Dziś (11 lutego) świat obiegła informacja o abdykacji papieża Benedykta XVI. Wiele osób zaczęło się zastanawiać, co dalej? Zgodnie z obowiązującymi przepisami, nowy papież może zostać wybrany przed Wielkanocą (30 marca-1 kwietnia).
Papież Benedykt XVI ogłosił, że swoją posługę na Stolicy Piotrowej zakończy o godz. 20 dnia 28 lutego 2013 roku. Oznacza to, że po godz. 20. rozpocznie się okres sede vacante (łac. przy nieobsadzonej stolicy), który potrwa do czasu wyboru i objęcia władzy przez nowego papieża. W związku z tym, że papież żyje i nie ma potrzeby ogłaszania 9-dniowej żałoby, przejmujący od godz. 20. tymczasowo władzę administracyjną w Watykanie kardynał kamerling (obecnie jest to kardynał Tercissio Bertone, Sekretarz Stanu Stolicy Apostolskiej) wraz z pomocą trzech kardynałów asystentów (poniżej 80. roku życia), którzy są wybierani przez Kolegium Kardynalskie po jednym z każdego stopnia (kardynałów biskupów, prezbiterów i diakonów), do czasu wyboru nowego papieża będzie pełnić funkcję głowy Państwa Watykańskiego. Kardynał kamerling nadzoruje również przygotowania do konklawe, a podczas samego konklawe pod jego nadzorem pozostają Domus Sanctae Martae oraz Kaplica Sykstyńska wraz z przyległymi pomieszczeniami, gdzie kardynałowie pozostają w zamknięciu aż do wyboru nowego papieża. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że w najbliższą środę popielcową rozpoczyna się okres przygotowania do najważniejszych dla chrześcijan świąt, można się spodziewać, że papież zostanie wybrany szybko, aby móc w Wielkanoc udzielić błogosławieństwa Urbi et Orbi (tł. Miastu i Światu).
Historia się powtórzyła
Papież Celestyn V, który sprawował pieczę nad Stolicą Piotrową od 5 lipca do 13 grudnia 1294 roku, ustąpił z urzędu w Castel Nuovo w Neapolu odczytując (podobnie jak zrobił to Benedykt XVI) w obecności kardynałów formułę własnej rezygnacji, złożył również insygnia papieskie oraz poprosił obecnych o wybór nowego papieża. Jako powód rezygnacji Celestyn V podał chęć powrotu do życia pustelniczego.
O trzech papieżach
Nieco inna była sytuacja papieży u schyłku tzw. schizmy zachodniej. Kiedy u kresu niewoli awiniońskiej (1309-1377), w 1376 roku papież Grzegorz XI powrócił do Rzymu z nadzieją na przełamanie impasu, Kościół został rozdarty raną wielkiej schizmy zachodniej (1378-1417), która rozpoczęła się wraz z niemal równoczesnym wyborem dwóch papieży – rezydującego w Rzymie Urbana VI i Klemensa VII, który osiadł w Awinionie. Sytuację próbowano rozwiązać na Soborze w Pizie, gdzie debatując na wyższością soboru nad papieżem (tzw. koncyliaryzm), wybrano w 1409 roku nowego papieża, Aleksandra V. Tym samym schizma pogłębiła się, gdyż równocześnie funkcję papieża sprawowało aż trzech duchownych. Aby doprowadzić do jedności konieczna była rezygnacja z urzędu dwóch roszczących sobie prawo do tronu duchownych. W tym celu 16 listopada 1414 roku rozpoczął się sobór powszechny w Konstancji, który zasugerował wszystkim trzem urzędującym papieżom abdykację i wybór nowego. 2 marca 1415 roku sobór nakłonił Jana XXIII do wygłoszenia obietnicy dobrowolnego złożenia z urzędu, którą powtórzył w bulli wydanej 8 marca. Abdykacja Grzegorza XII nastąpiła na soborze, gdzie zgromadzeni uczestnicy po potwierdzeniu dokumentu zagłosowali za jej przyjęciem.
Po podporządkowaniu się soborowym decyzjom Jana XXIII i Grzegorza XII, i złożeniu ich z urzędu, papież „awinioński” Benedykt XIII, który odmawiał zrzeczenia się tytułu został 27 lipca 1417 roku przez sobór w Konstancji uznany za schizmatyka i ekskomunikowany, a tym samym pozbawiony tytułu. 11 listopada 1417 roku wybrano nowego, prawowitego papieża - Marcina V, likwidując tym samym schizmę.
Historia się powtórzyła
Papież Celestyn V, który sprawował pieczę nad Stolicą Piotrową od 5 lipca do 13 grudnia 1294 roku, ustąpił z urzędu w Castel Nuovo w Neapolu odczytując (podobnie jak zrobił to Benedykt XVI) w obecności kardynałów formułę własnej rezygnacji, złożył również insygnia papieskie oraz poprosił obecnych o wybór nowego papieża. Jako powód rezygnacji Celestyn V podał chęć powrotu do życia pustelniczego.
O trzech papieżach
Nieco inna była sytuacja papieży u schyłku tzw. schizmy zachodniej. Kiedy u kresu niewoli awiniońskiej (1309-1377), w 1376 roku papież Grzegorz XI powrócił do Rzymu z nadzieją na przełamanie impasu, Kościół został rozdarty raną wielkiej schizmy zachodniej (1378-1417), która rozpoczęła się wraz z niemal równoczesnym wyborem dwóch papieży – rezydującego w Rzymie Urbana VI i Klemensa VII, który osiadł w Awinionie. Sytuację próbowano rozwiązać na Soborze w Pizie, gdzie debatując na wyższością soboru nad papieżem (tzw. koncyliaryzm), wybrano w 1409 roku nowego papieża, Aleksandra V. Tym samym schizma pogłębiła się, gdyż równocześnie funkcję papieża sprawowało aż trzech duchownych. Aby doprowadzić do jedności konieczna była rezygnacja z urzędu dwóch roszczących sobie prawo do tronu duchownych. W tym celu 16 listopada 1414 roku rozpoczął się sobór powszechny w Konstancji, który zasugerował wszystkim trzem urzędującym papieżom abdykację i wybór nowego. 2 marca 1415 roku sobór nakłonił Jana XXIII do wygłoszenia obietnicy dobrowolnego złożenia z urzędu, którą powtórzył w bulli wydanej 8 marca. Abdykacja Grzegorza XII nastąpiła na soborze, gdzie zgromadzeni uczestnicy po potwierdzeniu dokumentu zagłosowali za jej przyjęciem.
Po podporządkowaniu się soborowym decyzjom Jana XXIII i Grzegorza XII, i złożeniu ich z urzędu, papież „awinioński” Benedykt XIII, który odmawiał zrzeczenia się tytułu został 27 lipca 1417 roku przez sobór w Konstancji uznany za schizmatyka i ekskomunikowany, a tym samym pozbawiony tytułu. 11 listopada 1417 roku wybrano nowego, prawowitego papieża - Marcina V, likwidując tym samym schizmę.
M. Kowalczyk