UWAGA!

Historia okolic Elbląga: Od Lipianek do Nowego Dworu (odc. 113)

 Elbląg, Przejście graniczne w Nowym Dworze w czasach II RP
Przejście graniczne w Nowym Dworze w czasach II RP (fot. Bundesarchiv, Bild 102-09887 / CC-BY-SA 3.0)

Kontynuujemy naszą wędrówkę po miejscowościach gminy Kwidzyn, która w latach 1975-98 należała do województwa elbląskiego. Dzisiaj Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK, opowiada o ciekawostkach związanych ze wsiami: Lipianki, Nowy Dwór i Obory.

Lipianki
       Do XIII w. teren wsi i okolice były często zalewane, co utrudniało osadnictwo. Sytuacja zmieniła się dopiero na przełomie XIV i XV w., kiedy przeprowadzono pierwsze prace melioracyjne. W XVII w. założono tu folwark, jednak nie przynosił on zakładanych zysków, więc powrócono do dzierżawy pól.
       W okolicy Lipianek istniała przeprawa do Opalenia, przewoźnik zamieszkiwał w okolicy karczmy „Czerwona Buda”. Przez wieś przebiegał też trakt Królewiec – Berlin, a w miejscowości pełnił dyżur goniec pocztowy księcia Prus.
       We Lipiankach do dzisiaj zachował się budynek dworu z połowy XIX w. - parterowy, drewniany budynek na podmurówce z kamienia polnego. Od 1946 r. istniał tu PGR, od 1970 r. wchodził w skład zakładu w Marezie. We wsi istniał też cmentarz ewangelicki, który zlikwidowano w latach 70.
       Do 1945 r. wieś określano mianem Ziegellack, a obecną nazwę nadano jej po nastaniu tu polskiej administracji. Poprzednio spotykało się też takie zapisy nazwy: Czegenlack, Cygielak, Cygelak.
      
       Obory
       W XIV w. była osadą, będącą własnością Kwidzyna. Rozwój wsi nastąpił po 1945 r. W 1946 r. utworzono tu gospodarstwo szkolne Technikum Mechanizacji Rolnictwa w Kwidzynie, którego dyrektorem w latach 1953-1976 był Józef Wiącek (1912-1990), żołnierz AK.
       Przez wieś do 1985 r. prowadziła linia kolei wąskotorowej.
       Przed 1945 r. wieś nosiła miano Oberfeld, nazywano ją też Oberfeldt. Obecną nazwę otrzymała w 1948 r.
      
       Nowy Dwór
      
Po raz pierwszy w zapisach wieś pojawia się 1338 r. jako dwór biskupi w łacińskim określeniu Nova Curia. Można z nich wyczytać o zrabowanym bydle przez oddziały Związku Pruskiego i polskie na początku wojny trzynastoletniej (1454 r.), kradzieży koni przez oddział krzyżacki, po której biskup Kasper Linke złożył skargę do wielkiego mistrza. Dworu nie oszczędzała także natura, po licznych powodziach dwór upadł. Ponownie wieś była lokowana w 1584 r., kiedy powstał tu folwark.

  Elbląg, Jeden z budynków mieszkalnych w Nowym Dworze przed wojną
Jeden z budynków mieszkalnych w Nowym Dworze przed wojną (fot. archiwum autora)


       W okresie II RP, w latach 1920-1939, istniało tu polskie przejście graniczne. Po 1945 r. w Nowym Dworze powstał Państwowy Ośrodek Maszynowy, który obsługiwał rolnicze spółdzielnie produkcyjne, a po 1956 r. (kiedy spółdzielnie upadły), opiekował się kółkami rolniczymi.
       W czasach PRL wieś się rozwinęła, pobudowano tu szereg budynków tak mieszkalnych jak i gospodarczych. W 1974 r powstała ośmioklasowa szkoła podstawowa. W tym czasie w rejonie nasypu kolejowego składowano elementy tymczasowego mostu kolejowego na potrzeby ówczesnego Układu Warszawskiego.
      

WyKa

Najnowsze artykuły w dziale Dawno temu

Artykuły powiązane tematycznie

Zamieszczenie następnej opinii do tego artykułu wymaga zalogowania

W formularzu stwierdzono błędy!

Ok
Dodawanie opinii
Aby zamieścić swoje zdjęcie lub avatar przy opiniach proszę dokonać wpisu do galerii Czytelników.
Dołącz zdjęcie:

Podpis:

Jeśli chcesz mieć unikalny i zastrzeżony podpis
zarejestruj się.
E-mail:(opcjonalnie)
Reklama