UWAGA!

Historia okolic Elbląga: Od Górek do Gurcza (odc. 109)

 Elbląg, Zdjęcie mostu w Grabówku pochodzi ze strony zabytki.ocalicodzapomnienia.eu
Zdjęcie mostu w Grabówku pochodzi ze strony zabytki.ocalicodzapomnienia.eu

W naszym cyklu kontynuujemy wędrówkę po miejscowościach gminy Kwidzyn, która w latach 1975-1998 należała do województwa elbląskiego. Czy wiecie, że w okolicach Grabówka istniał na początku XX wieku most z dwupiętrowym schronem bojowym? O tych i innych ciekawostkach opowiada Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.

Górki
       Przed podbojem tych ziem przez Krzyżaków w tym miejscu istniała wieś nazywana wówczas Wojsławice (Woyslawicz). Odkrycia archeologiczne pokazują jednak, że osadnictwo kwitło tutaj już w czasach neolitu (ok. 4500 lat p.n.e.)
       Po raz pierwszy nazwa Górki (Gurken) w źródłach pisanych pojawia się w XVI wieku. W wieku XVIII we wsi powstał dwór w stylu barokowym. W wyniku licznych przebudów stracił swój dawny styl. Obecnie jest zaadaptowany na działalność warsztatów terapii zajęciowej Fundacji „Misericordia”.Znajduje się też tu siedziba Europejskiego Centrum Energii Odnawialnej.
       W Górkach urodziła się Ida Siekmann (1902-1961), uważana za pierwszą ofiarę muru berlińskiego.
       Przed 1945 rokiem wieś nosiła wiele różnych nazw. Waltherstorph, Waltherisdorf, Walthersdorf, Gorken olym Woyslavicz dicta, Gorcken, Gurken, Waltershof. Górkami stała się w 1950 r.
      
       Grabówko
       Nie wiadomo, kiedy ta wieś powstała. Ale na pewno było to wiele lat przed wojną trzynastoletnią, bowiem według zapisków z 1454 r. ówczesny starosta z Grudziądza Jan Szczekociński wezwał do siebie miedzy innymi sołtysa tej wsi wówczas noszącej miano Gotteswarder. To tutaj w 1460 r. stacjonował silny oddział wojska polskiego, który próbował przy pomocy części mieszczan zająć Kwidzyn.

  Elbląg, Zdjęcie ze strony zabytki.ocalicodzapomnienia.eu
Zdjęcie ze strony zabytki.ocalicodzapomnienia.eu


       W pobliżu Grabówka przebiegała linia kolejowa Kwidzyn-Smętowo Graniczne. W 1905-1909 na Wiśle dla tego połączenia pobudowano most kolejowo-drogowy o długości ponad kilometra, posiadający 10 przęseł. Zgodnie z ówczesną techniką wojskową posiadał on bramy obronne, a na prawym brzegu umiejscowiono dwupiętowy blokhauz (schron bojowy). Po uzyskaniu przez Polskę niepodległości i powstaniu granicy na Wiśle most po 1928 r. rozebrano. W okresie II wojny światowej Niemcy pobudowali tu most drewniany i przystąpili do budowy mostu stalowego. Jednak w wyniku ofensywy Armii Czerwonej oba mosty wysadzili. Rosjanie pobudowali most drewniany, który skończył swój żywot w 1947 r.
       Obecną nazwę wsi nadano w 1947 r., do tego czasu obowiązywała Klein Grabau. W przeszłości występowała też nazwa Gotteswerder. 
      
       Gurcz
       Wieś powstała w XVI w. w wyniku aktywnego zagospodarowania przez mennonitów zabagnionego wówczas terenu znajdującego się pomiędzy dwoma odnogami Nogatu..
       W rejonie Gurcza w nocy z 25 na 26 stycznia 1945 r. toczyły się zacięte boje pomiędzy wojskami trzech batalionów Armii Czerwonej i armią niemiecką, wspieraną czołgami. Sowieci wygrali dzięki dodatkowemu wsparciu odwodów 314. pułku stacjonującego wówczas w Tychnowach.
       Po 1945 r. we wsi działała czteroklasowa szkoła podstawowa. Po 1964 r. grunty należące do państwowego Funduszu Ziemi przejmował PGR Szałwinek. W 1974 r. powstała tu baza Zakładu Rolnego Gurcz.
       Dawną nazwę Gutsch (Zandersfelde) zastąpiono Gurczem. W przeszłości występowały też następujące określenia: Kurze, Gutts, Gutzsche, Gutsch.

WyKa

Najnowsze artykuły w dziale Dawno temu

Artykuły powiązane tematycznie

Zamieszczenie następnej opinii do tego artykułu wymaga zalogowania

W formularzu stwierdzono błędy!

Ok
Dodawanie opinii
Aby zamieścić swoje zdjęcie lub avatar przy opiniach proszę dokonać wpisu do galerii Czytelników.
Dołącz zdjęcie:

Podpis:

Jeśli chcesz mieć unikalny i zastrzeżony podpis
zarejestruj się.
E-mail:(opcjonalnie)
A moim zdaniem...
Reklama