Biżuteria starożytnej damy (Historia jednego przedmiotu cz. 64)

Jakkolwiek z powodu swego przepychu cały pochówek zasługuje na szczególne zainteresowanie, uwagę przykuwają dwie, wyróżniające się kształtem, wielkością i bogactwem zdobienia zapinki. Z racji swojej wielkości przez specjalistów zaliczane do typu tzw. monstruoso. Wykonane z niezwykłym kunsztem i pietyzmem oraz z ogromną dbałością o detale, wyróżniają się spośród innych tego typu trójkątnym ukształtowanie nóżek. Niezwykle tajemniczym elementem zdobienia tych zapinek są antropomorficzne wizerunki, które artysta umieścił na złotych „języczkach” pochewek - miejscach zamknięcia igły w obu zapinkach. Widać tam męską postać z wyraźnie przedstawioną głową, z tzw. celtyckimi oczami, nosem oraz włosami lub hełmem. Interesującym szczegółem tego wizerunku jest spleciona w dwa długie warkocze broda. Reszta postaci jest przedstawiona bardzo schematycznie.

       Obecność tak unikatowych zapinek monstrualnych w kobiecych grobach uznawana jest powszechnie w archeologii za wyznacznik wysokiej pozycji, którą owe niewiasty zajmowały pośród swojej społeczności. Można więc bezpiecznie wysnuć wniosek, że kobieta pochowana w opisywanym grobie była najpewniej kapłanką-wróżką-rozdawczynią amuletów, o których istnieniu i dużym znaczeniu wśród germańskich plemion pisali starożytni autorzy. Najbardziej znane z nich to Veleda, która przewodziła Brukterom oraz wróżka Ganna, która wraz z królem Semnonów Masyosem przebywała na dworze cesarza Domicjana.
       Prawdopodobnie nasza dama zmarła około połowy III wieku n.e. Jej niezwykłą biżuterię można zobaczyć na wystawie ”Goci. Znad Bałtyku do Rzymu” w Muzeum Archeologiczno-Historycznym w Elblągu, do czego serdecznie zachęcamy.