W dzisiejszym odcinku „Historii okolic Elbląga” ponownie zaglądamy do Braniewa. Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK, opowiada o herbach miasta i słynnym huraganie.
Jak to z herbami było
Oba Braniewa zostały połączone w jedno miasto w 1816 r. Przyjęto wówczas, że herbem miasta będzie herb Starego Braniewa, który zmieniał się na przestrzeni wieków. Najstarszy przedstawiał drzewo symbolizujące miasto. Po jego lewej stronie znajdował się stwór określany jako smok - symbol pogaństwa, które zostało pokonane. Po prawej stronie jeleń - symbol Chrystusa. Symbole te były w zmieniających się barwach.
W 1637 r. na prośbę władz miasta Starego Braniewa król Władysław IV zmienił herb miasta, zatwierdzając formę wymyśloną przez radnych. Pozwolił na umieszczenie trzech kłosów pochodzących ze snopka herbu Wazów jako klejnotu herbu, poniżej nich znalazły się dwa odwrócone półksiężyce rogami zwrócone na zewnątrz, pochodzące z herbu bp Mikołaja Szyszkowskiego. Półksiężyce podtrzymywane były przez dwa anioły dzierżące w rękach gałęzie palmowe. Pomiędzy aniołami było drzewo ze stworami dawnego herbu. U dołu zaś widniał napis: „Sub hoc sidere truncata viresco („pod tym znakiem, nawet ścięte zielenią się”).
Kolejna zmiana w wizerunku herbu wiąże się prośbą braniewskich mieszczan do króla Augusta Sasa III o potwierdzenie jednego z przywilejów. Król potwierdził poprzedni przywilej, ale zmienił nieco wizerunek herbu. Usunął z jego wizerunku półksiężyce i smoka oraz jelenia. W miejsce półksiężyców wprowadził pierścień i szarfę przewiązującą pozostawione kłosy. Po I rozbiorze napisy w języku łacińskim zastąpiono językiem niemieckim, podającym tylko nazwę miejscowości.
Po 1945 r. władze polskie wprowadziły herb przedstawiający tylko drzewo na białym tle z dolną częścią zabarwioną na zielono. Po raz kolejny i ostatni zmiana w wizerunku herbu nastąpiła w 2000 r. Powrócono do starego wizerunku drzewa ze smokiem i jeleniem, smok ma żółte łapy, a jeleń żółte poroże. Drzewo ma trzynaście liści, stwory są w kolorze czerwonym, tło herbu jest srebrne.
Inne herby
Na zapomnienie został skazany herb Nowego Braniewa. Przedstawiał dwa skrzyżowane pastorały w kolorze żółtym na niebieskim tle. Na herbie występowały dwa napisy otaczające symbole biskupie, najstarszy: S(Igillum). Civitatis. Nove. Brunsberg. I młodszy: Sigillum Civitatis Novae Brunsbergensis – (znak miasta…).
Pozostaje jeszcze sprawa herbu wspomnianego w poprzednim odcinku o Braniewie: dwa krzyże na biało-czarnym polu - ten znak wykorzystywany był tylko przez braniewski garnizon w czasie władztwa krzyżackiego, któremu wtedy podlegało militarnie dominium biskupie.