W dzisiejszym odcinku „Historii okolic Elbląga” kontynuujemy naszą wędrówkę po Żuławach Wiślanych. Poznajcie ciekawostki związane z Raczkami Elbląskimi, Tropami Elbląskimi i Karczowiskami Górnymi, po których oprowadza Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.
Raczki Elbląskie Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1586 r. Do 1945 r. nosiła nazwę Unterkerbswalde. Leży na terenach wydartych przyrodzie przez człowieka i może od lat szczycić się dumnym tytułem najniżej położonego miejsca w Polsce. Mieszkańcy nieodległego Marzęcina, które również leży na Żuławach, protestowali przeciwko temu określeniu, uważając że ich okolica jest położona jeszcze dwa metry niżej. Lokalni patrioci podkreślają jednak, że w Marzęcinie teren jest obniżony sztucznie w wyniku wydobycia torfu.
Efekt jest taki, że to Raczki Elbląskie są bardziej znane jako najniżej położone miejsce w Polsce, o czym przypomina specjalnie oznaczony dla turystów punkt przy drodze z Elbląga do Tropów.
Raczki Elbląskie położone są nad rzeczką Tyną (Tiną). Od wsi oddziela ją wał, po których przebiega szlak turystyczny im. św. Wojciecha. Tyna ma około 40 km długości, jej źródło znajduje się w rejonie wsi Szaleniec, uchodzi do rzeki Elbląg w rejonie mostu kolejowego. Spełnia rolę odwadniającą Żuławy w rejonie swego przepływu.
Tropy Elbląskie
Wieś położona pomiędzy rzeczką Tyną a jeziorom Druzno. Powstała prawdopodobnie już w XIV wieku. Przed wiekami mieszkańcy tych terenów korzystali głównie z transportu wodnego rzeczkami i kanałami, by dostać się na swoje pola lub do pobliskich miejscowości z towarami na handel.
W XIX w. miejscowość zamieszkiwali tak katolicy jak i ewangelicy, istniała też tu szkoła. Zachowany układ urbanistyczny i niektóre domy podcieniowe były podstawą do wpisania miejscowości około 1980 r. do rejestru zabytków. Tropy Elbląskie nie ucierpiały wskutek działań wojennych w 1945 r., do tego czasu nosiły nazwę Streckfuss.
Karczowiska Górne
W ubiegłym tygodniu zamieściłem zdjęcie z domkiem dróżnika kolejowego i tablicą wskazującą poziom wody z powodzi w 1888 r. Dziś nieco o historii tej miejscowości.
Do 1945 r. wieś nosiła nazwy: Oberkerbswalde, Gotha, Endersch Schrötter. Powstała jako osada z ośmioma gospodarstwami pod koniec lat 80. XVI w. Obecnie zachowało się kilka z dawnych historycznych budynków, ale jeszcze w latach 80. XX w. było ich tu 14. Przy torach kolejowych stoją zabudowania gospodarcze, zagroda mennonicka w typie kątowym. Na szczycie murowanej obory znajduje się chorągiewka, a na niej inicjały i data „E.J. 1881”. Pozostałe zabudowania gospodarcze są drewniane.
W połowie XIX w. połowa mieszkańców wsi była mennonitami.
Zabudowania jak i istniejące poldery i rowy melioracyjne zachowały się w dawnym układzie. W miejscowości istnieje też skansen pszczelarski.