To już dwusetny odcinek cyklu „Historie okolic Elbląga”. Tym razem Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK, opowiada o ciekawostkach związanych z miejscowościami Kępki i Lubieszewo w powiecie nowodworskim. Obie wsi znajdowały się w województwie elbląskim w latach 1975-98.
Lubieszewo
O wsi po raz pierwszy wspomniano w 1255 r. Zakłada się jednak, że lokował ją wielki komtur Werner von Orseln (ok. 1280-1330), który w latach 1324-1330 był wielkim mistrzem, a od 1314 r, - wielkim komturem. Ponowna lokacja nastąpiła w 1341 r. przez komtura Ludolfa Königa (ok. 1280/1290- ok. 1348), który był wielkim mistrzem w latach 1347-1348. Pierwsza wzmianka o wsi mówi też o istnieniu parafii, a więc i musiał tu istnieć też kościół.
Obecna świątynia pw. św. Elżbiety pochodzi z połowy XIV w. Wieża o podstawie murowanej i drewnianym zwieńczeniu dostawiona została w 1573 r. Wyposażenie świątyni pochodzi z okresu baroku z elementami gotyku takimi jak: rzeźba Maki Boskiej z dzieciątkiem, Madonna na lwie, krucyfiks, dzwon, kropielnica, chrzcielnica.
Innymi zabytkami wsi są dwa domy podcieniowe z poł. XVIII w i poł. XIX w.
Obecna nazwa nadana w 1946 r. zastąpiła poprzednią Ladekopp.
Kępki
Jest to wieś położona nad rzeką Nogat, który w okresie 1920-1939 był rzeką graniczną pomiędzy Wolnym Miastem Gdańsk a Niemcami (Prusy Wschodnie). Obecnie też stanowi granicę, ale pomiędzy województwami pomorskim i warmińsko-mazurskim. W pobliżu wsi z Nogatem łączy się Kanał Jagielloński.
Kępki założono w średniowieczu na prawie chełmińskim, w miejscu wsi pruskiej. W 1295 r. wymienia się dzierżawcę o nazwisku Berthold, ponowny akt lokacyjny wystawiono w XVI w. Z chwilą pierwszej lokacji wieś wchodziła w skład ziemskiego majątku naszego miasta. Jej zabudowa to ulicówka przywałowa.
Kościół powstał tu w XIV w. Co się z nim stało, nie jest jednak odnotowane. W 1663 r. pobudowano w ówczesnych Kępkach drugi kościół ewangelicki, obecnie to wieś Bielnik Drugi, po drugiej stronie Nogatu. Obecnie w Kępkach znajduje się kościół p.w. św. Maksymiliana Kolbego, wzniesiony w 1985 r.
Dawni mieszkańcy wsi żyli głównie z rybołówstwa, nie osiedlono w niej wielu mennonitów, w wykazie z 1820 r. na 589 mieszkańców odnotowano ich 8.
Przeprawa promowa w Kępkach działała już w średniowieczu. Działała do 2006 r., kiedy w jej miejscu pobudowano most. Ostatni prom Wacław II został przekazany jako dar starostwa do Nieszawy.
Z Kępkami związana jest osoba Gerharda Kruppa-Krupskiego, który w okresie 1933-1945 był kaznodzieją pomocniczym elbląskiego kościoła Bożego Ciała. W okresie II wojny światowej pełnił okresowe dyżury w obronie przeciwlotniczej w Kępkach.
Do zabytków zaliczamy: dawne zabudowy gospodarcze (trzy wzdłużne i siedem kątowych), spichlerze (murowany i drewniany), budynek szkolny, domy: 13 drewnianych i 5 murowanych, dwa budynki po dawnych gospodach. Na jednym z nich odnowiono dawny napis „Restauration von Hugo-Neumann - Jan 3.16”
Kępki do 1945 r. nazywano Zeyer. Za czasów pruskich tutejsza osada nosiła nazwę Sura, a później Gotha, Endersch, Schrötter.
