Kim był Jan Amos Komeński? Dlaczego w Elblągu ma swoją ulicę? Co wcześniej mieściło się w budynkach szpitala wojskowego? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w kolejnym odcinku „Historii elbląskich ulic”, przygotowanym przez Karola Wyszyńskiego, przewodnika PTTK Elbląg.
Ulica Komeńskiego biegnie od al. Grunwaldzkiej do ulicy Bema. Od momentu powstania była to Comensiusstrasse, do której nawiązuje obecna nazwa. W 1933 r. ulica nosiła miano Langemarck – od miejscowości w Belgii, w której podczas walk poległo wielu pruskich żołnierzy pochodzących z Elbląga. W latach 1945-56 nazwę ulicy przemianowaną na Długą i to wskutek niewiedzy. Ówcześni elblążanie sądzili, że to nawiązanie do Długiego Targu. W 1956 r. patronem został Jan Amos Komeński (historia zatoczyła więc koło). Kim był patron? Pedagogiem i reformatorem nauczania, pochodzącym z Czech. W latach 1642-1648 był w nauczycielem w Gimnazjum Elbląskim (pierwsza świecka uczelnia na Pomorzu Nadwiślańskim). Niektórzy zarzucają mu aktywną współpracę wywiadowczą z ówczesną Szwecją.
Najpierw lazaret, teraz miejski szpital
Większość budynków przy ul. Komeńskiego, szczególnie na odcinku od Grunwaldzkiej do Reja, pochodzi z lat 30. XX wieku. Za skrzyżowaniem z Reja (po lewej stronie patrząc w kierunku Bema) znajdują się baraki, pochodzące z drugiej połowy lat 70. Pierwotnie mieściły się w nich niektóre wydziały Urzędu Wojewódzkiego, a obecnie są tam siedziby instytucji samorządowych. Dalej po tej samej stronie, do ul. Prusa, znajduje się zaplecze szpitala miejskiego, otoczone murowanym ogrodzeniem pochodzącym z okresu powstania szpitala, czyli z początku XX wieku.
Po przeciwnej stronie jest usytuowany Elbląski Szpital Specjalistyczny z Przychodnią (elblążanie nadal nazywają go szpitalem wojskowym). Kompleks budynków powstał jako lazaret podczas I wojny światowej, został znacznie rozbudowany w latach 1935-37, był jednym z najnowocześniejszych szpitali wojskowych w III Rzeszy. W 1945 r. krótko mieścił się tutaj szpital Armii Radzieckiej, a następnie w tym samym roku zaczęła funkcjonować filia warszawskiej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, przeniesiona ostatecznie do Olsztyna. Następnie utworzono tu Centralną Szkołę Administracji Rolnej, szkolącą traktorzystów pomagających zagospodarować Żuławy.
Od grudnia 1945 r. do 1947 r. w tych murach zagościła błąkająca się po mieście straż pożarna. Od marca 1952 r. całość terenu przejął 110. Szpital Garnizonowy. Po 1990 r. szpital zmienił charakter, został przekształcony w placówkę cywilną, a kilka lat temu od wojska przejęły ją władze miasta. Od tego czasu jest to Elbląski Szpital Specjalistyczny z Przychodnią.
Kiedyś policja, obecnie bursa
W dalszej części ulicy, po prawej stronie, znajduje się bursa szkolna. To tu w latach 1915-1917 powstał pierwszy lazaret garnizonu pruskiego. Po I wojnie światowej mieściły się w nim koszary drugiego oddziału policji elbląskiej (Traktat Wersalski ograniczał Niemcom ilość wojska, więc rozbudowały one znacznie siły policyjne). W latach 1952-1997 znajdowała się tu bursa Technikum Mechanicznego, obecnie bursa pobliskich szkół.
Idąc ulicą Komeńskiego w stronę Bema mijamy okazały budynek wzniesiony w 1929 r. na potrzeby Wyższej Szkoły Praktycznego Rolnictwa (Hohere Lehranst fur Praktische Landwirte). W 1948 r. do tego budynku przeniesiono z ul. Pocztowej Państwowe Technikum Mechaniczne. Szkoła powstała w listopadzie 1946 r. jako jedna klasa o profilu budowlanym. W 1949 r. przemianowano ją na Państwowe Liceum Mechaniczne dla Dorosłych. Kolejna zmiana nastąpiła w 1959 r, kiedy to utworzono Technikum Mechaniczne, a w styczniu 1977 r. przekształcono ją w Zespół Szkół Mechanicznych, który istnieje do dzisiaj.