1 lipca weszła w życie ustawa o szczególnych rozwiązaniach wspierających osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Sprawdziliśmy, jak działają nowe przepisy. Wniosek? Nie wszystko jest tak, jak powinno być - najgorzej jest z dostępem do rehabilitacji.
Ustawa o szczególnych rozwiązaniach wspierających osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności została uchwalona po protestach w Sejmie opiekunów osób niepełnosprawnych i ich pełnoletnich podopiecznych. Według ustawy świadczenia opieki zdrowotnej dla osób posiadających znaczny stopień niepełnosprawności po okazaniu orzeczenia, powinny być udzielane poza kolejnością, co oznacza, że:
– placówka medyczna udziela świadczeń opieki zdrowotnej w dniu zgłoszenia,
– w przypadku, gdy udzielenie świadczenia nie jest możliwe w dniu zgłoszenia, poradnia wyznacza inny termin poza kolejnością przyjęć wynikającą z prowadzonej przez nią listy oczekujących,
– świadczenie z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej nie może być udzielone w terminie późniejszym niż w ciągu 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia.
W związku z wejściem w życie nowej ustawy w warmińsko-mazurskim oddziale NFZ działa numer telefonu - (89) 678 75 69, pod którym osoby zainteresowane mogą uzyskać informację na temat szczególnych uprawnień dla osób niepełnosprawnych. Informacji udziela też infolinia NFZ 801 133 773 (bezpłatny).
Mankament z rejestracją
Jak system działa w praktyce? Dotychczas do korzystania ze świadczeń bez kolejki uprawnieni byli m.in. krwiodawcy i kombatanci. Natomiast osoby niepełnosprawne, wymagające stałej rehabilitacji, mogły skorzystać z serii zabiegów raz w roku, a w wyjątkowych przypadkach, dwa razy do roku, co w żaden sposób nie spełniało kryteriów i zaleceń stałej rehabilitacji, warunkującej często jakość egzystencji i utrzymanie sprawności, zwłaszcza przy postępujących chorobach neurologicznych. Według nowych wytycznych osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności mają być przyjmowane bez limitów, o ile otrzymają skierowanie od lekarza specjalisty, co oznacza, że będą mogły korzystać ze świadczeń wielokrotnie w ciągu roku. Pojawia się tu jednak pewien mankament – otóż każdorazowo po zakończeniu cyklu zabiegów, pacjent potrzebuje kolejnej wizyty u specjalisty, który ma zdecydować o przedłużeniu rehabilitacji, co może spowodować dalsze wydłużenie kolejek do lekarzy specjalistów. Nowe przepisy weszły w życie w okresie wakacyjnym, trudno więc na razie stwierdzić, czy tak będzie.
- Na razie chyba to działa, skoro pojawiłam się w poradni neurologicznej w szpitalu wojewódzkim przy ul. Królewieckiej 146 w piątek, a zostałam zarejestrowana do lekarza na poniedziałek, czyli zgodnie z ustawowym terminem do 7 dni – mówi pani Marta, jedna z pacjentek, która doświadczyła już, jak działają nowe przepisy.
Z limitami bywa różnie
Według nowych przepisów osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności od 1 lipca mogą także korzystać z dofinansowania do wyrobów medycznych. Na wyroby medyczne takie jak: pieluchomajtki, cewniki czy worki stomijne według ustawy po wystawieniu przez lekarza zlecenia nie obowiązuje już limit ilościowy.
– Z tym bywa różnie, ponieważ jak mówią pracownicy sklepu z zaopatrzeniem medycznym, nie otrzymali na razie żadnego konkretnego pisma z informacją w tej sprawie, a dotychczasowy limit np. w odniesieniu do pieluchomajtek, choć podniesiony z 60 do 90 sztuk nie przełożył się na wzrost kwoty refundacji. Można więc na razie spodziewać się trudności przy realizacji i odbiorze wspomnianych środków medycznych. Być może potrzebne będą jakieś nowelizacje naprawcze w tej, niedawno przyjętej ustawie – mówi pani Marta.
