UWAGA!

Historia okolic Elbląga: Jakubowo i Kołodzieje (odc. 100)

 Elbląg, O linii kolejowej w Jakubowie przypomina ten wiadukt (Zdjęcie pochodzi ze strony www.marienburg.pl)
O linii kolejowej w Jakubowie przypomina ten wiadukt (Zdjęcie pochodzi ze strony www.marienburg.pl)

 To już setny odcinek naszego cyklu „Historie okolic Elbląga”! Kontynuujemy wędrówkę po miejscowościach gminy Prabuty, która w latach 1975-98 leżała w województwie elbląskim. Tym razem Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK, opowiada o ciekawostkach związanych z wsiami Jakubowo i Kołodzieje.

Jakubowo
       Nazywane też jest Jakubowem Obrzynowskim, leży na Pojezierzu Iławskim, bogatym w liczne jeziora i oczka wodne. Od początku istnienia była to wieś pruska, powstała na polu Moskryten, inaczej zwanym bona Macharit.
       Po raz pierwszy wzmianka na jej temat pojawia się w dokumencie z 1287 r., nadanym przez biskupa Henryka. W 1360 r. właścicielem Jakubowa staje się pomezański biskup Mikołaj, który lokuje wieś na prawie chełmińskim. W 1561 r. wieś zyskała nowy przywilej lokacyjny, w tym czasie była własnością rodu Bartschów.
       Po sekularyzacji Prus w 1525 r. i reformacji religijnej wieś zamieszkiwali głównie ewangelicy. Cmentarz ewangelicki powstał poza wsią, istniał do 1945 r., obecnie pozostały po nim nieliczne ślady.
       Po uwłaszczeniu – w Prusach proces uwłaszczeniowy rozpoczął się od 1808 r. – miejscowość stała się silną wsią chłopską.
       Przez Jakubowo przebiegła linia kolejowa Prabuty – Myślice, powstała w 1909 r.. Istniała też tu jednoklasowa szkoła, mleczarnia, dwie restauracje i kilka sklepów, działało kilku rzemieślników.
       W czasie drugiej wojny światowej zniszczeniu uległo wiele zabudowań we wsi, rozebrano również tory. Po wojnie do 1970 r. we wsi istniała czteroklasowa szkoła, w 1960 r. założono Ochotniczą Straż Pożarną.
       Do 1945 r. miejscowość nazywano Jakobsdorf, poprzednio występowały też nazwy Macharit, Jacobsdorff,
      
       Kołodzieje
       Wieś położna nad jeziorem Grażmowskie Zachodnie, ale czytelnik może się też spotkać z innymi jego nazwami: Małeczne czy Mateczne (dawniej jezioro nazywano Mutter See). Jezioro ma powierzchnię prawie 7,5 ha i głębokość do 2,5 m.
       W najstarszym dokumencie z XIII w. wieś występuje jako przynależna do biskupa pomezańskiego Rudolfa, nadał on te dobra i okolice w 1289 r. Prusowi Navierwi oraz jego synom Ludwikowi i Merunowi, wymieniając się z nimi majątkiem Obrzydów. Kołodzieje wtedy występowały jako bona antiquum Colozy. 

  Elbląg, Kołodzieje: w miejscu, gdzie dzisiaj jest zagajnik, znajdował się cmentarz ewangelicki (Zdjęcie pochodzi ze strony pruskihoryzont.blogspot.com)
Kołodzieje: w miejscu, gdzie dzisiaj jest zagajnik, znajdował się cmentarz ewangelicki (Zdjęcie pochodzi ze strony pruskihoryzont.blogspot.com)


       Pierwsza lokacja wsi nie jest znana, druga pochodzi z 1371 r. i również jest wystawiona przez biskupa pomezańskiego. Dokument ten zezwalał jednocześnie na założenie dwóch karczm. Następna lokacja pochodzi z 1420 r. Przed tym rokiem iw Kołodziejach istniał już kościół - z tego okresu pochodzi wzmianka o wymianie proboszcza, ale data powstania świątyni nie jest znana. Nie wiadomo tez o przyczynach ruiny w jaką świątynia popadła, wiadomo tylko że jej pozostałości wraz z wieżą zostały wyburzone w 1845 r, Przed 1945 r. znajdował się tam plac, a dawną świątynię upamiętniała zasadzona lipa.
       W zachowanych zapiskach jest wiele luk na temat historii tej miejscowości. Z dostępnych danych dowiadujemy się, że jako właściciel wsi w latach 80. XV w. wymieniany jest Olbrach z Kołodziejów, a na początku XVI w. Jakub Kalkstein, sprawujący funkcję prabuckiego sędziego ziemskiego. Odsprzedał n te dobra rodzinie Dobeneck. W XVIII w miejscowość była wsią królewską.
       Po 1945 r. istniała tutaj czteroklasowa szkoła podstawowa, założono także Ochotniczą Straż Pożarną. Do 1945 roku wieś nosiła nazwę Wachsmuth. Przed wojną w pobliżu wsi istniał również cmentarz ewangelicki.
      

WyKa

Polub portEl.pl
A moim zdaniem...

Najnowsze artykuły w dziale Dawno temu

Artykuły powiązane tematycznie

Zamieszczenie następnej opinii do tego artykułu wymaga zalogowania

W formularzu stwierdzono błędy!

Ok
Dodawanie opinii
Aby zamieścić swoje zdjęcie lub avatar przy opiniach proszę dokonać wpisu do galerii Czytelników.
Dołącz zdjęcie:

Podpis:

Jeśli chcesz mieć unikalny i zastrzeżony podpis
zarejestruj się.
E-mail:(opcjonalnie)
Reklama