UWAGA!

Historia okolic Elbląga: Od Rakowic do Rozpędzin (odc. 116)

 Elbląg, Dawna gospoda w Rozpędzinach
Dawna gospoda w Rozpędzinach (fot. archiwum autora)

Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK, jak co tydzień zaprasza Czytelników portEl.pl na wędrówkę po miejscowościach byłego województwa elbląskiego. Dzisiaj jesteśmy w gminie Kwidzyn, odwiedzając Rakowice, Szałwinek i Rozpędziny.

Rakowice
       Wieś została wyodrębnione z miejscowości Rakowiec. W 1323 r. biskup pomezański Rudolf ulokował Rakowice na prawie chełmińskim i nadał ją sołtysowi Henrykowi Zletnerowi. Miejscowość otrzymała miano Mały Rakowiec (Klein Krebs). Sołtys miał też karczmę i prawo do jednej trzeciej dochodów sądowych.
       W XV- XVI w. wojny spustoszyły wieś, by zachęcić nowych osadników, korzystali oni z praw czynszowych. Na początku XVII w. pojawili się tu posiadacze małych gospodarstw rolnych, zwani zagrodnikami. Korzystny dla chłopów był rok 1788 r., przejęli wtedy gospodarstwa na własność z prawem dziedziczenia.
       W 1945 r. w Rakowicach powstała czteroklasowa szkoła. Dopiero jednak w 1960 roku wieś zelektryfikowano. W latach 70. powstała tu hodowla cieląt, będąca filią kółka rolniczego.
       Poprzednią nazwę Klein Krebs zmieniono w 1948 r. właśnie na Rakowice. W przeszłości wieś określano też nazwami: Parvo Crebisse, de Crebissce parve, Krebissee, Cleinen Krebisse, Crebissee, Kirbissee, Klein Kirbissee, Rakowiec Mały,
      
       Szałwinek
       W okresie1399-1446 był tu dwór i folwark należący do komtura gniewskiego. Tereny nawiedzane przez powodzie spowodowały zniszczenie folwarku, zaczęto je wykorzystywać jako pastwiska. W czasach 1466-1772 należały już do starostów gniewskich. Wydzierżawiali oni te łąki innym użytkownikom, między innymi rzeźnikowi z Gdańska.
       Dopiero budowa i umacnianie wałów przyczyniło się do rozwoju osadnictwa na tym terenie. W 1744 r, odnotowano 10 gospodarstw, w tym 5 mennonickich. Znaczny wzrost osadników nastąpił po wojnie siedmioletniej (1756 - 1763). W 1910 r. wieś liczyła 118 osób, w 50 Polaków.
       W czasach PRL we wsi działał PGR, jego pierwszym kierownikiem był wywodzący się z ziemi sztumskiej Klemens Weis. We wsi wybudowano osiedle mieszkaniowe dla pracowników tego gospodarstwa.
       Poprzednią nazwę Schadewinkel po 1945 r. zastąpiono mianem Szadówko, aby w 1970 r. zamienić na obecną - Szałwinek. W poprzednich czasach nazywano też wieś Schadewynkel, Schadewinkel, Sadwinkel, Szalwink, Szadwinkell, Szadwinkiel.

  Elbląg, Dawna cegielnia w Rozpędzinach
Dawna cegielnia w Rozpędzinach (fot. archiwum autora)


      
       Rozpędziny
       Nazwa wsi wywodzi się od nazwiska sołtysa Rozpędzińskiego, który otrzymał przywilej lokacyjny w 1564 r. W XVI i XVII w. we wsi było dwunastu gburów (bogatych gospodarzy). Także w XVII w. nastąpiła poprawa życia chłopów, bo zostali oczynszowani, nie musieli odrabiać pańszczyzny.
       W pierwszym dziesięcioleciu XX w. poprowadzono tu połączenie kolejowe na trasie Kwidzyn – Smętowo. Powstał wiadukt oraz most nad Liwą. Oba obiekty są dobrze zachowane. We wsi działała też cegielnia.
       Po 1945 r. kierownik miejscowej szkoły Władysław Rybak zasłużył się we wsi w walce z analfabetyzmem (a był on znaczny po 1945 r.) oraz w szerzeniu oświaty rolniczej. Do 1972 r. działał tu PGR, po czym na jego gruntach pobudowano kombinat celulozowo-papierniczy.
       Obecną nazwę wieś otrzymała w 1947 r. W poprzednich okresach na określenie wsi używano nazw: Rosswitz, Rospitz.
      

WyKa

Najnowsze artykuły w dziale Dawno temu

Artykuły powiązane tematycznie

Zamieszczenie następnej opinii do tego artykułu wymaga zalogowania

W formularzu stwierdzono błędy!

Ok
Dodawanie opinii
Aby zamieścić swoje zdjęcie lub avatar przy opiniach proszę dokonać wpisu do galerii Czytelników.
Dołącz zdjęcie:

Podpis:

Jeśli chcesz mieć unikalny i zastrzeżony podpis
zarejestruj się.
E-mail:(opcjonalnie)
A moim zdaniem...
Reklama