W dzisiejszym odcinku naszego cyklu odwiedzamy miejscowości powiatu braniewskiego, elbląskiego i nowodworskiego. O ciekawostkach związanych z wsiami: Długobór, Gozdawa i Błudowo opowiada Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.
Długobór
To wieś położona obecnie w powiecie braniewskim, w gminie Płoskinia. Położona jest na Równinie Warmińskiej, w historycznej krainie Warmia. Lokowana w 1318 r. przez kapitułę warmińską na prawie chełmińskim, ale w dokumentach wymieniona była nieco wcześniej, bo już 1314 r. W końcu XVIII w. stała się wsią królewską. Wieś w dawnych czasach niszczona w czasie wojen polsko-krzyżackich czy też polsko-szwedzkich.
Szkoła istniała tu już w XIX w., jak również z po 1945 r. w czasach PRL-u istniał we wsi PGR, a także punkt felczerski. W XVIII wieku powstał też młyn. Do dzisiaj zachowały się dawne domy w tym zwane warmińskimi.
Kościół zaistniał wraz z lokacją wsi, bo dokument ten wspomina również o wyposażeniu świątyni. Ulegała ona kilkukrotnym zniszczeniom. Pierwszy raz odbudowano ją w 1581 r., nieco później, ale w tym samym wieku, dobudowano doń wieżę.
Kolejna odbudowa kościoła została przeprowadzona w 1689 r., wskutek działań wojsk szwedzkich. Kościół uszkodzeniu uległ także w czasie II wojny światowej, remontowano go w okresie 1946-1947. Remonty wieży przeprowadzono w latach 1880 i 1951. Sam zaś kościół remontowano bez związku ze zniszczeniami w latach 1927-1931.
Obecny kościół pw. św. Jana Chrzciciela posiada stare wyposażenie: najstarszym jest dzwon na wieży z 1601 r., ambona pochodzi z ok. połowy XVIII w., z tego samego okresu ołtarz główny, kropielnica, chrzcielnica, stalle i dwa konfesjonały, boczne ołtarze powstałe w lidzbarskim warsztacie Christiana Beniamina Schultza.
Z XIX w. są organy, prospekt organowy i chór. Monstrancja pochodzi z 1720 r., zabytkowa jest również kadzielnica - dzieło Jana Geese, złotnika z Olsztyna. Z tego samego okresu pochodzi kielich - dzieło Petera Rhode, złotnika z Gdańska. Elbląski złotnik Jan Gottlieb Pröll jest natomiast wykonawcą ampułek mszalnych.
Innymi zabytkami we wsi są: budynek plebanii z XVIII w, dawne budynki karczmy i szkoły z XIX w. oraz kapliczki z przełomu XIX-XX w.
Do 1945 r. wieś nazywano Langewalde, obecna nazwa nadana po 1945 r. jest spolszczeniem poprzedniej.
Błudowo
To wieś położona w powiecie elbląskim i gminie Młynary. W pobliżu wsi znajduje się wzgórze, na którym są ślady staropruskiej osady. Miejsce to nazywane jest Pogańskimi Szańcami.
Po raz pierwszy w źródłach pisanych wieś wymieniono w 1298 r., akt lokacyjny otrzymała w 1310 r., od początku XVI w. była własnością biskupstwa warmińskiego.
Pierwsza informacja o kościele pochodzi z 1402 r., następny kościół pobudowano w końcu XV w., przebudowany w 1703-1718 gruntownie zmienił wygląd i jest obecnie w stylu baroku, pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny.
Obecne miano miejscowość otrzymała po 1945 r., do tego okresu nazywano ja Bludau.
Gozdawa
Jest to wieś położona obecnie w województwie pomorskim, w powiecie i gminie Nowy Dwór Gdański, na ternie Żuław Wiślanych. W XVII-XVIII w. podlegała administracyjnie komornictwu elbląskiemu, a w latach 1975-1998 tak jak i inne opisywane miejscowości województwu elbląskiemu. Obecną nazwę otrzymała po 1945 r, do tego czasu określana była jako Neustädterwald.
