Podsumowujemy - subiektywnie - mijający rok 2018 i co z tego wynika? Remont - to słowo klucz, który otwiera drzwi kilku elbląskich instytucji kultury. Muzeum zrobiło już wielkie "wow", na odsłonę czeka CSE "Światowid", teatr, Biblioteka Elbląska i Galeria EL. Dalej było trochę filmowo, trochę muzycznie i literacko. Oto nasze Top 10. Zaczynamy!
10 najważniejszych wydarzeń 2018 r.
1) Muzeum jak nowe
Po blisko dwóch latach instytucja otworzyła swoje podwoje po remoncie i zaskoczyła niemal wszystkich. Z jednej strony mamy tam „klasyczne” wystawy, które ukazują m.in. życie mieszkańców Żuław przed wojną, a z drugiej wirtualną rzeczywistość. Duże emocje budzi przebywanie w średniowiecznej szkolnej klasie czy przejażdżka autem Komnicka ulicami miasta z lat 30. Z myślą o najmłodszych gościach pojawił się też escape room.
2) Zmiana dyrektora w Galerii EL
Po 10 latach Jarosława Denisiuka zastąpiła Adriana Ronżewska-Kotyńska. Trudno jeszcze oceniać jej dokonania, na razie nowa dyrektorka próbuje zachęcić mieszkańców miasta, aby przychodzili do Galerii. Mają temu służyć konferencje prasowe organizowane przed nowymi wystawami oraz wernisaże i finisaże wystaw. Prawdziwym egzaminem dla Adriany Ronżewskiej-Kotyńskiej będzie jednak przyszły rok – wtedy też zacznie się remont tego obiektu z XIII w., który potrwa trzy lata.
3) Remonty, remonty....
23 mln 724 tys. zł – tyle ma kosztować przebudowa Centrum Spotkań Europejskich „Światowid” w Elblągu. Obiekt ma zostać rozbudowany o blisko 1900 mkw. Powstaną w nim profesjonalne pomieszczenia edukacyjne i szkoleniowe, dzięki nim Światowid wyjdzie naprzeciw oczekiwaniom uczestników kultury z regionu, kraju oraz partnerów zagranicznych. Prace mają zakończyć się w trzecim kwartale 2020 r. W tym roku odnawiany jest również budynek Biblioteki Elbląskiej – dawniej kościół św. Ducha, będący częścią zespołu szpitalnego. Prace ratunkowo-upiększające nie ominą stojącego na dziedzińcu fragmentu zabytkowego muru. Remont ten będzie kosztował 7,4 mln zł i potrwa do końca października. Pieniądze na rozbudowę pozyskał też Teatr im. A. Sewruka, ale na razie czeka na to, jak z remontem poradzi sobie Światowid.
4) Elbląska Orkiestra Kameralna z Herdzinem i Możdżerem
Elbląska Orkiestra Kameralna to już klasa sama w sobie. Spośród wielu wydarzeń w 2018 r. na wyróżnienie zasługuje gra elbląskich kameralistów na płycie Krzysztofa Herdzina. To Koncert Podwójny na altówkę, saksofon altowy i orkiestrę symfoniczną oraz Concertino na trio stroikowe i smyczki. Pierwszy utwór stanowi artystyczną mozaikę, w której nie brakuje muzycznych żartów, ale zarazem wprawny meloman może odnaleźć w kompozycji melancholijną nutę. Natomiast Concertino jest prekursorskim dziełem, w ramach którego po raz pierwszy wystąpiły instrumenty smyczkowe, obój, klarnet i fagot. Warto również wspomnieć o marcowym koncercie EOK z Leszkiem Możdżerem. Było w nim wszystko: genialne improwizacje, utwory własne artysty, jak i klasyka spod znaku Fryderyka Chopina.
5) Szalone zmiany w Szalonych Małolatach
Twórczyni sukcesu Szalonych i Szalonych Małolat - Katarzyna Panicz - odeszła z pracy w Młodzieżowym Domu Kultury. Otworzyła własną pracownię, do której przeszła część jej wychowanków. Część została we wspomnianej wyżej instytucji miejskiej. Efekt? Dwa zespoły, które używają niemal identycznej nazwy. O tym, co tak naprawdę będzie oznaczał ten rozłam i jakie przyniesie konsekwencje m.in. dla wizerunku miasta, dowiemy się prawdopodobnie w przyszłym roku.
