Przeprowadzka któregoś z urzędów wojewódzkich, a może i urzędu centralnego do Elbląga ? Przekształcenie PWSZ-tki w politechnikę? - to tylko niektóre propozycje elbląskich radnych na podniesienie prestiżu miasta. Z kolei senator Jerzy Wcisła proponuje wstąpić do metropolii pomorskiej i zacieśniać relacje z Trójmiastem.
Na ostatnim (17 września) posiedzeniu Komisji Polityki Regionalnej i Promocji Miasta elbląskiej Rady Miejskiej radni zajmowali się „Analizą możliwości podniesienia prestiżu Miasta poprzez przeniesienie instytucji centralnych lub wojewódzkich do Elbląga.” - jak brzmiał trzeci punkt posiedzenia komisji. Radni Prawa i Sprawiedliwości co jakiś czas odgrzewają ten temat, ale jak na razie nic nie wiadomo, żeby to przyniosło jakiś skutek.
Na czwartkowe posiedzenie komisji zostali zaproszeni przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju, wojewoda warmińsko – mazurski oraz marszałek województwa warmińsko – mazurski. Żadna z tych osób udziału w zdalnym posiedzeniu komisji udziału nie wzięła. Wobec tego radni na temat wzrostu prestiżu Elbląga poprzez przeniesienie instytucji centralnych lub wojewódzkich do Elbląga podyskutowali sobie we własnym gronie.
- Rozpocznijmy przynajmniej dyskusję, wypracujmy przynajmniej jakiś wniosek, co mamy z tym robić – rozpoczął radny Marek Pruszak (PiS), przewodniczący Komisji Polityki Regionalnej i Promocji Miasta.
Olsztyńskie kompleksy
Na początek trochę liczb: „Jak podaje Główny Urząd Statystyczny, w 1999 r. w Elblągu było zameldowanych ponad 128 tys. mieszkańców, w tym prawie 17 tys. osób w wieku poprodukcyjnym. Olsztyn zamieszkiwało wtedy 171 tys. osób, z tego 21 tys. osób było wieku poprodukcyjnym. Dziś w stolicy regionu mieszkańców nie ubywa, a tymczasem z Elbląga wyjechało ich co najmniej 12 tysięcy. Najwięcej jednak to myślenia dają statystyki dotyczące dochodów samorządu na jednego mieszkańca. Jeszcze w 2002 roku (to najstarsze dane, jakie znaleźliśmy w GUS), elblążanie (2176 zł w przeliczeniu na mieszkańca) byli bogatsi od olsztynian (2120 zł). Przez kolejne 15 lat role się odwróciły. To Olsztyn szybciej się rozwija (6559,30 zł dochodu samorządu w przeliczeniu na jednego mieszkańca w 2017 roku). Elbląg - 4975,58 zł. Coraz większe dysproporcje widać też w budżetach obu samorządów. Elbląski ma wynieść w 2018 roku ok. 620 mln złotych, olsztyński będzie o 100 procent większy i przekroczył 1,3 miliarda. A jeszcze w 2010 roku Elbląg miał dochody na poziomie 480 mln, natomiast Olsztyn – 670 mln. Różnica z każdym rokiem się niestety pogłębia, a sprzyjają temu nie tylko okoliczności gospodarcze, ale także przepisy wprowadzane przez kolejne parlamenty i rządy...” - możemy przeczytać w naszym tekście podsumowującym 20 lat, które minęło od utraty przez Elbląg statusu miasta wojewódzkiego. Tekst jest z 1 stycznia 2019 r., ale nie stracił na aktualności. (za 2019 rok Elbląg miał budżet w wysokości 746 mln Olsztyn - ponad 1,3 miliarda).
- Nasze województwo jest takim województwem, gdzie nie ma jednego bardzo silnie wyróżniającego się ośrodka miejskiego. Są tylko trzy województwa w Polsce, których siła opiera się na dwóch może nie równorzędnych, ale porównywalnych ośrodkach miejskich: kujawsko-pomorskie z Bydgoszczą i Toruniem, lubuskie z Zieloną Górą i Gorzowem Wielkopolskim i warmińsko-mazurskie z Olsztynem i Elblągiem. W przypadku dwóch pierwszych województw miasta podzieliły się władzą. Z jakiegoś powodu, nie wiem jak to się stało, w naszym województwie wszystkie ośrodki władzy trafiły do Olsztyna, który, naprawdę, nie jest dużo większy od Elbląga – mówił radny Piotr Opaczewski (klub PiS).
I się zaczęło.. Strumień żalów pod adresem aktualnej stolicy naszego województwa, o tym jak wykorzystuje Elbląg i nie daje mu się rozwijać.
- Mówi się, że województwo warmińsko-mazurskie bez Elbląga nie miałoby racji bytu, bo byłoby zbyt słabe. Elbląg jest naprawdę pomijany we wszelkiego rodzaju inicjatywach, w rozdziale środków unijnych. Nie jestem w stanie teraz powiedzieć jak ten rozdział wygląda procentowo, ile środków trafia do Elbląga, a ile do Olsztyna, ale myślę, że ta dysproporcja jest duża – kontynuował Piotr Opaczewski. - W Olsztynie nieproporcjonalnie do liczby ludności większe są przychody z PIT, z CIT, z nieruchomości. Wynika to z tego, że biznes skupia się przy ośrodkach władzy, tam gdzie są pieniądze i gdzie jest władza.
