Kontynuujemy naszą wędrówkę po okolicach Elbląga. Dzisiaj razem z Karolem Wyszyńskim, przewodnikiem elbląskiego PTTK, odwiedzamy kolejne miejscowości leżące w gminie Pasłęk: Łukszty i Mariankę.
To wieś, o której pierwszy raz wspomniano w 1285 r., sam dokument lokacyjny na prawie chełmińskim wystawiono w 1335 r. Według niego połowę wsi posiadał Prus Gedike Borin wraz z krewnymi. W XVI w. była to wieś czynszowa, a mieszkańcami byli zarówno Prusowie jak i Niemcy.
Przed II wojną światową na 350 mieszkańców odnotowano tylko jednego katolika. We wsi były dwie gospody, mleczarnia, remiza strażacka działali rzemieślnicy: cieśla, stelmach, siodlarz, ślusarz, szewc.
Po 1945 r. osiedliła się tu ludność tak z Wileńszczyzny jak i Polski centralnej. W 1946 r. powstało we wsi przedszkole, a nieco później szkoła. Obecnie w tym budynku znajduje się świetlica i mieszkania.
Zabytkowe obiekty w miejscowości to dawny budynek szkolny oraz dom podcieniowy.
Do 1945 r. wieś nosiła miano Luxethen, następnie do 1948 r. Rinwidów, Rinwidowo, po czym otrzymała obecną nazwę.
Marianka
Jest wsią po raz pierwszy lokowaną przez elbląskiego komtura Henryka von Gera sprawującego ten urząd w latach 1304-1312. Po raz drugi lokowana w 1344 r. również przez elbląskiego komtura Zygfryda von Sittena i tu nasuwa mi się wątpliwość, bo inne źródła podają że ów komtur elbląski sprawował swój urząd w latach 1322-1342.
W okresie przynależności Marianki do Prus Książęcych była ona wsią czynszową. Była w niej karczma, wiatrak, kuźnia, kościół. Świątynia została pobudowana w XIV w. pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, po reformacji do 1945 r. była kościołem ewangelickim, obecnie jest świątynią katolicką pw. św. Piotra i Pawła.
Świątynia była często przebudowywana, w XVI w. prezbiterium uzyskało strop kryształowy, a w XVIII w. główna nawa drewniany strop płaski. Podczas prowadzonych prac restauratorskich w XIX w. odnaleziono malowidła pochodzące z XV w.: scenę zwiastowania, dwunastu apostołów. Znajdujące się obok malowideł herby sugerują, że ich fundatorami byli Henryk Reuss von Plauen i Mikołaj von Lubichau.
W kościele do dzisiaj zachowały się: ołtarz główny powstały w 1682 r. w warsztacie Johannnesa Pfeffera, ambona z końca XVII w. tabernakulum z XV w. chrzcielnica z XIV w. organy z XVIII w., wspomniane freski odnalezione w XIX w.
W miejscowości zachowały się też inne zabytkowe obiekty: dawna kuźnia pobudowana w połowie XIX w., nieliczne nagrobki na dawnym cmentarzu ewangelickim z XIX w. W kościelnej wieży jest dzwon z 1860 r., drugi mniejszy, o którym brak jest danych, był tu jeszcze do 1942 r.. Trzeci - zabrany do przetopienia na cele wojenne - ocalał i znajduje się na terenie Niemiec.
Po II wojnie światowej we wsi działała - do 1982 r. - szkoła podstawowa.
Ciekawą i zasłużoną osobą nie tylko dla Marianki był pastor ewangelicki Christian Ludwig Zygfryd Adolf Kähler (1805-1882), oprócz kapłana był botanikiem absolwentem uniwersytetów w Berlinie i Królewcu. W 1850 r. założył on w Elblągu Towarzystwo Miłośników Flory Pruskiej.
Po raz pierwszy wieś określano mianem Campus Mariae (Pole Marii), następne miana to Mergenfelt, Marirnfeldta oraz Marienfelde. Obecne nazwę nadano wsi po 1945 r.