UWAGA!

Elbląskie PSL wg bezpieki

 Elbląg, Stanisław Mikołajczyk (źródło: Polskie Radio)
Stanisław Mikołajczyk (źródło: Polskie Radio)

Po wyzwoleniu, nie godząc się z narzuconym systemem, Polskie Stronnictwo Ludowe rozpoczęło walkę polityczną o demokrację. Ludowcy sprzeciwiali się dyktaturze proletariatu i kierowniczej roli partii robotniczej. Proponowali „trzecią drogę” między kapitalizmem a socjalizmem. Mimo poparcia społeczeństwa i Kościoła, w wyniku fałszerstw wyborczych, PSL przegrało wybory parlamentarne w 1947 roku. Wraz z ludowcami przegrała polska demokracja. Fala represji, która nastąpiła w okresie powyborczym doprowadziła do rozbicia stronnictwa. Jego przywódca Stanisław Mikołajczyk, zagrożony aresztowaniem, musiał uciekać z Polski.

Stronnictwo to w dalszym ciągu prowadzi pracę organizacyjną, werbując członków i zakładając koła.
       W okresie sprawozdawczym stronnictwo to w dalszym ciągu prowadzi pracę organizacyjną, werbując członków i zakładając koła, których założono 4. Koło miejskie liczy 24 członków, Wikarowo gmina Jegłownik 12 członków, Szopy, gmina Jegłownik 8 członków, Helenowo, gmina Jegłownik 5 członków, oraz 4 członków luźnych. W okresie sprawozdawczym stronnictwo to wzrosło o 27 członków. W dniu 30 I 1949 r. ma się odbyć konferencja powiatowa na której powołany zostanie zarząd powiatowy dla koordynowania pracy organizacyjnej w terenie. Przejawów wrogiej działalności i wypowiedzi nie stwierdzono – czytamy w raporcie miesięcznym Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Elblągu za okres od 28 XII 1948 r. do dnia 28 I 1949 r.
      
       PSL odbył kilka zebrań organizacyjnych w powiecie z udziałem prezesa zarządu wojewódzkiego ob. Płońskiego, który pozytywnie występował w omawianiu spraw spółdzielczości produkcyjnej jak i podniesieniu poziomu gospodarczego wsi i akcji H.
       W okresie sprawozdawczym PSL odbyło konferencję powiatową w dniu 30 I 1949 r., na której został wybrany tymczasowy zarząd powiatowy, w skład którego weszło kilku nowych członków, z których jednym jest Nieczuja Ostrowski – (mikołajczykowiec) powtórnie znajdujący się w szeregach PSL. Obiekt ten w dalszym ciągu prowadzi sprawę organizacyjną werbując członków przed zjednoczeniem ruchu ludowego, których w okresie sprawozdawczym przybyło 12-tu. PSL odbył kilka zebrań organizacyjnych w powiecie z udziałem prezesa zarządu wojewódzkiego ob. Płońskiego, który pozytywnie występował w omawianiu spraw spółdzielczości produkcyjnej jak i podniesieniu poziomu gospodarczego wsi i akcji H. [działania podjęte przez rząd Polski przed 1949 r. w celu zwiększeniu produkcji zwierzęcej na potrzeby rynku – przyp.aut.]. Jak również PSL brał udział w wiecach gminnych przy omawianiu w/w zagadnień. Otrzymano wykaz usuniętych ze stronnictwa, którzy byli wykluczeni z PPR. Przejawów wrogiej działalności, wystąpień czy wypowiedzi nie notowano – stwierdzano w Raporcie Miesięcznym Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Elblągu do Szefa WUBP Gdańsk za okres od dnia 28 I 1949 r. do 28 II 1949 r.
       - Na terenie miasta i powiatu z elementów mikołajczykowskich należy zwrócić uwagę na ob. Klimkiewicza Stefana b. prezesa PSL a obecnie SL, który prowadzi gospodarstwo rolne w Majówce gmina Milejewo, a który nie przejawia żadnej działalności w obawie przed represjami, jak się wyraził. Nieczuja Ostrowski Bolesław obecnie również PSL, ppłk AK, Latała Jan były PSL, później PPS, obecnie PSL, zaufany Nieczui Ostrowskiego, pracuje w spółdzielni społeczno gospodarczej. Madej Franciszek, były oficer B.Ch., utrzymuje kontakt z Nieczują Ostrowskim PSL, obecnie pracuje w Społem – podkreślano w sprawozdaniu na odprawę szefów w dniu 26 II 1949 r.
       - W okresie sprawozdawczym PSL w dalszym ciągu prowadzi pracę organizacyjną werbując nowych członków, których przybyło 8 w powiecie. Stronnictwo to również z innymi partiami odbywało i obsługiwało zebrania gromadzkie i gminne w sprawie akcji „H” czy gospodarczej, obsługiwało również zebrania w sprawie uświadomienia i przygotowania ideologicznego wsi oraz akcji 29 itp. Ważniejszych zebrań czy akcji PSL nie przeprowadziło. Przejawów wrogiej działalności, wystąpień i propagandy nie notowano – zaznaczono w raporcie miesięcznym Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Elblągu za okres od 28 II 1949 r. do 28 III 1949 r.
      