- Z instytucjami wojewódzkimi są związane tysiące miejsc pracy. Gdyby Olsztyn chciał się z nami podzielić choć jednym urzędem, a może jeszcze jakimiś innymi instytucjami wojewódzkimi, to w Elblągu mogłoby przybyć co najmniej kilkaset miejsc pracy. Nie doceniamy też jak Olsztyn bardzo dobrze ustawił się z uniwersytetem. Uniwersytet Warmińsko – Mazurski dodatkową lokomotywą Olsztyna. Był okres, że przy inwestycjach, kiedy pompowano olbrzymie środki budżet samego uniwersytetu był większy niż budżet Elbląga – dodał radny Cezary Balbuza (KO). - Oprócz tego, że dobrze by było przenieść jakiś urząd wojewódzki do nas, to jeszcze fajnie by było pochodzić koło tego, żeby naszą PWSZ-tkę przekształcić w małą politechnikę.
- Elbląg i tak sobie całkiem dobrze radzi jeżeli chodzi o pozycję w naszym województwie. Natomiast instytucje natury wojewódzkiej, przynajmniej jedna powinna się u nas zjawić, choćby z racji rangi, wielkości miasta i jego położenia, miastem mającym ogromne perspektywy w związku z przekopem Mierzei Wiślanej – mówił radny Wojciech Karpiński (KO). - Pytanie tylko, do kogo uderzać w tej sprawie
- To jest taka rozmowa w naszym gronie, jako mieszkańców Elbląga. Bez określonego stanowiska władz wojewódzkich, samorządowych czy rządowych bardzo mało możemy zrobić. Mam takie wrażenie, że myśmy ten okres przespali myśląc czy będziemy na Warmii i Mazurach czy na Pomorzu. 20 lat temu nie skupiliśmy się tak mocno, żeby zawalczyć o instytucje wojewódzkie – mówił radny Marek Osik („prezydencki” KWW) – mamy bardzo trudną pozycję po tych 20 latach. Ze swojej poprzedniej pracy [Marek Osik służył w policji – przyp. red.], że Olsztyn zyskiwał na swoim położeniu geograficznym w centrum województwa.
Radni pogadali, ponarzekali i... przeszli do kolejnego punktu posiedzenia. Żadnych wniosków, projektów nie zainicjowano. Jak podnieść „prestiż Miasta poprzez przeniesienie instytucji centralnych lub wojewódzkich do Elbląga.” - dalej nie wiadomo.
A może do metropolii
Następnego dnia (18 września) konferencję prasował zwołał senator Jerzy Wcisła (KO). Na spotkaniu z dziennikarzami przedstawił założenia senackiego projektu ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim. „Związek metropolitalny jest zrzeszeniem gmin i powiatów województwa pomorskiego, charakteryzujących się istnieniem silnych powiązań funkcjonalnych oraz zaawansowaniem procesów urbanizacyjnych, położonych na obszarze spójnym pod względem przestrzennym, który zamieszkuje co najmniej 1 000 000 mieszkańców” - czytamy w artykule 1 pkt 2 projekty ustawy. Artykuł 1, pkt 5 stwierdza, że w skład metropolii może wejść samorząd spoza województwa pomorskiego.
Projekt ustawy musi jeszcze przejść całą procedurę ustawodawczą, ale senator już zachęca, żeby Elbląg wstąpił do metropolii. Podział administracyjny na województwa nie koliduje z powstawaniem kolejnych związków metropolitalnych.
- W Elblągu nie ma alternatywy. Zawsze byliśmy nakierowani na współpracę z Gdańskiem i żadna inna metropolia nie wchodziła w grę. Pomorski Związek Metropolitalny dziś to jest wizja 57 samorządów, w których mieszka 1,5 mln ludzi o powierzchni 7 tys. km kw, to jest mniej więcej połowa województwa lubuskiego – mówił senator Jerzy Wcisła.
Po co Elbląg miałby wstępować do pomorskiej metropolii?
- Jakie widzę obszary współpracy? Kolejowe połączenia komunikacyjne. My i na pewno część pomorskiego obszaru terytorialnego mamy interes w tym, aby powstało połączenie komunikacyjne Elbląg – Gdańsk przez Żuławy i Nowy Dwór Gdański. Druga rzecz to są właśnie Żuławy – jedyny w Polsce obszar depresyjny. Część programu przeciwpowodziowego dla Elbląga została z tego programu wycięta, on się zakończył w województwie pomorskim. Trzecia rzecz to droga wodna łącząca port w Elblągu z Gdańskim przez Szkarpawę. Do tego dochodzi kwestia Zalewu Wiślanego, którego brzegi leżą w dwóch województwach. Trzeba wspólnie walczyć o jakość tych wódz, o turystykę. I wszystkie inne rzeczy: uzgadnianie kierunków uczelnianych, połączeń komunikacyjnych, rower metropolitarny – wymieniał Jerzy Wcisła.
Powstaje pytanie, dlaczego nie zmienić podziału terytorialnego i przyłączyć Elbląg do województwa pomorskiego.
- Elbląg stracił na podziale administracyjnym. Mniej na tym, że znalazł się w województwie warmińsko – mazurskim, a bardzo dużo na tym, że województwo elbląskie podzielono między pomorskie i warmińsko-mazurskie. Subregion elbląski przestał istnieć. Ale z drugiej strony Elbląg bardzo dużo zyskał. Jestem przekonany, że gdyby Elbląg był na Pomorzu, to wielu inwestycji w Elblągu by nie było. W okresie gdy funkcjonują Regionalne Programy Operacyjne i funkcjonowały fundusze przedakcesyjne wykonaliśmy inwestycje o wartości ponad miliarda złotych z udziałem środków unijnych. Nigdy byśmy tych inwestycji nie wykonali w województwie pomorskim – mówił senator.
Co na to władze miasta? Na razie nie wiadomo. Na konferencji zabrakło np. Michała Missana, wiceprezydenta Elbląga z ramienia Koalicji Obywatelskiej, który mógłby się odnieść do senackich propozycji.
Zapraszamy do dyskusji na ten temat.