UWAGA!

Muzyka z latryny (Historia jednego przedmiotu cz. 16)

 Elbląg, Gitterna - poprzedniczka współczesnej gitary przeleżała w latrynie całe wieki
Gitterna - poprzedniczka współczesnej gitary przeleżała w latrynie całe wieki (fot. MAH)

Wspólnie z Muzeum Archeologiczno-Historycznym w Elblągu prowadzimy cykl pn. "Historia jednego przedmiotu", w którym prezentujemy ciekawe eksponaty i ich historię. Przedmioty codziennego użytku odnalezione przez badaczy na ziemi (a właściwie w ziemi) elbląskiej przybliżą nam jej dawnych mieszkańców. Dziś o gitternie - poprzedniczce współczesnej gitary - wydobytej z ... latryny.

W średniowiecznym Elblągu praca wyznaczała codzienny rytm miasta i jego mieszkańców. Zajęcia zawodowe, normy postępowania, religia i wiara określały zasady współżycia i system wartości. Do niedawna jeszcze świat średniowiecznej Europy był postrzegany jedynie przez te dwa czynniki – pracę i religię. Jednakże i w tym świecie był czas na wypoczynek, spotkania towarzyskie, zabawy czy uczty, barwne jarmarki, wreszcie święta religijne i miejskie.
       W trakcie tych wszystkich uroczystości i spotkań jednym ze stałych elementów była muzyka. Elbląskie tradycje muzyczne znane są w źródłach pisanych już od średniowiecza, a zachowane informacje mówią o wynajmowaniu muzyków przez Radę Miejską i zespołach muzycznych w elbląskim Gimnazjum. Tradycje te trwały bardzo długo, praktycznie aż do końca II wojny Światowej. W XIX wieku działało w mieście jednocześnie nawet kilkadziesiąt chórów, a rodzinne muzykowanie było powszechnym zwyczajem.
       Przedmioty odkryte w trakcie przeprowadzonych badań archeologicznych potwierdzają, że muzyka i muzykowanie nie były obce przynajmniej części dawnych elblążan. Z elbląskich latryn wydobyto bardzo ciekawe instrumenty. Niewątpliwie najbardziej cenna jest gitterna - poprzedniczka współczesnej gitary. Jej całkowita długość wynosi 548 mm, szerokość – 187 mm, wysokość korpusu – 65 mm. Korpus instrumentu wykonano z lipy, płytę wierzchnią wycięto ze świerka, podstawek również ze świerka. Korpus przechodzi w krótką i szeroką szyjkę ozdobioną płasko rzeźbionym popiersiem kobiety. Gitterna z Elbląga była zaopatrzona najprawdopodobniej w 8 strun, na co wskazuje liczba kołków do strun. Sposób wykonania instrumentu, dbałość o detale, świadczą, że został on wykonany przez profesjonalnego lutnika o dużych umiejętnościach zawodowych. Datowanie metodami archeologicznymi oraz cechy konstrukcyjne potwierdzają, że elbląski instrument pochodzi z pierwszej połowy XV w. Z tego okresu w Europie zachowane są jedynie dwa tego rodzaju instrumenty – jednym jest nasza elbląska gitterna, drugi przechowywany jest w kolekcji Wartburg-Stiftung w Eisenach (Niemcy). Być może za jakiś czas będziemy mogli posłuchać jak brzmiała gitterna odnaleziona na elbląskiej Starówce. Jej kopię wykonać zamierza Paul Baker - angielski lutnik specjalizujący się w dawnych instrumentach strunowych.
       Odnaleziona w Elblągu gitterna prezentowana jest na wystawie „Elbląg Reconditus”. Jest jedynym tego rodzaju instrumentem w Europie odkrytym w trakcie badań wykopaliskowych, unikatowym obiektem muzealnym o skali światowej.
      
Mirosław Marcinkowski, Kustosz Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu

Najnowsze artykuły w dziale Kultura

Artykuły powiązane tematycznie

Zamieszczenie następnej opinii do tego artykułu wymaga zalogowania

W formularzu stwierdzono błędy!

Ok
Dodawanie opinii
Aby zamieścić swoje zdjęcie lub avatar przy opiniach proszę dokonać wpisu do galerii Czytelników.
Dołącz zdjęcie:

Podpis:

Jeśli chcesz mieć unikalny i zastrzeżony podpis
zarejestruj się.
E-mail:(opcjonalnie)
A moim zdaniem...
Reklama