które określą szerokość kamienic, jakie znajdowały się przy Galerii i głębokość zabudowy wokół niej.
- Dopiero wówczas, po analizie danych ikonograficznych zostaną sporządzone tzw. wytyczne konserwatorskie - wyjaśnia Elżbieta Bukowska. - Będą one podstawą dla opracowania koncepcji architektoniczno - funkcjonalnej i technicznych projektów nowych budynków, które będą musiały uzyskać zezwolenie na budowę.
Apel
W związku z remontami Starego Rynku i ul. Garbary Urząd Miejski po raz kolejny zaapelował do właścicieli posesji o porządki.
- Co roku na inwestycje na terenie starówki są przekazywane duże pieniądze nie tylko miejskie, ale i unijne - przypomina rzeczniczka prezydenta. - Jest jednak kilka działek, na których nic się nie dzieje. Zarosły krzakami i są otoczone brzydkimi płotami, a ich właściciele albo nie odbierają korespondencji, albo tłumaczą, że nie mają pieniędzy na postawienie budynku lub inną formę zagospodarowania gruntu.
W niektórych przypadkach prośby urzędników poskutkowały. Tak jest przy ul. Garbary, gdzie w końcu ruszyła budowa. Kłopot jest jednak wciąż np. z posesją, która znajduje się przy skrzyżowaniu Starego Rynku i ul. Wigilijnej.
Joanna Torsh