„Plażowiczka” Josepha Konopki (Historia jednego przedmiotu cz. 115)

Zbiory Muzeum Archeologiczno - Historycznego w Elblągu obfitują w wiele cennych i niezwykle ciekawych artefaktów związanych z naszym miastem i regionem. Muzeum może jednak pochwalić się również takimi obiektami, które w żaden sposób nie są związane z naszą lokalną historią, które pochodzą z odległych szerokości geograficznych i innych kultur. Do takich niezwykłych artefaktów należą niewątpliwie dzieła Josepha Konopki.
       Joseph Konopka urodził się w 1932 roku w Filadelfii jako potomek polskich imigrantów. Już jako nastolatek przejawiał talent i zainteresowanie sztuką – w latach czterdziestych ukończył korespondencyjny kurs malarstwa, następnie został absolwentem uczelni Cooper Union oraz uczęszczał na zajęcia Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku. W początkach lat pięćdziesiątych zaczął pracować w telewizji jako pomocnik scenografa, by już w 1955 stać się samodzielnym projektantem dekoracji. Niewiele później powołany został na dwuletnią służbę do armii, gdzie pracował jako wojskowy ilustrator. Dostał również posadę w Biurze Wojskowym Białego Domu, gdzie projektował i wykonywał kartki okolicznościowe i zaproszenia, doradzając przy tym samemu prezydentowi Dwightowi Eisenhowerowi. Po spełnianiu swojego obywatelskiego obowiązku w armii Stanów Zjednoczonych powrócił do telewizji i rozpoczął pracę w NBC jako malarz scenografii. Pod koniec lat sześćdziesiątych rozpoczął wystawiać swoje prace. W czasie długiej kariery otrzymał wiele nagród i wyróżnień, przez ponad dekadę sprawował również funkcję prezesa Związku Artystów New Jersey. Brał udział w produkcji najbardziej znanych programów w historii amerykańskiej telewizji, jak choćby legendarnego talk-show „Late Night”, gdzie na przestrzeni lat współpracował z trzema prowadzącymi – Davidem Lettermanem, Conanem O’Brienem i Jimmym Fallonem. Był również autorem scenografii do wielu edycji konkursu „Miss America”. Nigdy nie przeszedł na emeryturę, pracował do samego końca. Zmarł w 2013 roku.
       Malarstwo Josepha Konopki podobne jest do fotografii. Artysta zresztą często wspomagał się przy pracy nad obrazami wcześniej wykonanymi zdjęciami. W swych kompozycjach, przypominających kadry filmowe, uwieczniał ulotne momenty – z pozoru nieistotne i błahe – pełne jednak podskórnej melancholii. Ameryka oczami Konopki to miejsce nieco odrealnione. Nieruchome, samotne postacie w sterylnych przestrzeniach, sprawiają wrażenie zawieszonych w czasie. Intymność scen w zetknięciu z chłodnym obiektywizmem ich przedstawienia, tworzy prawdziwie surrealistyczny efekt. Twórczość Konopki jest głęboko zakorzeniona w tradycji amerykańskiego malarstwa – artysta pełnymi garściami czerpie zarówno z gatunku hiperrealizmu, jak i nurtu „american scene painting”, którego czołowym przedstawicielem był m.in. Edward Hopper.
       W zbiorach elbląskiego muzeum znajduje się kilka obrazów Josepha Konopki, jednym z nich jest „Sunbather #7” („Plażowiczka”) z 1966 roku. W charakterystycznym dla siebie, dużym, formacie (125x125cm) przedstawiona została opalająca się na leżaku kobieta. Są tu wszystkie cechy typowe dla jego malarstwa – osamotnienie postaci, statyczność, a także specyficzna paleta barw. To właśnie umiejętne użycie koloru i unikalna technika malarska składają się na rozpoznawalny styl Konopki. Artysta używał w swojej pracowni lamp emitujących silne, białe światło oraz różowych świetlówek – takie warunki powodowały, że barwy były czyste i wyraziste, jednocześnie przypominając nieco wyblakłą fotografię.
       Życiorys i kariera Josepha Konopki ożywiają w wyobraźni wielki amerykański mit, w którym Stany Zjednoczone to miejsce, gdzie każdy może osiągnąć wielki sukces i wejść na sam szczyt. Jego dzieła przypominają jednak, że na tym szczycie czeka często samotność i zagubienie.