Dzisiaj ulica Wybrzeże Gdańskie nie pełni w mieście żadnej ważnej roli, ale przez wieki była jednym z głównych traktów Wyspy Spichrzów. O jej historii opowiada Karol Wyszyński, przewodnik PTTK.
Wyspa Spichrzów (Speicherinsel) powstała po 1288 roku, kiedy to pożar niemal doszczętnie zniszczył ówczesne Stare Miasto. W latach 1295-1310 pobudowano na niej pierwszych 10 spichlerzy. W 1298 r. na zachód od Wyspy Spichrzów ulokowano ogrody „Grubenhagen”.
Samą Wyspę Spichrzów również trawiły pożary - w 1396 r. pożar spowodował wygnaniec z miasta, który podłożył ogień, by się zemścić. Spaleniu uległa wówczas część spichlerzy i składy drewna, ocalało 212 spichrzów. Po pożarze składy drewna przeniesiono na prawy brzeg rzeki na północ od miasta.
Zimą 1455 r. zabudowania na wyspie podpalił oddział 700 krzyżaków przybyłych poprzez jezioro Druzno. W 1466 r. podobnie uczynili knechci zakonni z Pasłęka i Sztumu.
Pożary nie tylko dla tego rejonu były wówczas poważnym zagrożeniem i dlatego w 1781 r. Rada miasta wydała drastyczne przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej na terenie wyspy. Na północnym jej skraju wydzielono miejsce do sporządzania posiłków („kuchnia polska”), wprowadzono zakaz palenia tytoniu, nakaz utrzymywania sprzętu przeciwpożarowego. Niestety to nie zapobiegło tragedii. W 1874 r. kolejny pożar strawił 2/3 zabudowy.
W 1600 roku ówczesna Rada Miasta zdecydowała o budowie fosy i wału obronnego, otaczającego wyspę. Z resztą miasta połączono ją dwoma mostami. W latach okupacji szwedzkiej 1626-1635 umocnienia wzmocniono. W 1643 roku wybudowano bramy zwane: Bramą Środkową oraz nową Bramę Promu, inaczej zwaną Bramą Smolną z półbastionem. Umocnienia zaczęto rozbierać w 1781 r. Od początku istnienia Wyspy Spichrzów aż do 1772 r. miała ona odrębne prawo własności i odrębnego sołtysa.
Walki w 1945 r. spowodowały poważne zniszczenia Wyspy Spichrzów, ruiny spichlerzy rozebrano. Obecnie trwają przymiarki do rewitalizacji tego terenu.
Nautilus wizytówką miasta
Północna część Wyspy Spichrzów, uformowana przez rzekę i fosę, znana była jako Ostry Kąt lub Wielki Ostróg. Tu znajdował się początkowo Dwór Bagrownika, przeniesiony później na Łasztownię, a następnie Półbastion Północnego Krańca (Nördlichen Spitze) rozebrany w 1785 r.
W 1877 r. w Elblągu założono klub wioślarski „Nautilus”, był to drugi klub żeglarski w mieście. W 1906 r. został przeniesiony w miejsce, w którym dzisiaj mieści się Ośrodek Sportów Wodnych „Fala”. Wejście do klubu było od strony ul. Wybrzeże Gdańskie, a wówczas zwane jako Wybrzeże Lubeckie (Lübecker Ufer). Piękny budynek klubowy, dzieło architekta Otto Spechta, został poświęcony w maju 1906 r., obok znajdował się piękny ogród. W Nautilusie znajdowały się pomieszczenia na zebrania klubowe, hangary na łodzie, noclegownia.
W latach 20. XX w. na terenie klubu ustawiono i poświęcono pamiątkowy kamień z nazwiskami 17 członków klubu poległych w czasach I wojny światowej. Po 1945 r. napis zmieniono, a po 1989 r. przywrócono poprzedni stan. Istniejące obecnie blaszane hangary na łodzie pochodzą z lat 50. i ulokowane są w większości od strony dawnej fosy.
W dalszym ciągu ulicy w kierunku Mostu Niskiego znajdowały się zabudowania dawnych spichlerzy, kamienice i okazały budynek Urzędu Celnego (Zollamt). Nie zachowały się po 1945 r. Częściowo teren ten przejął dawny ośrodek PTTK Zamech (obecnie Fala), a częściowo jest to obecnie skwer.
Więcej o ulicy Wybrzeże Gdańskie za tydzień.