UWAGA!

„Żołnierze Wyklęci” na starówce

 Elbląg, W Elblągu sylwetki żołnierzy wyklętych są prezentowane przed Ratuszem Staromiejskim
W Elblągu sylwetki żołnierzy wyklętych są prezentowane przed Ratuszem Staromiejskim (fot. nadesłana)

Rok 2013 został ogłoszony ,,Rokiem Żołnierzy Wyklętych”. Fundacja Niepodległości przygotowała ogólnopolski projekt, którego celem jest przywrócenie pamięci o zapomnianych bohaterach, których w czasach PRL-u nazywano „bandytami”. Najważniejszym motywem projektu jest ekspozycja w przestrzeni publicznej biogramów przybliżających postaci ,,żołnierzy wyklętych”. W Elblągu wystawę można oglądać na Starym Rynku.

Zwycięstwo nad faszyzmem w maju 1945 roku nie oznaczało końca działań zbrojnych na ziemiach polskich. W momencie kiedy po ustąpieniu Niemców pojawiła się Armia Czerwona wprowadzająca na swych bagnetach system komunistyczny, działania zbrojne przeciwko niej podjęło zbrojne podziemie, dawni żołnierze AK, NSZ, WiN, wspierani przez polski rząd emigracyjny.
       Z szacunkowych danych wynika, że po 1945 roku na terenie Polski działało około 1500 różnego rodzaju organizacji i oddziałów, które zaliczane są do tak zwanej drugiej konspiracji. Były to organizacje, które rozpoczęły swoją działalność po zakończeniu wojny i funkcjonowały w latach 1945 - 1956, albo takie które swoją działalność, tym razem już nie antyhitlerowską, ale antykomunistyczną, kontynuowały. W ówczesnych województwach gdańskim i olsztyńskim działało ponad sto takich organizacji, grup i oddziałów partyzanckich
       Najbardziej spektakularnym przedsięwzięciem antykomunistycznej konspiracji była działalność partyzantów V Wileńskiej Brygady AK, pod dowództwem majora Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki". Szwadrony majora „Łupaszki” w latach 1946-47 przemierzały wiele wsi i miast województw – gdańskiego, olsztyńskiego, koszalińskiego, bydgoskiego, między innymi w okolicach Elbląga. Oddziały "Łupaszki" przeprowadziły kilkadziesiąt akcji zbrojnych - rozbrajano placówki MO i UB, kontrolowano transporty kolejowe, przeprowadzano konfiskaty, a także wykonywano wyroki śmierci na funkcjonariuszach UB i NKWD. Jesienią 1946 roku major Olechnowicz wydał rozkaz o rozwiązaniu oddziałów zbrojnych.

 