6) Święto literatury po raz szósty
Znowu w Elblągu było niebiesko, alternatywnie i literacko. Stowarzyszenie „Alternatywni” po raz szósty zaprosiło do Elbląga twórców szeroko pojętej literatury. Do naszego miasta przyjechali m.in. Michał Witkowski i Sylwia Kubryńska. Warto też zwrócić uwagę na fakt, że elbląskie „Wielorzecze” jest ważnym punktem na kulturalnej mapie Polski. Na konkurs poetycki organizowany w ramach festiwalu wpłynęło 160 zestawów wierszy.
7) Takie przyjemności tylko latem
Po raz 21. w Bażantarni odbył się Letni Salon Muzyczny, organizowany przez Elbląskie Towarzystwo Kulturalne, który od lat przyciąga miłośników muzyki. To rozrywka w dobrym tonie, lekka, ale nie prostacka. Taki miły, niedzielny akcent, który zachęca do wspólnego spędzania czasu. Oby trwał jak najdłużej. W tym miejscu warto również wspomnieć o inicjatywie „Kolej na kino w parku”, którą organizowało Kino Światowid. To była interesująca propozycja na sobotnie wieczory.
8) Elblążanin o polskich lotnikach
W 2018 r. powstały trzy filmy o polskim dywizjonie 303 z czasów II wojny światowej. Za jego historię wziął się m.in. elbląski reżyser Sławomir Malinowski. Odwiedził z kamerą Anglię i miejsca, w których stacjonowały asy polskiego lotnictwa - Northwood, Northolt, Dover. Zdjęcia kręcone były także w Polsce, m.in. w Puszczykowie – w muzeum Arkadego Fiedlera, Kielcach, gdzie w bibliotece uniwersyteckiej przechowywany jest egzemplarz "Dywizjonu 303 ", a także w Toruniu, Elblągu, Konstancinie i pałacu w Janowie. Powstał z tego fabularyzowany dokument, swoista lekcja historii.
9) Elblążanie wydają książki
To był dobry rok dla elbląskich, doświadczonych już pisarzy, a także dla debiutantów. Tomasz Stężała, nasz specjalista od historii wydał drugą część „Wojny bogów”. Fabuła „Buntu starych bogów” jest jeszcze bardziej dynamiczna, nie zabrakło wątku miłosnego, morderstwa i polityki. Powieść odnosi się do wydarzeń pierwszego powstania pruskiego z 1244 roku. Historia początków Elbląga podana ze smakiem.
Na historię, ale bardziej współczesną, bo dotyczącą czasów stalinowskich w Elblągu stawia Grażyna Wosińska. Autorka „Pożaru i szpiegów” - pierwszej książki o Sprawie Elbląskiej oraz „Zbrodni czy wyrok na zdrajcy”, wydała w 2018 r. powieść "Po dwóch stronach barykady. Miłość za żelazna kurtyną". Rzecz jest o reemigrantach z Francji, gen. Bolesławie Nieczuja - Ostrowskim oraz funkcjonariuszach bezpieki, a w tle … Sprawa Elbląska. To temat bliski autorce, która poświęciła wiele godzin, miesięcy, żeby nie powiedzieć lat na przeglądanie starych dokumentów, odwiedzała archiwa, prowadziła prywatne śledztwo. Wszystko po to, by tamte straszliwe czasy przypomnieć, a historie zapomniane wyciągnąć na światło dzienne.
Kolejną piszącą elblążanką, która ma już dorobek wydawniczy, jest Agnieszka Pietrzyk, specjalizująca się w kryminałach z Elblągiem w tle. Tym razem śledztwo dotyczy porwania dziecka, a powieść nosi tytuł – co nie dziwi - „Porwanie”. Pióro Agnieszki Pietrzyk sławi nasze miasto, choć sława to krwawa. Jednak niech się goście nie obawiają. Ciemno i straszno jest tyko na kartach powieści. Elbląg ma swoje dobre strony, po prostu, za sprawą Agnieszki Pietrzyk liczymy na sławę, jaką „Ojciec Mateusz” dał Sandomierzowi.
W tym gronie znalazła się i debiutantka. Agnieszka Kopczyńska, która w mijającym roku wydała książkę „Elblążanki”. O czym? O Elbingu/Elblągu, kobietach, równouprawnieniu, wychowaniu i oczywiście historii. Autorka zaprosiła do swoistej rozmowy osiem niezwykłych kobiet, które były lub są w pewien sposób z Elblągiem związane. Każda z nich jest wyjątkową osobowością i ma swoją (czasem niełatwą) historię. Choć ich dyskusje odbywały się przy hipotetycznej kawie, nie brakuje tam trudnych dla kobiet tematów.
