Czy osoba prowadząca działalność gospodarczą może w przypadku jej zakończenia, w związku z trudnościami finansowymi, ubiegać się o umorzenie składek na ubezpieczenie społeczne?
Każdy podmiot, który jest zobowiązany do uiszczania składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych świadczeń Pracowniczych, może w przypadku stwierdzenia całkowitej nieściągalności złożyć wniosek do właściwego miejscowo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o umorzenie tych składek. Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych dość precyzyjnie definiuje pojęcie całkowitej nieściągalności. Osoba wnosząca o umorzenie należności z tytułu zaległych składek powinna wykazać na podstawie przedstawionych Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych dokumentów fakt, że spełnia wymagane ustawą przesłanki.
Dodatkowo podmiot wnoszący o umorzenie może także powołać się na rozporządzenia z 31 lipca 2003 r. Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne. Rozporządzenie to odnosi się do bardziej osobistych okoliczności, które także mogłyby uzasadniać podjęcie decyzji o umorzeniu zaległych składek. Płatnik składek zobowiązany jest wówczas do wykazania, że ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną nie jest w stanie opłacić tych należności, ponieważ pociągnęłoby to zbyt ciężkie skutki dla zobowiązanego i jego rodziny.
Podmiotowi, który uzyskał negatywną decyzję ZUS w przedmiocie umorzenia składek, przysługuje prawo tylko do wniesienia wniosku do Prezesa Zakładu o ponowne rozpatrzenie sprawy. Jednakże, zgodnie z orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawie sygn. akt II GSK 110/2005, osoby, którym Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił umorzenia zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, mogą odwołać się do Ministra Polityki Społecznej.
Należy jednak zawsze pamiętać, że nawet gdy podmiot spełnia wyśrubowane warunki ustawowe do umorzenia należności składek, decyzja ZUS wchodzi w zakres tzw. uznania administracyjnego i organ może, ale nie musi podejmować korzystnej decyzji dla zainteresowanego.
Dodatkowo podmiot wnoszący o umorzenie może także powołać się na rozporządzenia z 31 lipca 2003 r. Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne. Rozporządzenie to odnosi się do bardziej osobistych okoliczności, które także mogłyby uzasadniać podjęcie decyzji o umorzeniu zaległych składek. Płatnik składek zobowiązany jest wówczas do wykazania, że ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną nie jest w stanie opłacić tych należności, ponieważ pociągnęłoby to zbyt ciężkie skutki dla zobowiązanego i jego rodziny.
Podmiotowi, który uzyskał negatywną decyzję ZUS w przedmiocie umorzenia składek, przysługuje prawo tylko do wniesienia wniosku do Prezesa Zakładu o ponowne rozpatrzenie sprawy. Jednakże, zgodnie z orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawie sygn. akt II GSK 110/2005, osoby, którym Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił umorzenia zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, mogą odwołać się do Ministra Polityki Społecznej.
Należy jednak zawsze pamiętać, że nawet gdy podmiot spełnia wyśrubowane warunki ustawowe do umorzenia należności składek, decyzja ZUS wchodzi w zakres tzw. uznania administracyjnego i organ może, ale nie musi podejmować korzystnej decyzji dla zainteresowanego.
Artur Zych - CPF Krislex