Wielu partyzantów na wieść o czekającej ich amnestii ujawniło się, choć jak się później okazało, większość trafiła do więzień. W maju "Łupaszko" opuścił Pomorze, najpierw ukrywał się na Śląsku, a potem w okolicach Zakopanego, gdzie 30 czerwca 1948 roku został aresztowany. Proces Komendy Ośrodka Mobilizacyjnego Wileńskiego Okręgu AK rozpoczął się 23 października 1950 roku w Warszawie. Dowódców Antoniego Olechnowicza, Henryka Borowskiego, Zygmunta Szendzielarza i Lucjana Minkiewicza skazano na karę śmierci. Wyroki wykonano w więzieniu mokotowskim 8 lutego 1951 roku. Dramatyczny finał miał proces siedemnastoletniej Danuty Siedzikówny ("Inka"). Schwytana została w Gdańsku. Oskarżono ją między innymi o to, że kazała partyzantom "Żelaznego" rozstrzeliwać funkcjonariuszy UB, których schwytano w czasie jednej z akcji w powiecie sztumskim. Rozprawa "Inki" odbyła się 3 sierpnia 1946 roku i trwała zaledwie trzy godziny. Wyrok śmierci wykonano 28 sierpnia 1946 roku. Razem z "Inką" zamordowany został również inny żołnierz "Łupaszki", Feliks Selmanowicz ("Zagańczyk"). W listopadzie 1946 roku w Elblągu przebywał kapitan Romuald Rajs pseudonim Bury, jeden z żołnierzy 5 Wileńskiej Brygady AK i dowódca III Wileńskiej Brygady Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. W Elblągu przebywał prawdopodobnie do marca 1947, potem przeniósł się do Karpacza. W 1948 roku został aresztowany przez UB i skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 30 grudnia 1950 roku w Białymstoku.
       Rok 2013 został ogłoszony ,,Rokiem Żołnierzy Wyklętych”. Fundacja Niepodległości przygotowała ogólnopolski projekt, którego celem jest przywrócenie pamięci o zapomnianych bohaterach, których w czasach PRL-u nazywano „bandytami”. Najważniejszym motywem projektu jest ekspozycja w przestrzeni publicznej biogramów przybliżających postaci ,,żołnierzy wyklętych”.
       W Elblągu sylwetki żołnierzy są prezentowane przed Ratuszem Staromiejskim (od dziś, 9 maja). Projekt uczczenia pamięci żołnierzy powstał we współpracy z takimi instytucjami jak Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Instytut Pamięci Narodowej, Ośrodek Karta, Fundacja Polska się Upomni. Honorowym patronatem nad projektem objęło Ministerstwo Obrony Narodowej.
       Wystawa prezentująca wybrane sylwetki Żołnierzy Wyklętych będzie czynna na elbląskiej Starówce do końca maja.
      

Anna Kleina, biuro prasowe UM w Elblągu

Najnowsze artykuły w dziale Wiadomości

Artykuły powiązane tematycznie

Zamieszczenie następnej opinii do tego artykułu wymaga zalogowania

W formularzu stwierdzono błędy!

Ok
Dodawanie opinii
Aby zamieścić swoje zdjęcie lub avatar przy opiniach proszę dokonać wpisu do galerii Czytelników.
Dołącz zdjęcie:

Podpis:

Jeśli chcesz mieć unikalny i zastrzeżony podpis
zarejestruj się.
E-mail:(opcjonalnie)
A moim zdaniem... (od najstarszych opinii)
  • Cześć i Chwała Bohaterom!
    Zgłoś do moderacji     Odpowiedz
    0
    0
    Osiedle za politechniką(2013-05-09)
  • a wiecie, że jak wykonywano wyrok smierci na Ince to z 3 żołnierzy żaden nie trafił? zabił ją koleś, który nimi dowodził, bał się jak mówił, że rozwalą jego i tych trzech, o Ince nie wspominając
    Zgłoś do moderacji     Odpowiedz
    0
    0
    dsdssas(2013-05-09)
  • V Wileńska Brygada to nie byli żadni partyzanci, to było Wojsko Polskie walczące z okupantami i kolaborantami, walczyli w mundurach,
    Zgłoś do moderacji     Odpowiedz
    0
    0
    dfssda(2013-05-10)
  • dopóki byli wyklęci Polska była dla Polaków, teraz gdy stali się "bohaterami" jest dojną krową zachodnich korporacji, Polacy odzyskali wszystkie zdobycze wyklętej ojczyzny bezdomność, bezrobocie, nędzę, niedożywione dzieci, rozwarstwienie społeczeństwa, nierówność wobec prawa, analfabetyzm, saksy, zależność gospodarczą i polityczną od zachodu i ich korporacji
  • Czesc i Chwala Bohaterom!!!!!
    Zgłoś do moderacji     Odpowiedz
    0
    0
    s-t-o-k(2013-05-10)
  • jak to ci wyklęci także mordowali ???? bez sądów, bez obrony ??? w imię Boga i honoru mordowali także niewinnych wieśniaków??? Kurde gdzie my żyjemy, pod Łomżą wymordowali dwie wsie a teraz to bohatery i pomniki im stawiać ??
  • podaj konkrety. Kto gdzie i kiedy wymordował
  • mordowali twoi przodkowie w czapkach z niebieska obwodka i czerwona gwiazda
Reklama