UWAGA!

Historia okolic Elbląga: Od Rogowa do Nowego Cieszyna (odc. 168)

 Elbląg, Nowy Cieszyn przed wojną. Zabudowania gospodarcze Gustawa Beyera
Nowy Cieszyn przed wojną. Zabudowania gospodarcze Gustawa Beyera

Na dzisiejszą wędrówkę zapraszamy do gminy Pasłęk i Godkowo. Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK, opowiada o ciekawostkach związanych z miejscowościami Rogowo oraz Stary i Nowy Cieszyn.

Rogowo
       Jest to wieś w gminie Pasłęk. Lokowano ją prawdopodobnie w 1361 r. przez wielkiego mistrza Winricha von Kniprode (ok. 1310-1382). Odnowienia lokacji dokonał elbląski komtur Hermann Gans w 1415 r. W 1613 r. wieś razem z Zastawnem i Rzeczną wystawiono jako zastaw na rzecz Johanna von Bodecka. Dzierżawa miała trwać 30 lat, ale co ciekawe zniesiono ją dopiero po 180 latach.
       W XVIII w. funkcja sołtysa wsi przypadała rodzinie Stobe, a po nich pełnili ją bracia Johann i Gottfried Zepcke. W XIX w. w Rogowie przeprowadzono rozdział gruntów chłopskich od dworskich. We wsi istniała szkoła (działa również po wojnie do 1956 r., obecnie to budynek mieszkalny), sklep, remiza strażacka, gospoda, pracował kowal.
       Po 1945 r.. do Rogowa przybyli osadnicy ze wschodniej Polski. Działało tu Państwowe Gospodarstwo Rolne, które wykorzystywało dawny dwór do lat 80. jako pomieszczenia biurowe. Dawny park oraz zabudowania dworskie uległy stopniowemu zniszczeni.
       Obecnie do zabytków zalicza się spichlerz z okresu międzywojennego i pozostałości po cmentarzu ewangelickim.
       Wieś obecną nazwę otrzymała po 1945 r., do tego czasu określana była jako Rogau.
      
       Stary Cieszyn
      
O wsi, położonej obecnie na terenie gminy Godkowo, po raz pierwszy wspomniano na początku XV w. Była wsią czynszową, założoną na tak zwanym suchym korzeniu. Z chwila założenia istniała już tu karczma. W XVII w. część wsi stanowiła dobra książęce które po wojnach szwedzkich zostały oddane rodzinom szlacheckim jako zastaw za długi.
       Elektryfikacji wsi dokonano w 1942 r., podłączając ją do elektrowni w Karwinach (obecnie gmina Wilczęta), która była zasilana torfem. W czasie II wojny światowej w Starym Cieszynie byli pracownicy przymusowi z Francji i Białorusi, odnotowano też jedną Polkę.
       Po 1945 r. we wsi istniało Państwowe Gospodarstwo Rolne, a pracownicy sezonowi zakwaterowani byli w dawnym budynku szkoły, która była szkołą jednoklasową.
       Pierwsza nazwa wsi to Teschyn względnie Tesschen. Przypuszcza się, że nawiązywała ona do polskiego Cieszyna. Przed 1945 r. wieś określana była jako Alt Teschen, wynika więc, że obecna nazwa jest spolszczeniem poprzedniej.
      
       Nowy Cieszyn
      
Między dwoma rzekami Wąską i Sałą na Wysoczyźnie Elbląskiej położony jest Nowy Cieszyn, administracyjnie należący do powiatu elbląskiego i gminy Pasłęk.
       Po raz pierwszy w źródłach pisanych wspomniano o wsi na początku XV w. W 1820 r. figuruje jako wieś czynszowa. W XX w. występuje jako zamieszkana tylko przez ewangelików, ale występowały tu polsko brzmiące nazwiska: Dziggel, Grockonski, Groschowski.
       Elektryfikacji wieś doczekała się w 1943 r., a prąd doprowadzono z elektrowni w Karwinach.
       W rejonie wsi w 1945 r. trwały zacięte walki. Nowi osadnicy przybyli tu z Wileńszczyzny.
       Pierwsza nazwa miejscowości brzmiała Teschyn, a do 1945 r. Neu Teschyn, po 1945 r. Nowy Cieszyn, a więc ta nazwa została również spolszczona jak i Starego Cieszyna.
      
WyKa

Najnowsze artykuły w dziale Dawno temu

Artykuły powiązane tematycznie

Zamieszczenie następnej opinii do tego artykułu wymaga zalogowania

W formularzu stwierdzono błędy!

Ok
Dodawanie opinii
Aby zamieścić swoje zdjęcie lub avatar przy opiniach proszę dokonać wpisu do galerii Czytelników.
Dołącz zdjęcie:

Podpis:

Jeśli chcesz mieć unikalny i zastrzeżony podpis
zarejestruj się.
E-mail:(opcjonalnie)
Reklama