Natomiast o zasadności przyznania dla osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności ortezy, wózka inwalidzkiego czy aparatów słuchowych decyduje zalecenie lekarza specjalisty, z którym należy się udać do NFZ.
– Właściwe zlecenia na wózek są wystawione zgodnie z obowiązującymi przepisami – o czym informują pracownicy elbląskiego oddziału, gdzie udałam się z wystawionym przez lekarza specjalistę dokumentem – dodaje pani Marta.
Na rehabilitację trzeba czekać
Najgorzej jest z dostępem do rehabilitacji. Jak informuje Justyna Bożejewicz z Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Centrum Rehabilitacji w Elblągu przy ulicy Królewieckiej 15:
- Osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności, potwierdzonym odpowiednim orzeczeniem są przyjmowane niezwłocznie, poza kolejnością wynikającą z prowadzonej listy oczekujących. W sytuacji braku możliwości udzielenia świadczenia w dniu zgłoszenia pacjentowi zostaje wyznaczony termin wizyty w innym, możliwie najkrótszym czasie, w miarę realnych możliwości zakładu. Nadmieniam, że dużo wcześniej, tj. przed wejściem w życie cytowanej przez Panią ustawy, kolejki osób oczekujących dla pozostałych pacjentów, były ustalone nawet z wyprzedzeniem 1,5-rocznym. Brak jest więc w chwili obecnej możliwości stworzenia dodatkowych miejsc zabiegowych (które zostały przewidziane jedynie dla przypadków tzw. „pilnych”, dla pacjentów wymagających niezwłocznego usprawniania).
Na pytanie, na które zabiegi trzeba czekać najdłużej, otrzymaliśmy odpowiedź, że: Pacjenci z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności najdłużej oczekują na zabiegi masażu wodnego, wibracyjnego (styczeń 2019 r.) oraz masażu suchego klasycznego (maj 2019 r.). Zabiegi te wykonywane są szybciej w przypadku zwolnienia kolejki (rezygnacji) przez innego pacjenta. Dla pacjentów z orzeczeniem wyszukiwane są miejsca z terminów wolnych przewidzianych dla pacjentów tzw. „pilnych”. Zabiegi takie jak magnetoterapia, elektroterapia, laseroterapia, światłolecznictwo realizowane są najszybciej - nawet od 18 lipca.
Czy przyjmowanie na rehabilitację zgodnie z nową ustawą osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności nie spowodowało wydłużenia okresu oczekiwania na zabiegi rehabilitacyjne pozostałych pacjentów? „Realizując świadczenia pacjentom ze znacznym stopniem niepełnosprawności stopniowo wydłuża się okres oczekiwania na zabiegi rehabilitacyjne osobom wymagającym tzw. „pilnej” rehabilitacji – odpowiedziało nam Centrum Rehabilitacji. - „Są to osoby w szczególności powypadkowe, po udarach i wymagające szybkiego usprawniania. Niemniej po pierwszym kwartale obowiązywania ustawy, sytuacja zostanie przez nas przeanalizowana i w zależności od ilości zgłoszonych do nas osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności i ilości wykonanych im zabiegów, podjęte zostaną czynności w celu zminimalizowania kolejek – zostanie ustalona możliwie większa dostępność miejsc”.
Rehabilitantów nie przybędzie
Niestety, nie ma co liczyć na zwiększenie zatrudnienia rehabilitantów, co mogłoby zmniejszyć kolejki. - „Środki finansowe na realizację postanowień ustawy o szczególnych rozwiązaniach wspierających osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności przeznaczone zostały wyłącznie w celu realizacji świadczeń tym osobom. Środki te są niewystarczające na zwiększenie zasobów sprzętowych i kadrowych. Należy też dodać, że w ramach podstawowej działalności zakład wykonuje świadczenia ponad limit określony umową z Narodowym Funduszem Zdrowia” - dodała Justyna Bożejewicz z Centrum Rehabilitacji.
