Przeglądamy stare numery „Elbinger Neueste Nachrichten”, korzystając ze zdigitalizowanych zasobów Biblioteki Elbląskiej. Miał to być cykl archiwaliów prasowych zatytułowany „Sto lat temu w Elblągu...”, ale rocznika 1910 nie ma jeszcze w zasobach BE. W styczniu rozpoczęliśmy więc publikację serii tekstów przypominających wydarzenia z 1912 roku. Dziś pierwsza porcja wiadomości z czerwca 1912.
Radosne świętowanie Zielonych Świątek
Radosne święta zgotował swojej rodzinie murarz L. z Tolkmicka. Panu L., który pracował w pobliżu Elbląga, udało się wyprosić od swojego pracodawcy z okazji Zielonych Świątek zaliczkę za swoją pracę. W sobotę wieczorem pan L. po tym, jak kupił dla swojej żony butelkę czerwonego wina, udał się w drogę do domu. Żona czekała jednak daremnie przez całe święta na swojego męża. W obawie, że mężowi mogło stać się coś złego, powiadomiła policję i tutejszą prokuraturę. W środę kobieta dowiedziała się, że jej mąż „zabłądził w drodze do domu” i w dni świąteczne włóczył się po Milejewie (niem. Trunz) i okolicach, uczestnicząc w pijatykach, a następnie ktoś, uraczywszy najpierw marnotrawnego małżonka posiłkiem, zapakował go na wóz i zawiózł do mieszkającej w pobliżu chorej matki. Zakupione wcześniej wino nie trafiło ani do rąk żony, ani matki. (ENN, 01.06.1912 r.)
Cyrk Germania
Jutro rano do Elbląga przybędzie cyrk Germania i już wieczorem o 20.15 da swój premierowy występ. Jak można wyczytać z wielu codziennych gazet, cyrk cieszy się dobrą opinią. Wielką popularność zdobył dzięki wyśmienitemu zespołowi artystów oraz wspaniałym zwierzętom, szczególnie koniom. (ENN, 01.06.1912 r.)
Agresywna kobieta
Bardzo brutalnie zachowała się żona robotnika R. z Elbląga. Już wcześniej była ona pięć razy karana za uszkodzenie ciała i obrazę. 18 kwietnia oskarżona spotkała pracownicę jednej z fabryk Sz., z której rodzicami mieszka przy ulicy Dolnej, i zelżyła ją bez żadnego wyraźnego powodu. Sz. próbowała ze strachu uciec, jednak oskarżona dorwała ją i zaczęła okładać kawałkiem drewna. Ponieważ również dzisiaj w sądzie zachowywała się bezczelnie, przy wydaniu wyroku odstąpiono od wszelkich środków łagodzących. Za obrazę otrzymała karę pieniężną w kwocie 30 marek oraz 6 dni więzienia, za groźby 5 marek (razem 35 marek) lub siedem dni więzienia. (ENN, 01.06.1912 r.)
Darmowa przejażdżka autem
6 listopada zeszłego roku robotnicy: Sz., K., G. i R. z Zawady (niem. Pangritz-Kolonie) udali się na przejażdżkę samochodem, podczas której kazali szoferowi zatrzymywać się przy różnych gospodach. Ponieważ nie zanosiło się na to, że pasażerowie będą chcieli zakończyć przejażdżkę, szoferowi sprawa wydała się podejrzana. Podczas ponownego postoju przy karczmie na Starym Mieście szofer poprosił funkcjonariusza policji, żeby ten wylegitymował pasażerów, w obawie, że ci nie zapłacą mu za kurs. Trzech pasażerów czmychnęło przez tylne drzwi, jednego udało się szoferowi złapać.
Po tym zajściu udało się jednak ustalić dane beztroskich pasażerów. Wesoła przejażdżka przyniosła każdemu z nich trzy dni więzienia. (ENN, 01.06.1912 r.)
