Kontynuujemy naszą wędrówkę po byłych miejscowościach województwa elbląskiego. Od kilku tygodni Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK, opowiada o ciekawostkach związanych z Malborkiem. Dziś przyszedł czas na historię mostów i malborskiego przemysłu.
Pierwsza wzmianka o moście na rzece Nogat pochodzi z 1410 r. i mówi o spaleniu na polecenie wielkiego mistrza Henryka von Plauena mostu prowadzącego wtedy do bramy zamkowej. Później most ten odbudowano.
Kolejne mosty wiążą się powstaniem kolei. Pierwszy – kolejowo-drogowy według projektu Karola Lentze, Spittela i Fridricha Augusta Stülera oraz Rudolpha Eduarda Schinza - oddano do użytku w 1857 r. Ale już rok później okazało się, że ze względu na rosnący ruch ma on za małą przepustowość. Drugi – po sąsiedzku i tylko dla połączeń kolejowych – oddano do użytku w 1899 roku. Jego projektantami byli Johan Wilhelm Schwedler i Georg Christoph Mehrtens. A na moście z połowy XIX wieku w 1900 r. położono tory kolejki wąskotorowej.
Oba mosty przestały istnieć w nocy z 8 na 9 marca 1945 r., kiedy to zostały wysadzone przez wojska niemieckie. Po 1945 r. odbudowano w tym miejscu tylko most kolejowy. Uchwałą Rady Miasta w 2018 r. nadano mu imię rotmistrza Witolda Pileckiego.
Natomiast most drogowy powstał w innym miejscu już w lipcu 1945 r.
W 1914 roku powstał w Malborku jeszcze jeden most pontonowy, pobudowany na potrzeby przepraw uchodźców wojennych z Prus Wschodnich.
Warto także wspomnieć o kładce dla pieszych z Kałdowa na podzamcze, która powstała po 1945 r.
Kolej i przemysł
Kolej uruchomiono w Malborku w październiku 1852 r., łącząc to miasto z Elblągiem i Braniewem. Kolejne połączenia uruchomiono z Mławą (1876), Kwidzynem i Toruniem (1883 r.) oraz Myślicami (1886 r.)
Obecny budynek dworca oraz budynek ekspedycji towarowej i szalet pochodzą z 1891 r. i są wpisane do rejestru zabytków. Niedawno budynek dworca został odrestaurowany i przypomina starą formę wystroju. Z dawnych lat pochodzą też wiaty peronowe.
Powstanie drogi kolejowej przez Malbork pozytywnie wpłynęło na rozwój miasta. W drugiej połowie XIX w. powstały tu liczne zakłady i urzędy.
Gazownia zaistniała w 1867 r. w następnym roku na terenie miasta zaczęto instalację oświetlenia gazowego, oświetlenie elektryczne założono w 1922 r. Połączenie telegraficzne zainstalowano w 1876 r. Nowy budynek urzędu pocztowego powstał w 1893 r. W tym okresie urzędy pocztowe stosowały stemple numeryczne, Malbork miał do 1854 r. nr 917.
Połączenia telefoniczne wraz z centralą zaistniały w 1899 r. Wodociągi i kanalizacja to 1906 r.
W 1874 r. powstała filia elbląskiej fabryki cygar i tabaki „Loeser & Wolff”. W 1881 r. blisko dworca pobudowano cukrownię działającą do dzisiaj.
W 1909 r. powstała elektrownia wodna na Nogacie, obecnie prąd dostarcza elektrownia ze śluzy Rakowiec (dzielnica miasta) pobudowana w 1914 r., a po 1945 r. odremontowana w 1947 r.
W mieście było pięć banków i kas oszczędnościowych. Było aż 14 szkół takich jak licea, gimnazja, szkoły zawodowe i podstawowe, a także średnia szkoła rolnicza.
Ciąg dalszy za tydzień