Kontynuujemy naszą wędrówkę po miejscowościach gminy Godkowo. Dzisiaj Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK, przedstawia ciekawostki związane z wsiami: Ząbrowiec, Burdajny i Skowrony.
Wieś założona została przez zakon krzyżacki na początku XIV wieku, nie zachował się jednak dokument lokacyjny i przypuszcza się, że powstała na „surowym korzeniu”, co oznacza że to miejsce nie było przed tym czasem zagospodarowane. W czasie lokacji była to wieś czynszowa, osadnikami była ludność pochodzenia niemieckiego.
Okres wojen napoleońskich to również dla tej wsi znaczne koszty wynikające z kontrybucji i rabunków. W tym czasie odnotowuje się i polski akcent, ponieważ 11 czerwca 1807 r. przez wieś przeszły polskie oddziały gen. Jana Henryka Dąbrowskiego udające się w rejon Frydlandu (obecnie to Prawdinsk), gdzie 14 czerwca 1807 r. doszło do zwycięskiej bitwy z wojskami rosyjskimi.
Z chwilą założenia wsi nadano jaj miano Sommertfeld, używano tej nazwy do 1945 r., po czym nazwano ją Latowice, a w 1948 r. zmieniono na obecną.
Burdajny
Po raz pierwszy pojawia się w zapiskach w 1327 r., w 1419 r. była siedzibą komornictwa krzyżackiego, pod koniec tego stulecia przy komornictwie założono wieś czynszową. Zamek miał byś usytuowany na zachód od wsi.
W XVI w. we wsi pojawili się osadnicy holenderscy. W XVIII w. Burdajny weszły w skład dóbr królewskich na prawie chełmińskim.
Wieś odczuła też finansowo skutki pobytu wojsk francuskich w czasie wojen napoleońskich, ucierpiała też znacznie w 1945 r. wskutek ciężkich walk, jakie toczyły się w jej okolicy. W okresie II wojny przebywali tu pracownicy przymusowi pochodzący z Francji
Przed 1945 r. w Burdajnach działała szkoła, w okresie żniw uruchamiano przedszkole, istniała również mleczarnia i serownia należące do Augusta Madsacka. Kurt Prowe posiadał zaś gospodę ”Pod Trzema Lipami” (pierwszą karczmę odnotowano w XV w.). Była też tu stacja benzynowa.
Atrakcją turystyczną jest dawna kuźnia, natomiast chałupę podcieniową z tej wsi z XIX w. możemy podziwiać w skansenie w Olsztynku.
Wieś w kolejności nazywano Bordeyn, Burdeyn i Burdayn, a przed 1945 r. Bordehnen.
Skowrony
Wieś założono na miejscu istniejącego tu pruskiego grodziska. Po raz pierwszy wspomniano o niej w źródłach pisanych w trzecim dziesięcioleciu XIV w., w tym też okresie wystawiono dokument lokacyjny. W XVI w. pojawiło się tu wielu osadników holenderskich.
Mieszkańcy wsi odczuli skutki konfliktów wojennych, jakie przebiegały na tych terenach. Okres 1758-1762 to okupacja miejscowości przez wojska cesarskie. Stacjonowały tu też wojska napoleońskie, które ścigały z mieszkańców znaczną kontrybucję. Z kolei 3 lutego 1945 r. w wskutek działań wojennych zniszczeniu uległy: plebania, gospoda, tartak, spichlerz oraz domy. Zniszczeń we wsi dokonał również pożar w 1907 r., który częściowo zniszczył kościół, organy z 1722 r. i dwa dzwony: jeden pochodził z 1638 r., drugi z 1805 r.
W XIX w. we wsi powołano Urząd Stanu Cywilnego, powstała gospoda, a także tartak, istniała też placówka poczty konnej
Do zabytkowych obiektów zaliczamy kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny wzniesiony w połowie XIV w., powiększono go pod koniec XVII w., dobudowując również wieżę. Ołtarz i ambonę świątynia uzyskała w 1733 r., nowe organy zaś w 1937 r. W świątyni znajduje się też krypta z kamieniem nagrobnym Otto Wilhelma von Perbanda (1635-1706) – wysokiego urzędnika pruskiego. Ostatnią renowację świątynia przeszła pod koniec XX w.
Do 1945 r. wieś określano mianem Somerauch.