10) Elblążanie wydają płyty
Zapomniany już nieco Gracjan Kalandyk, elblążanin, który wystąpił w programie The Voice of Poland, przypomina o sobie albumem zatytułowanym „Dwa słowa”. Jak mówi sam artysta, teksty są niebanalne, muzyka niekomercyjna, a piosenki mówią głównie o miłości. Czy będzie to kariera na miarę – również pochodzących z Elbląga – Ryszarda Rynkowskiego czy Wandy Kwietniewskiej?
Inne telewizyjne show wylansowało 4Dreamers. To polski boys band założony w 2018. W skład zespołu wchodzą: Jakub Szmajkowski, Mateusz Gędek, Tomasz Gregorczyk i pochodzący z Elbląga Maksymilian Więckowski - uczestnicy pierwszej edycji programu TVP2 The Voice Kids. Chłopaki idą jak burza i w maju - ku uciesze nastoletnich fanek - wydali debiutancki album studyjny, zatytułowany po prostu 4Dreamers.
Telewizja dała też szansę "różowej petardzie", czyli Marcie Gałuszewskiej. Elblążanka nie odpoczywa, po podpisaniu kontraktu muzycznego wydał swój pierwszy singiel „Nie mów mi nie”, który zaczął coraz częściej pojawiać się w stacjach radiowych i telewizyjnych. Z anglojęzyczną wersją singla, „Why Don’t We Go”, piosenkarka wystąpiła w finale krajowych eliminacji do 63. Konkursu Piosenki Eurowizji. Ostatecznie zajęła piąte miejsce, w tym piąte u jurorów oraz trzecie u telewidzów. W lipcu Marta wraz z Eweliną Lisowską i Honoratą Skarbek nagrała piosenkę „Tylko mój”, promującą film animowany Książę Czaruś, w którym piosenkarka użyczyła także głosu Królewnie Śnieżce.
Niech będzie to prawdziwa petarda.
O sławie marzy także elbląski Sakin Ol, znany z miłości do reggae. Na nowym krążku pt. "Ultradźwięki" muzycy zabierają głos w sprawie postępującej cyfryzacji świata, która - jak mówi lider zespołu - "odbiera nam cząstkę człowieczeństwa". Co na to Bob Marley?
1) Muzeum jak nowe
Po blisko dwóch latach instytucja otworzyła swoje podwoje po remoncie i zaskoczyła niemal wszystkich. Z jednej strony mamy tam „klasyczne” wystawy, które ukazują m.in. życie mieszkańców Żuław przed wojną, a z drugiej wirtualną rzeczywistość. Duże emocje budzi przebywanie w średniowiecznej szkolnej klasie czy przejażdżka autem Komnicka ulicami miasta z lat 30. Z myślą o najmłodszych gościach pojawił się też escape room.
2) Zmiana dyrektora w Galerii EL
Po 10 latach Jarosława Denisiuka zastąpiła Adriana Ronżewska-Kotyńska. Trudno jeszcze oceniać jej dokonania, na razie nowa dyrektorka próbuje zachęcić mieszkańców miasta, aby przychodzili do Galerii. Mają temu służyć konferencje prasowe organizowane przed nowymi wystawami oraz wernisaże i finisaże wystaw. Prawdziwym egzaminem dla Adriany Ronżewskiej-Kotyńskiej będzie jednak przyszły rok – wtedy też zacznie się remont tego obiektu z XIII w., który potrwa trzy lata.
3) Remonty, remonty....
23 mln 724 tys. zł – tyle ma kosztować przebudowa Centrum Spotkań Europejskich „Światowid” w Elblągu. Obiekt ma zostać rozbudowany o blisko 1900 mkw. Powstaną w nim profesjonalne pomieszczenia edukacyjne i szkoleniowe, dzięki nim Światowid wyjdzie naprzeciw oczekiwaniom uczestników kultury z regionu, kraju oraz partnerów zagranicznych. Prace mają zakończyć się w trzecim kwartale 2020 r. W tym roku odnawiany jest również budynek Biblioteki Elbląskiej – dawniej kościół św. Ducha, będący częścią zespołu szpitalnego. Prace ratunkowo-upiększające nie ominą stojącego na dziedzińcu fragmentu zabytkowego muru. Remont ten będzie kosztował 7,4 mln zł i potrwa do końca października. Pieniądze na rozbudowę pozyskał też Teatr im. A. Sewruka, ale na razie czeka na to, jak z remontem poradzi sobie Światowid.