Poziom wód na Wiśle rośnie
Poziom wody w górnym biegu Wisły wciąż rośnie. W Chwałowicach [wieś w województwie mazowieckim, w powiecie radomskim – DK] poziom wody podniósł się o obecnie o 2,32 m, jednak nie dotarła tutaj jeszcze fala kulminacyjna.
Stan wody w innych miejscowościach jest następujący: 30 maja: Chwałowice – 4,65 m, Warszawa – 3,50 m, 31 maja: Toruń (niem. Thorn) – 1,20 m, Fordon [dzielnica Bydgoszczy, leżąca nad Wisłą, do 1973 roku samodzielne miasto – DK] – 0,98 m, Chełmno (niem. Culm) – 0, 90 m, Grudziądz (niem. Graudenz) – 1,14 m, Korzeniewo (niem. Kurzebrack) – 1,46 m, Piekło (niem. Pieckel) – 1,34 m, Tczew (niem. Dirschau) – 1,51 m, Jazowa (niem. Einlage) – 2,36 m, Świbno (niem. Schiewenhorst) – 2,60 m, Malbork (niem. Marienburg) – 1,06 m, Wierciny (niem. Wolfsdorf) – 0,82 m. Według doniesień nie istnieje niebezpieczeństwo zalania na terenach leżących poza wałami. (ENN, 01.06.1912 r.)
Ostrzeżenie przed siadaniem na trawnikach
W okresie wiosennym wszystkich, niezależnie od wieku, ciągnie na świeże powietrze. Często zdarza się, że dzieci siadają chętnie na trawie. Nawet gdy trawniki są suche, zwracamy uwagę Państwa, żeby nie dopuszczać, żeby dzieci na nie siadały. Ziemia jest wciąż zimna i często może wywołać przeziębienie, które potrafi być opłakane w skutkach. Uczulamy rodziców, żeby ostrzegali swoje dzieci przed wylegiwaniem się na zimnych trawnikach. Oczywiście nie należy do niebezpiecznych siadanie na piasku latem. (ENN, 01.06.1912 r.)
Ostrzeżenie dla kierowców samochodów ciężarowych
W obrębie zamkniętych części miasta samochody osobowe nie mogą przekraczać prędkości 15 km na godzinę, a samochody ciężarowe nawet 12 km na godzinę. Ponieważ prędkości te są jednak codziennie wielokrotnie przekraczane i przez zbyt szybką jazdę w poważnym niebezpieczeństwie znajdują się nie tylko piesi, lecz także położone w pobliżu arterii komunikacyjnej stare budowle, funkcjonariusze policji są wyposażeni w prędkościomierze celem kontroli prędkości. (ENN, 02.06.1912 r.)
Olimpiada w Elblągu
Cale szczęście pogoda dopisała podczas tego sportowego wydarzenia, które miało miejsce w naszym mieście w niedzielę po południu. Młodzieżowy plac sportowy przy dworcu był przepełniony widzami po brzegi. Wykupiono wszystkie bilety. Trybuny były pełne. Wśród gości obecny był przedstawiciel magistratu i miasta. Plac sportowy stanowił niesamowity obrazek. [...]
W konkurencjach wzięło udział, oprócz tutejszych większych drużyn sportowych, wielu zamiejscowych sportowców z takich miast, jak Gdańsk, Królewiec, Grudziądz, Braniewo, Malbork i Ostróda. Bardzo interesująco przebiegał mecz hokeja kobiet [...]. Odniesiono wiele sukcesów, pobito m.in. rekord biegu na 3000 metrów (sztafeta), z wynikiem 8 min. 43 sekund. Jest to najlepszy wynik na wschodzie. Po zakończeniu imprezy jego uczestnicy udali się do kasyna. Przewodniczący Elbląskiej Drużyny Sportowej pan Kunze podziękował wszystkim drużynom sportowym, a przede wszystkim żeńskiej drużynie hokeja z Królewca za szczere wsparcie. Po nim głos zabrał burmistrz dr Schaller. W swojej przemowie wyraził radość, że po raz pierwszy w zawodach sportowych w Elblągu wzięła udział drużyna kobiet i oznajmił, że z pewnością została stworzona podstawa ku temu, żeby stworzyć w Elblągu sekcję kobiet. Pan dr Schaller zakończył przemowę pozdrowieniem cesarza, a następnie rozdał nagrody. Nagrody składały się w większości z wartościowych rzeczy ze srebra. (ENN, 04.06.1912 r.)
