Dzisiaj w naszym cotygodniowym cykl odwiedzamy gminę Rychliki. O historycznych ciekawostkach dotyczących stolicy tej gminy oraz miejscowości Kwietniewo opowiada Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.
Miejscowość do 1945 roku nosiła nawę Reichenbach. Założona na tak zwanym suchym korzeniu co znaczy, że w tym miejscu nie było wcześniej żadnej innej osady. Okolica była jednak zamieszkana przed wiekami przez ludność pruską. Tereny Rychlik zostały podbite przez Krzyżaków w XIII w., a wieś została lokowana przez komturów: elbląskiego Heinricha von Gerę (?-1328) i dzierzgońskiego Siegharda von Schwarzeburga (?-1336) w 1310 r. Przybyli tu koloniści pochodzili ze środkowych Niemiec.
Pierwszy kościół powstał z chwilą lokacji wsi i był prawdopodobnie drewniany. Na początku XIV w. postawiono już murowany w stylu gotyckim, a po jego rozbiórce w 1875 r. pobudowano nowy w 1877 r. Budowa tego ostatniego kościoła to inicjatywa ówczesnego pastora ewangelickiego Wilhelma Gottfrieda Grzybowskiego (1802-1895), przy wsparciu magistratu elbląskiego.
Ojciec pastora Grzybowskiego był z pochodzenia Polakiem i przybył do Elbląga w bliżej niejasnych okolicznościach. Był prawdopodobnie uczestnikiem insurekcji kościuszkowskiej. Stał się właścicielem gospody Elbląski Dwór (Elbinger Hof), gdzie mieli chętnie przebywać Polacy. Pastor zmienił wyznanie z katolickiego na ewangelickie. Ale to nie jedyny akcent o polskim zabarwieniu w Rychlikach - w XVII w. odbywały się tu kazania po polsku.
Wilhelm G. Grzybowski pozostawił po sobie w Rychlikach także elementy wyposażenia świątyni i to wykonane własnoręcznie, bo był rzeźbiarzem obdarzonym talentem. Jego dziełem jest ambona, ołtarz, organy, żyrandol. Do 1945 r. w świątyni znajdowała się też płaskorzeźba „Głowa Chrystusa w koronie cierniowej” tez dzieło pastora. Wiele lat po 1945 r. zniknęła z kościoła. Obecnie kościół jest świątynią katolicką pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny.
Po 1945 r do Rychlik przybyli polscy osadnicy. Początkowo wieś nazywała się Potok, następnie Zamorze, aby około 1948 r. przyjąć obecną nazwę.
Kwietniewo
Wieś znajduje się w gminie Rychliki, na skraju Wysoczyzny Elbląskiej, przebiega przez nią turystyczny Szlak św. Wojciecha, prowadzący z Elbląga do Świętego Gaju. Do 1945 r. miejscowość nosiła nazwę Königsblumennau.
Ślady osadnicze w pobliżu miejscowości, a odnalezione w okolicy pochodzą z czasów młodszej epoki kamiennej (ok. 4,5 tys. lat p.n.e.) - kamienna siekiera; a także z okresu wczesnogermańskiego (ok. I w. n.e.) – kamienny grób skrzynkowy. W pobliżu wsi są ślady grodziska, które mogło istnieć od epoki żelaza do średniowiecza.
Lokacji wsi dokonał dzierzgoński komtur Henryk Zuckschwert w 1299 r. Była to wieś czynszowa o sporym znaczeniu, ponieważ jako nieliczna posiadała własny wiklerz, czyli statut. W późniejszym nieco okresie niemieckich osadników zasilili też odsadnicy polscy.
W latach 30 XIX w. pruskie reformy rolne spowodowały powstanie kilkunastu dużych gospodarstw chłopskich. Od końca XIX w. do1945 r. przez wieś przebiegała linia kolejowa łącząca Elbląg z Ostródą i Olsztynkiem, ale została rozebrana prze Rosjan. We wsi istniała poczta oraz mleczarnia i wiatrak.
Kościół we wsi, z wieżą, powstał w połowie XIV w. Jego górna drewniana część pochodzi z początku XVIII w. W świątyni (obecnie katolickiej pw. Podwyższenia Krzyża Świętego) znajduje się ołtarz barokowy oraz dwie płyty nagrobne z XVII w.