Podobne pytania w sprawie funkcjonowania oddziałów rehabilitacyjnych wysłaliśmy także do Szpitala Miejskiego i Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego. Niestety dotychczas nie otrzymaliśmy na nie odpowiedzi.
– placówka medyczna udziela świadczeń opieki zdrowotnej w dniu zgłoszenia,
– w przypadku, gdy udzielenie świadczenia nie jest możliwe w dniu zgłoszenia, poradnia wyznacza inny termin poza kolejnością przyjęć wynikającą z prowadzonej przez nią listy oczekujących,
– świadczenie z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej nie może być udzielone w terminie późniejszym niż w ciągu 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia.
W związku z wejściem w życie nowej ustawy w warmińsko-mazurskim oddziale NFZ działa numer telefonu - (89) 678 75 69, pod którym osoby zainteresowane mogą uzyskać informację na temat szczególnych uprawnień dla osób niepełnosprawnych. Informacji udziela też infolinia NFZ 801 133 773 (bezpłatny).
Mankament z rejestracją
Jak system działa w praktyce? Dotychczas do korzystania ze świadczeń bez kolejki uprawnieni byli m.in. krwiodawcy i kombatanci. Natomiast osoby niepełnosprawne, wymagające stałej rehabilitacji, mogły skorzystać z serii zabiegów raz w roku, a w wyjątkowych przypadkach, dwa razy do roku, co w żaden sposób nie spełniało kryteriów i zaleceń stałej rehabilitacji, warunkującej często jakość egzystencji i utrzymanie sprawności, zwłaszcza przy postępujących chorobach neurologicznych. Według nowych wytycznych osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności mają być przyjmowane bez limitów, o ile otrzymają skierowanie od lekarza specjalisty, co oznacza, że będą mogły korzystać ze świadczeń wielokrotnie w ciągu roku. Pojawia się tu jednak pewien mankament – otóż każdorazowo po zakończeniu cyklu zabiegów, pacjent potrzebuje kolejnej wizyty u specjalisty, który ma zdecydować o przedłużeniu rehabilitacji, co może spowodować dalsze wydłużenie kolejek do lekarzy specjalistów. Nowe przepisy weszły w życie w okresie wakacyjnym, trudno więc na razie stwierdzić, czy tak będzie.
- Na razie chyba to działa, skoro pojawiłam się w poradni neurologicznej w szpitalu wojewódzkim przy ul. Królewieckiej 146 w piątek, a zostałam zarejestrowana do lekarza na poniedziałek, czyli zgodnie z ustawowym terminem do 7 dni – mówi pani Marta, jedna z pacjentek, która doświadczyła już, jak działają nowe przepisy.
Z limitami bywa różnie
Według nowych przepisów osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności od 1 lipca mogą także korzystać z dofinansowania do wyrobów medycznych. Na wyroby medyczne takie jak: pieluchomajtki, cewniki czy worki stomijne według ustawy po wystawieniu przez lekarza zlecenia nie obowiązuje już limit ilościowy.
– Z tym bywa różnie, ponieważ jak mówią pracownicy sklepu z zaopatrzeniem medycznym, nie otrzymali na razie żadnego konkretnego pisma z informacją w tej sprawie, a dotychczasowy limit np. w odniesieniu do pieluchomajtek, choć podniesiony z 60 do 90 sztuk nie przełożył się na wzrost kwoty refundacji. Można więc na razie spodziewać się trudności przy realizacji i odbiorze wspomnianych środków medycznych. Być może potrzebne będą jakieś nowelizacje naprawcze w tej, niedawno przyjętej ustawie – mówi pani Marta.
Natomiast o zasadności przyznania dla osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności ortezy, wózka inwalidzkiego czy aparatów słuchowych decyduje zalecenie lekarza specjalisty, z którym należy się udać do NFZ.
