Dzisiaj w naszym cotygodniowym cyklu odwiedzamy miejscowości położone w gminie Stare Pole, która do 1999 roku leżała w granicach województwa elbląskiego. Poznajcie ciekawostki związane z Kleciem, Złotowem i Szaleńcem. Oprowadza Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.
Wieś do 1945 r. nosiła nazwę Kettendorf i miała się ona wywodzić od nazwiska pierwszego osiedleńca – Clette. Po raz pierwszy w zapisach pojawia się w 1393 r. jako wieś założona na prawie chełmińskim, miała w posiadaniu 31 włók ziemi. W połowie XIX w. posiadała 54 włóki i zamieszkiwało ją ponad 130 mieszkańców, w tym sprowadzeni w XVI w. mennonici We wsi było 12 domów w kształcie ulicówki, czyli zwartej zabudowy z budynkami po obu stronach drogi, przypominającej miejską ulicę. Na terenie Żuław rozróżniamy jeszcze ulicówkę wodną, która różni się tylko tym, że droga gruntowa zastąpiona jest rzeką bądź kanałem wodnym.
W miejscowości zachował się duży dom podcieniowy, niestety obecnie w niezbyt dobrym stanie, ale zaliczany do największych domów na Żuławach. Został zbudowany w połowie XVIII w. dla Dawida Zimmermanna przez Georga Pöcka. Po przeciwnej stronie domu znajdziemy dawne zabudowania po mleczarni, obecnie opuszczone. Jedynie komin został zagospodarowany przez rodzinę bocianów.
W miejscowości zachował się dom po dawnym obejściu holenderskim, dawna obora i stodoła zostały niestety rozebrane. Zabudowa powstała pod koniec XIX w.
Złotowo
Wieś założona w latach 30. XIV w. Prawa lokacyjne otrzymała w 1342 r., nadał je wielki mistrz Ludwik Koening (1280-1290(?)- 1342). Do 1945 r,. nazywano ją Reichfelde. W XIX w. zamieszkiwało ją prawie 180 osób, w tym troje menonitów. We wsi znajdował się dom podcieniowy pochodzący z końca XVIII w., niestety uległ niemal doszczętnemu zniszczeniu w wyniku pożaru w 2014 r. Na szczęście dzięki zapałowi właścicieli oraz pomocy konserwatora zabytków trwa jego odbudowa, która zmierza do szczęśliwego finału.
Szaleniec
Miejscowość lokowana w 1360 r. na prawie chełmińskim, była początkowo folwarkiem krzyżackim. Przed wiekami nazywano ją Thörichte Hof, następnie Thörichthof (czyli szalony dwór). W miejscowości zachowały się resztki starego cmentarza mennonitów z kilkunastoma pięknymi stelami wykonanymi z piaskowca. Cmentarz położony jest przy brukowanej uroczej tym samym drodze. Zachował się również dom podcieniowy z końca XVII w. wykonany w technice szachulcowej.
Szaleniec jest wsią typu „owalnica”, gdzie występują dwie drogi, pomiędzy którymi istnieje wydłużony plac, a zabudowy gospodarcze są położone na zewnątrz tych dróg.