Radosne święta zgotował swojej rodzinie murarz L. z Tolkmicka. Panu L., który pracował w pobliżu Elbląga, udało się wyprosić od swojego pracodawcy z okazji Zielonych Świątek zaliczkę za swoją pracę. W sobotę wieczorem pan L. po tym, jak kupił dla swojej żony butelkę czerwonego wina, udał się w drogę do domu. Żona czekała jednak daremnie przez całe święta na swojego męża. W obawie, że mężowi mogło stać się coś złego, powiadomiła policję i tutejszą prokuraturę. W środę kobieta dowiedziała się, że jej mąż „zabłądził w drodze do domu” i w dni świąteczne włóczył się po Milejewie (niem. Trunz) i okolicach, uczestnicząc w pijatykach, a następnie ktoś, uraczywszy najpierw marnotrawnego małżonka posiłkiem, zapakował go na wóz i zawiózł do mieszkającej w pobliżu chorej matki. Zakupione wcześniej wino nie trafiło ani do rąk żony, ani matki. (ENN, 01.06.1912 r.)
Cyrk Germania
Jutro rano do Elbląga przybędzie cyrk Germania i już wieczorem o 20.15 da swój premierowy występ. Jak można wyczytać z wielu codziennych gazet, cyrk cieszy się dobrą opinią. Wielką popularność zdobył dzięki wyśmienitemu zespołowi artystów oraz wspaniałym zwierzętom, szczególnie koniom. (ENN, 01.06.1912 r.)
Agresywna kobieta
Bardzo brutalnie zachowała się żona robotnika R. z Elbląga. Już wcześniej była ona pięć razy karana za uszkodzenie ciała i obrazę. 18 kwietnia oskarżona spotkała pracownicę jednej z fabryk Sz., z której rodzicami mieszka przy ulicy Dolnej, i zelżyła ją bez żadnego wyraźnego powodu. Sz. próbowała ze strachu uciec, jednak oskarżona dorwała ją i zaczęła okładać kawałkiem drewna. Ponieważ również dzisiaj w sądzie zachowywała się bezczelnie, przy wydaniu wyroku odstąpiono od wszelkich środków łagodzących. Za obrazę otrzymała karę pieniężną w kwocie 30 marek oraz 6 dni więzienia, za groźby 5 marek (razem 35 marek) lub siedem dni więzienia. (ENN, 01.06.1912 r.)
Darmowa przejażdżka autem
6 listopada zeszłego roku robotnicy: Sz., K., G. i R. z Zawady (niem. Pangritz-Kolonie) udali się na przejażdżkę samochodem, podczas której kazali szoferowi zatrzymywać się przy różnych gospodach. Ponieważ nie zanosiło się na to, że pasażerowie będą chcieli zakończyć przejażdżkę, szoferowi sprawa wydała się podejrzana. Podczas ponownego postoju przy karczmie na Starym Mieście szofer poprosił funkcjonariusza policji, żeby ten wylegitymował pasażerów, w obawie, że ci nie zapłacą mu za kurs. Trzech pasażerów czmychnęło przez tylne drzwi, jednego udało się szoferowi złapać.
Po tym zajściu udało się jednak ustalić dane beztroskich pasażerów. Wesoła przejażdżka przyniosła każdemu z nich trzy dni więzienia. (ENN, 01.06.1912 r.)
Poziom wód na Wiśle rośnie
Poziom wody w górnym biegu Wisły wciąż rośnie. W Chwałowicach [wieś w województwie mazowieckim, w powiecie radomskim – DK] poziom wody podniósł się o obecnie o 2,32 m, jednak nie dotarła tutaj jeszcze fala kulminacyjna.
