Jak elbląska organizacja partyjna radziła sobie ze spółdzielniami gminnymi?

W trakcie posiedzenia uskarżano się m. in., że najgorzej przedstawia się sytuacja Komitetu Gminnego w Żurawcu, gdzie sekretarz zupełnie nie daje sobie rady. Narzekano, że - element ludzki zamieszkujący gm. Milejewo jest zły (sic!) i to ma największy wpływ na niesatysfakcjonującą pracę [gminnej] spółdzielni. Członkowie elbląskiej organizacji partyjnej  wskazywali, że w gminnej spółdzielni w Jegłowniku - trzeba zmienić zarząd spółdzielni gdyż  - panują tam kumoterskie stosunki. Wskazywano na elementy utrudniające pracę wielu spółdzielni na terenie powiatu elbląskiego – np. brak środków lokomocji, co przyczyniało się do podrożenia kosztów handlowych  gminnych spółdzielni i w efekcie powodowało, że nie były one efektowne ekonomicznie. 

 

Selekcja jest konieczna

- Sprawę zawiązania podstawowych org. partyjnych w majątkach państwowych powierzyć tow. Cichockiemu z tym że, użyje on do tej pracy słuchaczy C.S.A.R. – jako tych którzy sami są z majątków państwowych. Słuchacze ci winni nawiązać bliski kontakt z pracownikami P.G.R. pokazać im szkołę C.S.A.R-u i spośród tych którzy będą nam bliscy ideowo – stworzyć organizację podstawową. Tow. Jarosiński zwrócił uwagę na konieczność dokładnej selekcji – tak aby do Partii wszedł tylko element najbardziej wartościowy. 

 

Sekretarza trzeba wymienić

- Tow. Zankiewicz  - instr. Organizacyjny zdał sprawozdanie z prac za które jest odpowiedzialny. Akcja 1-szo majowa pomimo dużych trudności udała się. Przekazanie w teren uchwał ostatniego Plenum KC nie zostało w 100 % wykonane z powodu braku prelegentów. Ogólnie wszystkie akcje jeżeli się nie udają, to z braku środka lokomocji, oraz niedopisania prelegentów. Prace poszczególnych Sekretarzy Komitetów Gminnych, jeszcze nadal nie jest na poziomie. Najgorzej przedstawia się sytuacja Komitetu Gminnego w Żurawcu, gdzie Sekretarz zupełnie nie daje sobie rady. Zachodzi konieczność zmiany go. Po dyskusji – postawiono dążyć do dania stałych prelegentów na gminy a nawet gromady – zrealizowanie tego postanowienia z braku ludzi będzie się odbywało stopniowo.

 

Chłopi nieufni wobec mleczarni

- Sprawozdanie ze stanu mleczarni Pow. Sam. Chłopskiej zdał ob. Suszek Kier. Ze sprawozdania wynika, że największą trudnością w pracy mleczarni jest nieufność chłopów do mleczarni i dążenie ich do sprzedaży mleka bezpośrednio do konsumenta. Poza tym dla mleczarni dużą konkurencją jest sprzedaż mleka i masła na rynku – ponieważ osadnik niekontrolowany sprzedaje mleko gorsze, często z wodą – co w efekcie daje mu większy zysk aniżeli sprzedaż do mleczarni, która płaci za jednostkę tłuszczu. Dla uzyskania zaufania osadnika, dąży mleczarnia do szybszego stworzenia Komitetów Kontrolnych, złożonych z chłopów, co powoli im na stwierdzenie że mleczarnia pracuje uczciwie, ale również wymaga pełnej uczciwości od dostawcy. Po dyskusji postanowiono, że kierownictwo Mleczarni przedłoży na piśmie swe dezyderaty w sprawie zwiększenia przeróbki mleka oraz rozbudowy sieci mleczarni w powiecie.

- Sytuację na terenie spółdzielczości omówił gminami tow. Dzięciołkiewicz.

 

Tę spółdzielnię trzeba przejąć

Tolkmicko. Spółdzielnia prowadzona jest dobrze, za ubiegły rok dała 350.000 zł nadwyżki, obrotów ma około 6 mil. złotych miesięcznie. Ośrodek maszynowy prowadzony jest dobrze, dał on tylko 50,000 zł straty i posiada 5 traktorów. Spółdzielnia posiada dwie filie w Kadyny i Pogrodziu, obecnie jest w rozpracowaniu sprawa przejęcia jako filię spółdzielni w Krynicy Morskiej, która pracuje b. słabo.