       Po linii Stronnictwa uzyskano doniesienie na członka Nieczuję Ostrowskiego, że ten twierdzi, że wojna będzie oraz, że opracowuje plan Spółdzielni, lecz nie kołchozu, jak się wyraził, tylko na zasadach agraryzmu.
       - W okresie sprawozdawczym PSL w dalszym ciągu prowadzi pracę organizacyjną, werbując nowych członków, których przybyło 11 w powiecie. Stronnictwo to również z innymi partiami przygotowywało swoich członków, jak i też innych do Święta 1 Maja., jak również brało udział w akcjach „O” i „R”. Po linii stronnictwa uzyskano doniesienie na członka Nieczuję Ostrowskiego, że ten twierdzi, że wojna będzie oraz, że opracowuje plan Spółdzielni, lecz nie kołchozu, jak się wyraził, tylko na zasadach agraryzmu. Uzyskano również kontakty w/w. W okresie sprawozdawczym aresztowano byłego członka PSL Mikołajczykowskiego Jezierskiego Feliksa, kułaka zam. w Smętkowie, gm. Łęcze, za szerzenie propagandy i wyszydzanie partii i różnych akcji. Przejawów wrogiej działalności, wystąpień czy propagandy wśród Stronnictwa nie stwierdzono – stwierdzał kpt. Stanisław Supruniuk w Raporcie Miesięcznym PUBP w Elblągu za okres od dnia 28 III 1949 r. do 28 IV 1949 r.
      
       Jakby przyszedł Mikołajczyk, to my będziemy dla niego lepsi od innych.

       - W okresie sprawozdawczym PSL w dalszym ciągu prowadzi pracę organizacyjną, werbując członków, których przybyło 3 w celu osiągnięcia odpowiedniej ilości w stosunku do SL, dla utrzymania wpływów w Zjednoczonym Stronnictwie Ludowym. PSL wspólnie z SL odbyło odprawy w celu przygotowania się do Święta Ludowego oraz wytypowania członków do zarządu Zjednoczonego Stronnictwa. Po linii obiektu otrzymano dalsze materiały na członka Nieczuję Ostrowskiego jakoby ten organizował rybaków w celu założenia placówki rybackiej (prawdopodobnie dla swoich celów) jak również, że utrzymuje kontakty z majorem ps. „Ponar” zam. w Gdańsku, przesyłając przez swojego łącznika. Po linii środowiska mikołajczykowskiego otrzymano doniesienie na członków PZPR gospodarzy zam. w gromadzie Szopy, gm. Jegłownik ob. ob. Kusy i Derlatko, którzy wypowiadają się, że teraz są w PZPR bo tam jest na razie interes, ale jakby przyszedł Mikołajczyk, to my będziemy dla niego lepsi od innych – podkreślano w raporcie miesięcznym Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Elblągu za okres od dnia 28 IV 1949 r. do dnia 28 V 1949 r.
      
       Partia robotnicza wielu ludzi zmusiła do przynależności, gdyż w wypadku nienależenia nie można było otrzymać koni i krów z przydziału.