4) Elbląska Orkiestra Kameralna z Herdzinem i Możdżerem
Elbląska Orkiestra Kameralna to już klasa sama w sobie. Spośród wielu wydarzeń w 2018 r. na wyróżnienie zasługuje gra elbląskich kameralistów na płycie Krzysztofa Herdzina. To Koncert Podwójny na altówkę, saksofon altowy i orkiestrę symfoniczną oraz Concertino na trio stroikowe i smyczki. Pierwszy utwór stanowi artystyczną mozaikę, w której nie brakuje muzycznych żartów, ale zarazem wprawny meloman może odnaleźć w kompozycji melancholijną nutę. Natomiast Concertino jest prekursorskim dziełem, w ramach którego po raz pierwszy wystąpiły instrumenty smyczkowe, obój, klarnet i fagot. Warto również wspomnieć o marcowym koncercie EOK z Leszkiem Możdżerem. Było w nim wszystko: genialne improwizacje, utwory własne artysty, jak i klasyka spod znaku Fryderyka Chopina.
5) Szalone zmiany w Szalonych Małolatach
Twórczyni sukcesu Szalonych i Szalonych Małolat - Katarzyna Panicz - odeszła z pracy w Młodzieżowym Domu Kultury. Otworzyła własną pracownię, do której przeszła część jej wychowanków. Część została we wspomnianej wyżej instytucji miejskiej. Efekt? Dwa zespoły, które używają niemal identycznej nazwy. O tym, co tak naprawdę będzie oznaczał ten rozłam i jakie przyniesie konsekwencje m.in. dla wizerunku miasta, dowiemy się prawdopodobnie w przyszłym roku.
6) Święto literatury po raz szósty
Znowu w Elblągu było niebiesko, alternatywnie i literacko. Stowarzyszenie „Alternatywni” po raz szósty zaprosiło do Elbląga twórców szeroko pojętej literatury. Do naszego miasta przyjechali m.in. Michał Witkowski i Sylwia Kubryńska. Warto też zwrócić uwagę na fakt, że elbląskie „Wielorzecze” jest ważnym punktem na kulturalnej mapie Polski. Na konkurs poetycki organizowany w ramach festiwalu wpłynęło 160 zestawów wierszy.
7) Takie przyjemności tylko latem
Po raz 21. w Bażantarni odbył się Letni Salon Muzyczny, organizowany przez Elbląskie Towarzystwo Kulturalne, który od lat przyciąga miłośników muzyki. To rozrywka w dobrym tonie, lekka, ale nie prostacka. Taki miły, niedzielny akcent, który zachęca do wspólnego spędzania czasu. Oby trwał jak najdłużej. W tym miejscu warto również wspomnieć o inicjatywie „Kolej na kino w parku”, którą organizowało Kino Światowid. To była interesująca propozycja na sobotnie wieczory.
8) Elblążanin o polskich lotnikach
W 2018 r. powstały trzy filmy o polskim dywizjonie 303 z czasów II wojny światowej. Za jego historię wziął się m.in. elbląski reżyser Sławomir Malinowski. Odwiedził z kamerą Anglię i miejsca, w których stacjonowały asy polskiego lotnictwa - Northwood, Northolt, Dover. Zdjęcia kręcone były także w Polsce, m.in. w Puszczykowie – w muzeum Arkadego Fiedlera, Kielcach, gdzie w bibliotece uniwersyteckiej przechowywany jest egzemplarz "Dywizjonu 303 ", a także w Toruniu, Elblągu, Konstancinie i pałacu w Janowie. Powstał z tego fabularyzowany dokument, swoista lekcja historii.
9) Elblążanie wydają książki
To był dobry rok dla elbląskich, doświadczonych już pisarzy, a także dla debiutantów. Tomasz Stężała, nasz specjalista od historii wydał drugą część „Wojny bogów”. Fabuła „Buntu starych bogów” jest jeszcze bardziej dynamiczna, nie zabrakło wątku miłosnego, morderstwa i polityki. Powieść odnosi się do wydarzeń pierwszego powstania pruskiego z 1244 roku. Historia początków Elbląga podana ze smakiem.
