UWAGA!

Historia elbląskich ulic: Wędrówka po Próchniku i okolicach (odcinek 67)

 Elbląg, Dawniej: droga i dom pdcieniowy w Próchniku
Dawniej: droga i dom pdcieniowy w Próchniku (fot. archiwum autora)

W dzisiejszym odcinku „Historii elbląskich ulic” kontynuujemy wędrówkę wzdłuż ul. Fromborskiej, by dotrzeć aż do Próchnika. Dawna wieś od 1998 roku na życzenie mieszkańców wraz miejscowościami Leszków i Leśna Dolina została włączona w granice administracyjne Elbląga.O ciekawostkach z nią związanych opowiada Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.

Próchnik do 1945 r. nazywał się Dörbeck, w latach 1945-1947 - Strumykowo, popularnie zaś zwany był Dorobek lub Dyrbek. W okolicy znajdują się ślady dawnego pruskiego osadnictwa. Sama okolica, niezwykle ciekawa krajoznawczo, nazywana jest Szwajcarią Próchnicką (Dörbecker Scheiz). Najwyższe wzniesienie wynosi 159 m n.p.m.
       Pierwsza wzmianka pisemna o Próchniku pochodzi z 1300 r. i dotyczy zgody na budowę w tych okolicach młyna. W 1457 r. miejscowość została przekazana Elblągowi przez króla Kazimierza Jagiellończyka.
      
       Zabytki próchnickie
       Na terenie Próchnika znajdują się: jeden murowany i dwa drewniane domy podcieniowe, kościół gotycki z drugiej połowy XIV w. pw. św. Antoniego Padewskiego. Obecną murowaną wieżę postawiono w 1905 r. Ciekawostką jest to, że wzniesiono ją według projektu Konrada Steinbrechta znanego z renowacji zamku malborskiego w początkach XX w. Sam kościół miał być wzniesiony w podzięce za ujście z życiem w czasie sztormu na Zalewie Wiślanym.
       W kościele warte obejrzenia są organy z 1746 r. wykonane przez Christopha Heinricha Obucha z Morąga (Mohrungen), późnogotycki ołtarz, kropielnica z XIV w., dzwon (pęknięty) z 1535 r., polichromie orłów polskiego i pruskiego, epitafium pruskiego pułkownika Fryderyka Wangenheima. Śladem po dawnych elbląskich rajcach w tym kościele są trzy zdobione ławy wykonane przez Jakuba Helma z Młynar.
      
       Legenda o niegodziwcu
       Obecnie odwołam się do pamięci czytelników, kiedy to przy opisie ul. Pocztowej wspomniałem o rezydencji radcy sądowego G. Christopha Struensee i legendzie z nim związanej. Przed głównym wejściem do wspomnianego kościoła znajduje się płyta nagrobna poświęcona bratu tegoż radcy – hrabiemu Johanowi Fridrichowi von Struense. Hrabia był lekarzem króla duńskiego Christiana VII, jego doradcą, ministrem i reformatorem. Został też kochankiem królowej (angielskiej księżniczki Karoliny Matyldy). Został obalony i stracony. Po latach jego brat miał sprowadzić jego szczątki i pochować w wejściu do kościoła. Na płycie nagrobnej znajduje się napis „aby każdy kto wchodzi do świątyni deptał po niegodziwcu”. Po płycie depczą jednak przybysze spoza tej miejscowości, miejscowi starają się obejść ją bokiem.

  Elbląg, Tak dzisiaj wygląda kościół w Próchniku
Tak dzisiaj wygląda kościół w Próchniku (fot. autor)


       Jeszcze pozwolę sobie na parę słów o rodzinie „niegodziwca”. Gotthilf Christoph Struensee był dyrektorem banku w Elblągu, właścicielem Kadyn, a Carl August Struensee - również dyrektor banku - został pruskim ministrem.
      
       Atrakcje krajoznawcze
       Sama okolica jest celem wycieczek elbląskiego oddziału PTTK. Dużo tu atrakcyjnych miejsc i ciekawostek, pomników przyrody, pięknych krajobrazów. Tędy też przebiega Szlak Kopernikowski.
       W pobliżu są też ciekawe pomniki przyrody, dwoma z nich to duże kamienie narzutowe: Diabelski Kamień (Taufelstein) znajduje się w jarze Strumienia Mennonitów na wschód od wsi Kamionek Wielki, oraz Wielki Kamień (Groß Stein) leżący w dnie jaru Strumienia Młyńskiego, na północny zachód od Próchnika. Rozmiary tego głazu są naprawdę imponujące, jest na pewno największym tego typu obiektem w okolicy.
      

WyKa

Najnowsze artykuły w dziale Dawno temu

Artykuły powiązane tematycznie

Zamieszczenie następnej opinii do tego artykułu wymaga zalogowania

W formularzu stwierdzono błędy!

Ok
Dodawanie opinii
Aby zamieścić swoje zdjęcie lub avatar przy opiniach proszę dokonać wpisu do galerii Czytelników.
Dołącz zdjęcie:

Podpis:

Jeśli chcesz mieć unikalny i zastrzeżony podpis
zarejestruj się.
E-mail:(opcjonalnie)
A moim zdaniem...
  • Jeden błąd - w Próchniku są 3 domy podcieniowe :-)
  • redaktor "Na terenie Próchnika znajdują się: jeden murowany i dwa drewniane domy podcieniowe". Czyli razem trzy:)
  • lesna dolina czy jelenia dolina?
  • Doktor Johan Fridrich von Struensse z całą pewnością spoczywa w Kopenhadze. W Próchniku przed wejściem do kościoła pochowany jest Johan Ferdinand von Struensee syn Gotthilfa von Struensee- dyrektora banku w Elblągu. Gotthilf był bratem doktora, a pochowany Johan Ferdinand jego siostrzeńcem. Chowanie przed wejściem do kościoła miało być pokutą za grzechy i ułatwiać drogę do nieba po przez to, ze po miejscu pochówku chodzili prości ludzie. Jeśli państwo chcą poznać historię Doktora Johana Fridricha von Struensee, lekarza króla duńskiego i kochanka królowej polecam znakomity film "Kochanek Królowej" dostępny w Empiku. Wspomnę tylko, że Doktor to wybitna postać duńskiego i europejskiego oświecenia.
    Zgłoś do moderacji     Odpowiedz
    7
    0
    AndrzejLademann(2015-08-16)
  • Informacja dodatkowa, w tresci: ". .. pochodzi z 1300 r. i dotyczy zgody na budowę w tych okolicach młyna. .". Zgode na budowe wydal komtur elblaski Konrad von Lichtenhain.
    Zgłoś do moderacji     Odpowiedz
    1
    0
    elb2010(2015-08-16)
  • .. .nazywana jest Szwajcarią Próchnicką (Dörbecker Scheiz). .. prawidłowo: Dörbecker Schweiz.
Reklama