       - W okresie sprawozdawczym stronnictwo brało również udział w organizowaniu jak i w obchodzie Święta Ludowego. Z ramienia stronnictwa na uroczystości przemawiali prezes i sekretarz powiatowego zarządu ob. ob. Dąbrowski i Olejniczak. Stronnictwo to w dalszym ciągu prowadzi pracę organizacyjną, gdzie w tym celu w okr. sprawozd. na terenie tut przebywał instruktor woj. zarządu – jeżdżąc po powiecie, organizując koła i werbując członków, których przybyło 6. W okresie sprawozdawczym uzyskano doniesienie na czł. stronnictwa jak: na w/w instruktora wojewódzkiego zarządu ob. Grabowskiego Antoniego, który jedząc po gromadach w rozmowie z chłopami na temat spółdzielni produkcyjnej, twierdził, że stronnictwa chłopskie nie dążą do wprowadzenia w życie tychże spółdz., że stronnictwa te chcą podążać za partią robotniczą, ale mają odrębną politykę i nie godzą się z tym, co jest obecnie złe, ale jak chłopi się silnie zorganizują to będzie inaczej. Podobne wypowiedzi stosował w różnych miejscowościach. W dniu 17.6.1949 r. w gromadzie Balewo, gm. Żurawiec na zebraniu koła w obecności 23 osób ob. Grabowski wypowiadał się, że partia robotnicza wielu ludzi zmusiła do przynależności, gdyż w wypadku nienależenia nie można było otrzymać koni i krów z przydziału, na co jeden z osadników zapytywał czy można wystąpić z partii robotniczej i wstąpić do stronnictwa? Ob. Grabowski odpowiedział, że można, gdyż dużo ludzi zostało wciągniętych. W rozmowie z członkiem Zarządu Powiatowego na temat polityczny ob. Grabowski twierdził, że mimo otrzymanych wytycznych o współpracy z PZPR, my musimy się dostosować do warunków terenowych i wysłuchać co się chłopom podoba a co nie i wg własnego zdania przemawiać do nich. Uzyskano doniesienie na Janowskiego Jana zam. w Balewie gm. Żurawiec, że jakoby ten w rozmowie na temat planowej gospodarki wypowiadał się negatywnie o spółdzielni produkcyjnej i miał bojkotować spółdz. produkc. i ma posiadać dwa gospodarstwa w Starogardzie i w pow. elbląskim. Otrzymano również doniesienie na ob. Sołtysiaka Tomasza zamożnego gospodarza zam. w Wikarowie gmina Jegłownik, który posiada dość dobre zabudowania, dewastuje je, twierdząc że to wszystko i tak będzie zabrane do spólnoty, a szkoda wysiłku remontować.
      
       Ob. ob. Palewski Czesław i Wiśniewski zam. w Gronowo, pow. Elbląg, w dniu Święta Ludowego w toku przemawiania, w rozmowie między sobą wypowiadali się, co oni bujają nas, przed tym gadali o podwyżce płac, a co zrobili, zamiast podwyżki zrobili zniżkę.

       W okresie sprawozdawczym w środowisku tym przejawów wrogiej działalności nie stwierdzono, natomiast uzyskano doniesienia na poszczególne osoby, jak na ob. Tarowicza Władysława, andersowca i mikołajczykowca zam. w gminie Gronowo, który w czasie przemawiania w trakcie Święta Ludowego wyrażał się do swego kolegi, że Związek Radziecki oszukał Polaków, że Anglicy i Niemcy są lepsi, gdyż poznali się na jego zasługach odznaczając go krzyżami. Otrzymano doniesienie na osoby z tegoż środowiska jak ob. ob. Palewski Czesław i Wiśniewski zam. w Gronowo, pow. Elbląg, w dniu Święta Ludowego w toku przemawiania, w rozmowie między sobą wypowiadali się, co oni bujają nas, przed tym gadali o podwyżce płac, a co zrobili, zamiast podwyżki zrobili zniżkę.
      
       PSL przeprowadza akcję werbunkową ażeby do kongresu zdobyć odpowiednią liczbę członków w stosunku do SL, gdzie zdobyło 42 członków oraz przygotowuje się do również do oczyszczenia swoich szeregów przed kongresem od elementów wrogich i obcych ruchowi ludowemu.

       - W okresie sprawozdawczym PSL przygotowuje się do zjednoczenia ruchu ludowego, gdzie przeprowadza zebrania kół w powiecie i wybory delegatów na zjazd powiatowy, który ma się też odbyć w dniu 20 XI 49 r. w celu wyboru delegata na kongres. Na zebraniach tych koła PSL podejmują czyny przedkongresowe jak podniesienie stanu liczebnego stronnictwa, ufundowanie biblioteki dla gromady czy tez inne o znaczeniu społecznym czy gospodarczym. PSL przeprowadza akcję werbunkową ażeby do kongresu zdobyć odpowiednią liczbę członków w stosunku do SL, gdzie zdobyło 42 członków oraz przygotowuje się do również do oczyszczenia swoich szeregów przed kongresem od elementów wrogich i obcych ruchowi ludowemu. Współpraca z SL dobra, z PZPR dość dobra – stwierdzano w raporcie miesięcznym PUBP w Elblągu od dnia 28 IX 1949 r. do 28 X 1949 r.
      
Marcin Ślaski (Gdańsk)

Najnowsze artykuły w dziale Dawno temu

Artykuły powiązane tematycznie

Zamieszczenie następnej opinii do tego artykułu wymaga zalogowania

W formularzu stwierdzono błędy!

Ok
Dodawanie opinii
Aby zamieścić swoje zdjęcie lub avatar przy opiniach proszę dokonać wpisu do galerii Czytelników.
Dołącz zdjęcie:

Podpis:

Jeśli chcesz mieć unikalny i zastrzeżony podpis
zarejestruj się.
E-mail:(opcjonalnie)
Reklama