Na historię, ale bardziej współczesną, bo dotyczącą czasów stalinowskich w Elblągu stawia Grażyna Wosińska. Autorka „Pożaru i szpiegów” - pierwszej książki o Sprawie Elbląskiej oraz „Zbrodni czy wyrok na zdrajcy”, wydała w 2018 r. powieść "Po dwóch stronach barykady. Miłość za żelazna kurtyną". Rzecz jest o reemigrantach z Francji, gen. Bolesławie Nieczuja - Ostrowskim oraz funkcjonariuszach bezpieki, a w tle … Sprawa Elbląska. To temat bliski autorce, która poświęciła wiele godzin, miesięcy, żeby nie powiedzieć lat na przeglądanie starych dokumentów, odwiedzała archiwa, prowadziła prywatne śledztwo. Wszystko po to, by tamte straszliwe czasy przypomnieć, a historie zapomniane wyciągnąć na światło dzienne.
Kolejną piszącą elblążanką, która ma już dorobek wydawniczy, jest Agnieszka Pietrzyk, specjalizująca się w kryminałach z Elblągiem w tle. Tym razem śledztwo dotyczy porwania dziecka, a powieść nosi tytuł – co nie dziwi - „Porwanie”. Pióro Agnieszki Pietrzyk sławi nasze miasto, choć sława to krwawa. Jednak niech się goście nie obawiają. Ciemno i straszno jest tyko na kartach powieści. Elbląg ma swoje dobre strony, po prostu, za sprawą Agnieszki Pietrzyk liczymy na sławę, jaką „Ojciec Mateusz” dał Sandomierzowi.
W tym gronie znalazła się i debiutantka. Agnieszka Kopczyńska, która w mijającym roku wydała książkę „Elblążanki”. O czym? O Elbingu/Elblągu, kobietach, równouprawnieniu, wychowaniu i oczywiście historii. Autorka zaprosiła do swoistej rozmowy osiem niezwykłych kobiet, które były lub są w pewien sposób z Elblągiem związane. Każda z nich jest wyjątkową osobowością i ma swoją (czasem niełatwą) historię. Choć ich dyskusje odbywały się przy hipotetycznej kawie, nie brakuje tam trudnych dla kobiet tematów.
10) Elblążanie wydają płyty
Zapomniany już nieco Gracjan Kalandyk, elblążanin, który wystąpił w programie The Voice of Poland, przypomina o sobie albumem zatytułowanym „Dwa słowa”. Jak mówi sam artysta, teksty są niebanalne, muzyka niekomercyjna, a piosenki mówią głównie o miłości. Czy będzie to kariera na miarę – również pochodzących z Elbląga – Ryszarda Rynkowskiego czy Wandy Kwietniewskiej?
Inne telewizyjne show wylansowało 4Dreamers. To polski boys band założony w 2018. W skład zespołu wchodzą: Jakub Szmajkowski, Mateusz Gędek, Tomasz Gregorczyk i pochodzący z Elbląga Maksymilian Więckowski - uczestnicy pierwszej edycji programu TVP2 The Voice Kids. Chłopaki idą jak burza i w maju - ku uciesze nastoletnich fanek - wydali debiutancki album studyjny, zatytułowany po prostu 4Dreamers.
Telewizja dała też szansę "różowej petardzie", czyli Marcie Gałuszewskiej. Elblążanka nie odpoczywa, po podpisaniu kontraktu muzycznego wydał swój pierwszy singiel „Nie mów mi nie”, który zaczął coraz częściej pojawiać się w stacjach radiowych i telewizyjnych. Z anglojęzyczną wersją singla, „Why Don’t We Go”, piosenkarka wystąpiła w finale krajowych eliminacji do 63. Konkursu Piosenki Eurowizji. Ostatecznie zajęła piąte miejsce, w tym piąte u jurorów oraz trzecie u telewidzów. W lipcu Marta wraz z Eweliną Lisowską i Honoratą Skarbek nagrała piosenkę „Tylko mój”, promującą film animowany Książę Czaruś, w którym piosenkarka użyczyła także głosu Królewnie Śnieżce.
Niech będzie to prawdziwa petarda.
O sławie marzy także elbląski Sakin Ol, znany z miłości do reggae. Na nowym krążku pt. "Ultradźwięki" muzycy zabierają głos w sprawie postępującej cyfryzacji świata, która - jak mówi lider zespołu - "odbiera nam cząstkę człowieczeństwa". Co na to Bob Marley?
SM, MW, A