Wczoraj (11 lipca) Trybunał Konstytucyjny ogłosił wyrok w sprawie zgodności ustawy z dnia 8 lipca 2005 roku o rodzinnych ogrodach działkowych. Działkowcy nie składają jednak broni. Okręgowy Zarząd PZD przy ul. Kościuszki w Elblągu, poza trwającym protestem i oflagowaniem zapowiada, podobnie jak inne oddziały PZD, dalsze działania w celu obrony swoich praw, o czym informuje na stronie internetowej.
Trybunał Konstytucyjny zakwestionował 24 artykuły, które są niezgodne z Konstytucją RP. Wyrok dotyczy osób uprawiających w sumie 966 tys. działek, które zajmują ponad 43 tys. hektarów.
Problem dotyczy kilku milionów osób
W związku z tym, że działki uprawiane są przez całe rodziny, problem dotyczy kilku milionów osób – także tych, którzy uważając, że Polski Związek Działkowców to swoiste „państwo w państwie” słali skargi do różnych instytucji domagając się m.in. ograniczenia monopolu związku.
Co oznacza postanowienie Trybunału?
Według sędziów TK ustawa narusza Konstytucję RP w ponad 20 z 50 artykułów ustawy o ogródkach działkowych. Według sędziów ustawa narusza m.in. równość obywateli wobec państwa, zapisy o podziale gruntu, zwolnieniu od podatków i opłat, czy wolności do zrzeszania się. Tym samym Trybunał zakwestionował przepisy dające pozycję monopolisty Polskiemu Związkowi Działkowców, gdyż art. 25 ustawy mówiący, że PZD jest ogólnopolską, samodzielną i samorządną organizacją społeczną, powołaną do reprezentowania i obrony praw i interesów swoich członków, które wynikają z użytkowania działek, nie jest zgodny z Konstytucją. Podobnie, za niezgodny z Konstytucją został przepis mówiący, że Związek Działkowców podlega tylko przepisom ustawy, a nie jakiejkolwiek kontroli instytucji państwowej.
Zakwestionowane przepisy stracą moc po upływie 18 miesięcy od ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw. Przy czym art. 10, który nakazywał Skarbowi Państwa i samorządom przekazywanie w nieodpłatne użytkowanie (także wieczyste) Polskiemu Związkowi Działkowców gruntów stanowiących ich własność (jeżeli były one przeznaczone w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego na ogródki działkowe) straci moc z dniem ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw.
Co dalej
Nowa, konstytucyjna już ustawa będzie musiała powstać, gdyż dziś sędziowie TK orzekli, że powinien przygotować ją Sejm. Można się więc spodziewać, że w najbliższych tygodniach przetoczy się cała fala pomysłów pochodzących z różnych środowisk i partii, które będą chciały zapewnić sobie „elektorat” na przyszłe wybory. Co warte zaznaczenia, Trybunał Konstytucyjny zaznaczył, że w nowej ustawie działkowcy powinni zostać objęci szczególną ochroną, gdyż w uprawę swoich działek włożyli wiele pracy. Ponadto kwestie dotyczący prawa do własności gruntu powinna zostać ustalona pomiędzy właścicielem a PZD tak, aby grunt, na którym znajdują się działki pozostał z przeznaczeniem na ich uprawę. Jakie będą dalsze losy ogródków działkowych będziemy informować na bieżąco.
Problem dotyczy kilku milionów osób
W związku z tym, że działki uprawiane są przez całe rodziny, problem dotyczy kilku milionów osób – także tych, którzy uważając, że Polski Związek Działkowców to swoiste „państwo w państwie” słali skargi do różnych instytucji domagając się m.in. ograniczenia monopolu związku.
Co oznacza postanowienie Trybunału?
Według sędziów TK ustawa narusza Konstytucję RP w ponad 20 z 50 artykułów ustawy o ogródkach działkowych. Według sędziów ustawa narusza m.in. równość obywateli wobec państwa, zapisy o podziale gruntu, zwolnieniu od podatków i opłat, czy wolności do zrzeszania się. Tym samym Trybunał zakwestionował przepisy dające pozycję monopolisty Polskiemu Związkowi Działkowców, gdyż art. 25 ustawy mówiący, że PZD jest ogólnopolską, samodzielną i samorządną organizacją społeczną, powołaną do reprezentowania i obrony praw i interesów swoich członków, które wynikają z użytkowania działek, nie jest zgodny z Konstytucją. Podobnie, za niezgodny z Konstytucją został przepis mówiący, że Związek Działkowców podlega tylko przepisom ustawy, a nie jakiejkolwiek kontroli instytucji państwowej.
Zakwestionowane przepisy stracą moc po upływie 18 miesięcy od ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw. Przy czym art. 10, który nakazywał Skarbowi Państwa i samorządom przekazywanie w nieodpłatne użytkowanie (także wieczyste) Polskiemu Związkowi Działkowców gruntów stanowiących ich własność (jeżeli były one przeznaczone w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego na ogródki działkowe) straci moc z dniem ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw.
Co dalej
Nowa, konstytucyjna już ustawa będzie musiała powstać, gdyż dziś sędziowie TK orzekli, że powinien przygotować ją Sejm. Można się więc spodziewać, że w najbliższych tygodniach przetoczy się cała fala pomysłów pochodzących z różnych środowisk i partii, które będą chciały zapewnić sobie „elektorat” na przyszłe wybory. Co warte zaznaczenia, Trybunał Konstytucyjny zaznaczył, że w nowej ustawie działkowcy powinni zostać objęci szczególną ochroną, gdyż w uprawę swoich działek włożyli wiele pracy. Ponadto kwestie dotyczący prawa do własności gruntu powinna zostać ustalona pomiędzy właścicielem a PZD tak, aby grunt, na którym znajdują się działki pozostał z przeznaczeniem na ich uprawę. Jakie będą dalsze losy ogródków działkowych będziemy informować na bieżąco.
Marta Kowalczyk