UWAGA!

Historia okolic Elbląga: Od Szramowa do Orkusza (odc. 103)

 Elbląg, Tak przed wojną wyglądał dwór w Orkuszu
Tak przed wojną wyglądał dwór w Orkuszu (fot. archiwum autora)

Kontynuujemy naszą wędrówkę po miejscowościach gminy Prabuty, należącej w latach 1975-1998 do województwa elbląskiego. O historii tych okolic opowiada Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.

Szramowo
       Wieś po raz pierwszy wymieniona w dokumentach w 1367 r., była wówczas folwarkiem należącym do biskupa z Kwidzyna Mikołaja I. Pod koniec XVII w. Szramowo stało się majątkiem szlacheckim. Na początku XX w. powstał tu cmentarz ewangelicki, po którym do dzisiejszych czasów nie przetrwał ślad.
       Obowiązująca w 1945 r. dawna nazwa Schrammen została zmieniona w 1949 r. na obecną. Poprzednio wieś nosiła nazwy o brzmieniu: Strammen, Schramme, Schramen, Schram, Schrammen.
      
       Sypanica
      
To wieś założona w miejscu dawnej osady pruskiej, która istniała pod nazwą Sypenyn. W 1242 r. mistrz krajowy Henryk von Weide (przed 1200-1246) nadał te tereny Teodorowi von Tyfenowowi, czterdzieści lat później przeszły na własność Dietricha Stangego. Spadkobierca Dietricha, Teodoryk Stange, w 1354 r. założył tutaj wieś i nadał jej miano Sypanicz. Pierwszy znany przywilej pochodzi od biskupa pomezańskiego Jana I Moencha z 1386 r.
       We wsi już w 1303 r. zbudowano kościół, ale został on zniszczony w czasie wojny głodowej (konflikt polsko-krzyżacki w 1414 roku) i już nieodbudowany. W 1789 r. wieś stanowiła własność króla Prus.
       W Sypanicy istniał cmentarz ewangelicki, o jego istnieniu w tym miejscu przypomina jedynie fragment wspornika wykonanego w kształcie ściętego pnia drzewa.
       W 1945 r. wieś nosiła miano Scheipnitz, obecną nazwę uzyskała w 1947 r. W przeszłości nazywano też wieś jako: Sypenyn, Sypenitz, Sypanicz, Seypnicz, Seipnicz, Sypanicz, Scheipnitz. Scheipnitz.
      
       Orkusz
       To miejscowość położona nad jeziorem o tej samej nazwie, dzisiaj istnieją tutaj ośrodki wypoczynkowe. Samo jezioro zajmuje powierzchnię prawie 83 ha, a jego głębokość dochodzi do 10 m jest pochodzenia polodowcowego.
       Orkusz powstał w 1238 r. na terenie podarowanym przez zakon krzyżacki niejakiemu Diertichowi Tiefenau. Pod koniec XIII w. przeszedł na własność wspomnianego wyżej Dietricha Stange. W 1366 r. biskup pomezański Mikołaj I przekazał miejscowość, która wówczas była wsią na prawie chełmińskim, braciom Benecke. Po reformacji w 1565 r. książę Albert Hohenzollern pozwolił na nabycie wsi staroście z Prabut – Franciszkowi von Sislau. Na przełomie XVI/XVII w. wieś należała do Franza Schortza, a później do Friericha Webera, też z Prabut. W XIX w. Orkusz jako folwark był częścią dóbr Szramowo, z dóbr tych został wyłączony na początku XX w.
       Do dzisiejszych czasów przetrwał w Orkuszu budynek dworski, zniszczony w czasie II wojny światowej, który jest właśnie przywracany do dawnej świetności. Niestety, nie zachowała się historia jego powstania.
       We wsi zamieszkiwali kiedyś zarówno katolicy jak i ewangelicy, przy czym katolicy stanowili większość. Niektóre dawne nazwiska mogły świadczyć o polskim pochodzeniu.
       Obecna nazwa miejscowości została nadana w 1949 r., poprzednio wieś była nazywana Orkusch.
WyKa

Najnowsze artykuły w dziale Dawno temu

Artykuły powiązane tematycznie

Zamieszczenie następnej opinii do tego artykułu wymaga zalogowania

W formularzu stwierdzono błędy!

Ok
Dodawanie opinii
Aby zamieścić swoje zdjęcie lub avatar przy opiniach proszę dokonać wpisu do galerii Czytelników.
Dołącz zdjęcie:

Podpis:

Jeśli chcesz mieć unikalny i zastrzeżony podpis
zarejestruj się.
E-mail:(opcjonalnie)
Reklama