Stan wody w innych miejscowościach jest następujący: 30 maja: Chwałowice – 4,65 m, Warszawa – 3,50 m, 31 maja: Toruń (niem. Thorn) – 1,20 m, Fordon [dzielnica Bydgoszczy, leżąca nad Wisłą, do 1973 roku samodzielne miasto – DK] – 0,98 m, Chełmno (niem. Culm) – 0, 90 m, Grudziądz (niem. Graudenz) – 1,14 m, Korzeniewo (niem. Kurzebrack) – 1,46 m, Piekło (niem. Pieckel) – 1,34 m, Tczew (niem. Dirschau) – 1,51 m, Jazowa (niem. Einlage) – 2,36 m, Świbno (niem. Schiewenhorst) – 2,60 m, Malbork (niem. Marienburg) – 1,06 m, Wierciny (niem. Wolfsdorf) – 0,82 m. Według doniesień nie istnieje niebezpieczeństwo zalania na terenach leżących poza wałami. (ENN, 01.06.1912 r.)
Ostrzeżenie przed siadaniem na trawnikach
W okresie wiosennym wszystkich, niezależnie od wieku, ciągnie na świeże powietrze. Często zdarza się, że dzieci siadają chętnie na trawie. Nawet gdy trawniki są suche, zwracamy uwagę Państwa, żeby nie dopuszczać, żeby dzieci na nie siadały. Ziemia jest wciąż zimna i często może wywołać przeziębienie, które potrafi być opłakane w skutkach. Uczulamy rodziców, żeby ostrzegali swoje dzieci przed wylegiwaniem się na zimnych trawnikach. Oczywiście nie należy do niebezpiecznych siadanie na piasku latem. (ENN, 01.06.1912 r.)
Ostrzeżenie dla kierowców samochodów ciężarowych
W obrębie zamkniętych części miasta samochody osobowe nie mogą przekraczać prędkości 15 km na godzinę, a samochody ciężarowe nawet 12 km na godzinę. Ponieważ prędkości te są jednak codziennie wielokrotnie przekraczane i przez zbyt szybką jazdę w poważnym niebezpieczeństwie znajdują się nie tylko piesi, lecz także położone w pobliżu arterii komunikacyjnej stare budowle, funkcjonariusze policji są wyposażeni w prędkościomierze celem kontroli prędkości. (ENN, 02.06.1912 r.)
Olimpiada w Elblągu
Cale szczęście pogoda dopisała podczas tego sportowego wydarzenia, które miało miejsce w naszym mieście w niedzielę po południu. Młodzieżowy plac sportowy przy dworcu był przepełniony widzami po brzegi. Wykupiono wszystkie bilety. Trybuny były pełne. Wśród gości obecny był przedstawiciel magistratu i miasta. Plac sportowy stanowił niesamowity obrazek. [...]
W konkurencjach wzięło udział, oprócz tutejszych większych drużyn sportowych, wielu zamiejscowych sportowców z takich miast, jak Gdańsk, Królewiec, Grudziądz, Braniewo, Malbork i Ostróda. Bardzo interesująco przebiegał mecz hokeja kobiet [...]. Odniesiono wiele sukcesów, pobito m.in. rekord biegu na 3000 metrów (sztafeta), z wynikiem 8 min. 43 sekund. Jest to najlepszy wynik na wschodzie. Po zakończeniu imprezy jego uczestnicy udali się do kasyna. Przewodniczący Elbląskiej Drużyny Sportowej pan Kunze podziękował wszystkim drużynom sportowym, a przede wszystkim żeńskiej drużynie hokeja z Królewca za szczere wsparcie. Po nim głos zabrał burmistrz dr Schaller. W swojej przemowie wyraził radość, że po raz pierwszy w zawodach sportowych w Elblągu wzięła udział drużyna kobiet i oznajmił, że z pewnością została stworzona podstawa ku temu, żeby stworzyć w Elblągu sekcję kobiet. Pan dr Schaller zakończył przemowę pozdrowieniem cesarza, a następnie rozdał nagrody. Nagrody składały się w większości z wartościowych rzeczy ze srebra. (ENN, 04.06.1912 r.)
tłum. DK