Co w Elblągu i okolicach na przestrzeni wieków wydarzyło się pomiędzy 13 a 19 sierpnia? Kto był pierwszym polskim prezydentem miasta i jak stracił to stanowisko, czym była Kompania Wschodnia i który z elblążan był zastępcą Lecha Wałęsy w 1980 r.? Tego i innych ciekawostek możecie się dowiedzieć z kolejnego odcinka naszego kalendarium.
13 sierpnia 1945 r. Wojewoda gdański odwołał ze stanowiska pierwszego prezydenta Elbląga Wacława Wysokiego. Wacław Wysocki do dziś jest postacią tajemniczą. Pochodził z Wileńszczyzny, przed wojną pracował w Warsztatach Portowych w Gdyni. Do Elbląga przybył wraz z Morską Grupą Operacyjną 27 marca 1945r. 2 kwietnia powierzono mu urząd tymczasowego prezydenta miasta. Miasta, które prawie w całości było w rękach sowieckiego wojska. Wysocki umiał dogadywać się z Rosjanami, co pomagało mu w tak trudnych warunkach unikać konfliktów i dość skutecznie walczyć o los coraz liczniejszej ludności polskiej. Próbował przeciwdziałać masowej wywózce mienia, bezskutecznie alarmując władze. Ze stanowiska odszedł w wyniku intrygi warszawskiej grupy PPR-owców. Został aresztowany, ale udało mu się oczyścić z zarzutów. Jego następcą został Jerzy Skarżyński.
14 sierpnia 1914 r. Tego dnia do wojska wcielono najwięcej elblążan. Masowe wcielenia do wojska miały wpływ na życie ludności cywilnej w mieście. Brakowało rąk do pracy, kobiety stawały za maszynami w fabrykach, uczyły się prowadzić auta i tramwaje, pracowały na dwie zmiany. Ich synowie i mężowie ginęli w niezrozumiałej wojnie. Kamień z i nazwiskami poległych elblążan ustawiono na cmentarzu przy ul. Sadowej.
15 sierpnia 1954 r. Otwarcie hali sportowej „Zamechu” przy ul. Fabrycznej. Przed wojną ulica Fabryczna nazywała się Komnickstrasse, a hala Zamechu była jedną z hal fabryki maszyn Komnicka. Budowano tu autoklawy do produkcji cegły silikatowej oraz maszyny rolnicze. W 1945 r. Rosjanie wyczyścili zakład z maszyn i zapasów magazynowych. Budowa nowej arterii drogowej – alei Tysiąclecia dopełniła zniszczeń. W ocalałej z rozbiórek hali fabrycznej w 1954 r. pracownicy Zamechu urządzili salę sportową. Dwa lata później przystąpiono do jej przebudowy na kino „Zamech”. Hala spłonęła w pożarze w latach 90.
16 sierpnia 1965 r. W elbląskim teatrze w sztuce „Drzewa umierają stojąc” wystąpiła Mieczysława Ćwiklińska. Wielka dama polskiego teatru Mieczysława Ćwiklińska (właściwie Mieczysława Trapszo) urodziła się 1 stycznia 1879 w Lublinie. Choć w filmie debiutowała dopiero w wieku 54 lat, dzięki charakterystycznym rolom zdobyła olbrzymią popularność. W czasie wojny należała do konspiracyjnej organizacji Muszkieterzy. W sztuce Casona „Drzewa umierają stojąc” na deskach teatrów całej Polski występowała ponad 1500 razy. W Elblągu spektakl grano do 21 sierpnia.
17 sierpnia 1579 r. Kompania Wschodnia otrzymała przywilej do handlu ze Wschodem. Podpisana pod przywilejem „z Bożej łaski królowa Anglii, Francji i Irlandii, Obrończyni Wiary, etc. Elżbieta I Tudor” gwarantowała Kompanii Wschodniej (Eastland Company, lub North Sea Company) wyłączne prawo do handlu z krajami nadbałtyckimi: Norwegią, Szwecją i Polską oraz ich posiadłościami w Inflantach, Prusach i na Pomorzu Wschodnim. Odtąd na tym obszarze tylko członkowie Kompanii Wschodniej, spośród wszystkich poddanych angielskich, mogli prowadzić wymianę handlową. Na swoją siedzibę kompania wybrała Elbląg, co przyczyniło się do wielkiego rozwoju miasta w XVI wieku.
18 sierpnia 1945 r. Do zajętego przez Rosjan Elbląga przybył pierwszy oddział wojska polskiego
Defilada wojska polskiego na al. Grunwaldzkiej
Elbląg zdobyły wojska II Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej. Sowieckie jednostki specjalne natychmiast przystąpiły do demontażu maszyn i urządzeń oraz wywózki majątku na wschód. Rosjanie sprawowali w mieście pełnię władzy, choć formalnie 19 maja przekazali je Polakom.
Konieczne było więc sprowadzenie polskiego wojska. 18 sierpnia marszem z Gdańska przybył do Elbląga dowodzony przez mjr Stankiewicza batalion 55. Pułku Piechoty. W składzie batalionu było 28 oficerów, 81 podoficerów i 185 szeregowych. Wojsko zajęło koszary przy ul. Królewieckiej. Kilka dni później pionierzy Elbląga powołali Towarzystwo Przyjaciół Żołnierza, które balem na cześć polskiego wojska zainaugurowało swoją działalność.
19 sierpnia 1980 r. W Stoczni Gdańskiej zarejestrowany został Międzyzakładowy Komitet Strajkowy w Elblągu. 17 sierpnia 1980 w Elblągu wybuchła fala strajków, będących wyrazem poparcia dla strajków okupacyjnych na Wybrzeżu. Strajkowały: węzeł kolejowy, Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, PKS, PTHW, MPO, Fabryka Domów, Tartak, Drukarnia. Pod koniec dnia do strajku dołączyły: Truso, ZWP, Plastyk i dwa wydziały „Zamechu”. Następnego dnia zawiązał się Międzyzakładowy Komitet Strajkowy z siedzibą na dworcu PKS. Jego przewodniczący – Ryszard Kalinowski pojechał do Stoczni Gdańskiej zarejestrować MKS u Lecha Wałęsy. Elbląskie poparcie przyjęte zostało entuzjastycznie, a Ryszard Kalinowski otrzymał funkcję wiceprzewodniczącego MKS w Gdańsku.
Węzeł kolejowy nie mógł strajkować, bo wówczas PKP była określona jako jednostka militarna i nie posiadała prawa do strajku. Stąd też w sierpniu 1980 kolejarze nie strajkowali. Tutaj prawdopodobnie chodzi o grupę robotników kolejowych na tym węźle, którzy jednak nie byli kolejarzami. Natomiast elbląski Węzeł PKP przez cały ten czas pracował normalnie.
Teraz robią to sukienkowe złodzieje drenujac nasz budżet opływając w przywilejach na koszt naszego biednego państwa. Do dam do tego tylko że nie dając nic od siebie czyli są bezproduktyni
ruscy miasto zdobyli, swoje zap. i jesteśmy kwita (cmentarzów nie ruszamy bo szacunek do zmarłych/poległych mamy) ale ta Warszawka i te człony z Gdańska za każdą zap. cegłę kasa na stół !