– Właściwe zlecenia na wózek są wystawione zgodnie z obowiązującymi przepisami – o czym informują pracownicy elbląskiego oddziału, gdzie udałam się z wystawionym przez lekarza specjalistę dokumentem – dodaje pani Marta.
Na rehabilitację trzeba czekać
Najgorzej jest z dostępem do rehabilitacji. Jak informuje Justyna Bożejewicz z Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Centrum Rehabilitacji w Elblągu przy ulicy Królewieckiej 15:
- Osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności, potwierdzonym odpowiednim orzeczeniem są przyjmowane niezwłocznie, poza kolejnością wynikającą z prowadzonej listy oczekujących. W sytuacji braku możliwości udzielenia świadczenia w dniu zgłoszenia pacjentowi zostaje wyznaczony termin wizyty w innym, możliwie najkrótszym czasie, w miarę realnych możliwości zakładu. Nadmieniam, że dużo wcześniej, tj. przed wejściem w życie cytowanej przez Panią ustawy, kolejki osób oczekujących dla pozostałych pacjentów, były ustalone nawet z wyprzedzeniem 1,5-rocznym. Brak jest więc w chwili obecnej możliwości stworzenia dodatkowych miejsc zabiegowych (które zostały przewidziane jedynie dla przypadków tzw. „pilnych”, dla pacjentów wymagających niezwłocznego usprawniania).
Na pytanie, na które zabiegi trzeba czekać najdłużej, otrzymaliśmy odpowiedź, że: Pacjenci z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności najdłużej oczekują na zabiegi masażu wodnego, wibracyjnego (styczeń 2019 r.) oraz masażu suchego klasycznego (maj 2019 r.). Zabiegi te wykonywane są szybciej w przypadku zwolnienia kolejki (rezygnacji) przez innego pacjenta. Dla pacjentów z orzeczeniem wyszukiwane są miejsca z terminów wolnych przewidzianych dla pacjentów tzw. „pilnych”. Zabiegi takie jak magnetoterapia, elektroterapia, laseroterapia, światłolecznictwo realizowane są najszybciej - nawet od 18 lipca.
Czy przyjmowanie na rehabilitację zgodnie z nową ustawą osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności nie spowodowało wydłużenia okresu oczekiwania na zabiegi rehabilitacyjne pozostałych pacjentów? „Realizując świadczenia pacjentom ze znacznym stopniem niepełnosprawności stopniowo wydłuża się okres oczekiwania na zabiegi rehabilitacyjne osobom wymagającym tzw. „pilnej” rehabilitacji – odpowiedziało nam Centrum Rehabilitacji. - „Są to osoby w szczególności powypadkowe, po udarach i wymagające szybkiego usprawniania. Niemniej po pierwszym kwartale obowiązywania ustawy, sytuacja zostanie przez nas przeanalizowana i w zależności od ilości zgłoszonych do nas osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności i ilości wykonanych im zabiegów, podjęte zostaną czynności w celu zminimalizowania kolejek – zostanie ustalona możliwie większa dostępność miejsc”.
Rehabilitantów nie przybędzie
Niestety, nie ma co liczyć na zwiększenie zatrudnienia rehabilitantów, co mogłoby zmniejszyć kolejki. - „Środki finansowe na realizację postanowień ustawy o szczególnych rozwiązaniach wspierających osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności przeznaczone zostały wyłącznie w celu realizacji świadczeń tym osobom. Środki te są niewystarczające na zwiększenie zasobów sprzętowych i kadrowych. Należy też dodać, że w ramach podstawowej działalności zakład wykonuje świadczenia ponad limit określony umową z Narodowym Funduszem Zdrowia” - dodała Justyna Bożejewicz z Centrum Rehabilitacji.
Podobne pytania w sprawie funkcjonowania oddziałów rehabilitacyjnych wysłaliśmy także do Szpitala Miejskiego i Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego. Niestety dotychczas nie otrzymaliśmy na nie odpowiedzi.
mk