5 maja obchodzimy Międzynarodowy Dzień Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną. Najczęściej w ramach jego obchodów organizowane są przemarsze, festyny i pokazy twórczości takich osób. W tym roku z uwagi na zagrożenie koronawirusem obchody zostały przeniesione do Internetu, gdzie można zobaczyć zdjęcia, krótkie filmy i prace plastyczne wykonane przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną, które przedstawiają, czym dla nich jest wiary(godne) życie.
W nawiązaniu do dzisiejszych obchodów chcę podzielić się moją refleksją nad tym, czym jest w moim odczuciu godne życie osób z niepełnosprawnością intelektualną. Ja to rozumiem przede wszystkim jako wspólne życie z ich bliskimi w środowisku lokalnym, które jest im znane i w którym mogą się czuć bezpiecznie. To możliwość budowanie relacji z innymi ludźmi i dokonywanie wyboru z kim chcę spędzać czas, a z kim nie. To także możliwość poszukiwania swoich zainteresowań i ich realizacja, to możliwość uczestniczenia, tak w życiu społecznym jak i politycznym. Godne życie to przede wszystkim możliwość podejmowania decyzji o swoim życiu samodzielnie lub jeśli to potrzebne przy wsparciu innych osób, bo to, że często osoby z niepełnosprawnością intelektualną nie mogą komunikować się werbalnie, pisać czy czytać nie znaczy, że nie mają swojego zdania, swoich poglądów czy pasji. Oznacza tylko to, że potrzebują dodatkowych narzędzi by móc swoje prawa w tym zakresie realizować. Rozejrzyjmy się więc - może w swoim otoczeniu, wśród swoich znajomych i sąsiadów, może jest tam ktoś, kto ma utrudniony dostęp do środowiska zewnętrznego, a dzięki naszej otwartości i drobnej pomocy może się bardziej włączyć w życie społeczne. To nie musi być koniecznie wielka pomoc - czasem wystarczy po prostu zaproponować krótki spacer, wspólne wyjście do kina czy teatru, bo jest na wózku lub z uwagi na problemy zdrowotne nie może być sam, a rodzice nie mają siły by zorganizować wieczorne wyjście po całym dniu pracy i wsparcia nad osobą z niepełnosprawnością intelektualną. To może być propozycja spotkania i poczytania książki by w tym czasie rodzice mogli załatwić swoje sprawy. To czasem może być też po prostu wspólna rozmowa o ich zainteresowaniach i podpowiedzenie, gdzie mogą je realizować, bo nie zawsze mają/wiedzą jak się o tym dowiedzieć. Pamiętajmy też, że czasem wystarczy zapytać druga osobę o to, co chciałaby zjeść na obiad albo co chciałaby porobić, bo godne życie to przede wszystkim możliwość podejmowania nawet drobnych decyzji zamiast zakładania, że to my wiemy najlepiej, co jest dla niej dobre i dawanie możliwości wyboru. Godność to dla mnie w dużej mierze prawo dokonywania przez każdego człowieka wyboru, czego chce a czego nie, także przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną.
Warto przy tej okazji przypomnieć, że Polska ratyfikowała w 2012 roku Konwencję Praw Osób Niepełnosprawnych, która mówi o tym, że osoby niepełnosprawne mają prawo do pełnego udziału w życiu społecznym i korzystania z wszystkich praw człowieka na równi z innymi osobami.