 

Tutaj zły jest "element ludzki"

Milejewo. Spółdzielnia pracuje b. słabo. Obroty wynoszą około 1.300.000 zł. W ciągu pół roku zmieniło się 5 kierowników co hamuje rozwój spółdzielczości. Element ludzki zamieszkujący gm. Milejewo jest zły i to ma największy wpływ na pracę spółdzielni. Ośrodek maszynowy poważnie obciąża spółdzielnię. Są trudności w obsadzaniu stanowisk właściwymi ludźmi.

 

Rada nadzorcza dobrze pracuje

Pomorska Wieś. W ciągu ostatniego pół roku obroty spółdzielni wzrosły kilkakrotnie i wynoszą obecnie około 4.500.000 zł miesięcznie. Są prowadzone 2 filie, piekarnia i masarnia. Ośrodek Maszynowy jest źle prowadzony, niedobory jego wynoszą 250.000 zł. Spółdzielni brak jest środka lokomocji, co podraża im koszty handlowe, gdyż muszą korzystać z furmanek. Dobrze pracuje rada nadzorcza. 

 

...A tu słabo

Elbląg-Nowakowo. Działalność handlowa dobra, obroty gotówkowe są duże, szczególnie spędy żywca dają dobry dochód. W zarządzie spółdzielni nie ma chłopów, Rada Nadzorcza pracuje słabo. O.M. [Ośrodek Maszynowy] w ostatnim okresie wybitnie poprawił się.

 

Stosunki kumoterskie

Jegłownik. W ostatnim okresie praca poprawiła się, obroty handlowe zaczynają wzrastać, uruchomiona została torfiarnia, która w pierwszym okresie zamroziła dużo pieniędzy. Zarząd spółdzielni trzeba zmienić – panują tam kumoterskie stosunki, Rada Nadzorcza. O.M. ma poważne deficyty.

 

Tu lepiej pracuje MO

Dzierząg – jest to najsłabsza spółdzielnia powiatu. Ostatnio został zmieniony kierownik, pozostała obsada personalna jest też zła. Działalność handlowa słaba – często brak jest towarów. M.O. pracuje lepiej niż spółdzielnia.

 

Remont traktorów potrzebny

Łęcze – Jest to najbardziej rozbudowana spółdzielnia, posiada 5 filii gromadzkich, co przy zmniejszonym kapitale obrotowym wpłynęło ujemnie na działalność całej spółdzielni. Szczególnie słabo pracują filie w Jagodowie i Kamienicy – deficyt ich jest największy. Filia w Suchaczu rozwija się należycie. Są tam możliwości prowadzenia dobrej gospody spółdzielczej. Zarząd spółdzielni poprawił się, natomiast Rada Nadzorcza w dalszym ciągu pracuje źle. O.M. – rozwija się dobrze, przyczyną  pewnych braków jest zły remont traktorów i maszyn przez T.O.R.

 

Spółdzielnia musi mieć społeczny charakter

- Ogólnie biorąc sytuacja na terenie spółdzielczości poprawiła się pod względem handlowym, natomiast są poważne braki w pracy Komitetów Członkowskich, wybranych przy wszystkich spółdzielniach. Komitety członkowskie zajmują się jedynie rozdziałem towarów deficytowych (obuwie, skóra itp.). Po sprawozdaniu tow. Dzięciołkiewicza toczyła się szeroka dyskusja,
       w czasie której towarzysze zwrócili uwagę na zasadniczy brak w dotychczasowej pracy PZGS, a mianowicie nie położono należytej wagi na społeczny charakter spółdzielni, nie starano się sięgnąć śmiało do dołów gromadzkich po dobranie ludzi do Zarządów i Rad Nadzorczych.

 

Przy pisaniu artykułu skorzystałem z Protokołu z  posiedzenia  Egzekutywy K.P. Elbląg dn. 23 VI 49 r. (źródło: Komitet Wojewódzki PZPR w Gdańsku; Archiwum; Dział: Komitet Powiatowy PZPR Elbląg; Tytuł: Protokoły posiedzeń Egzekutywy KP PZPR 1949 r. sygn. 36/IV/1