W poniedziałek 29 czerwca o godz. 11 w Sali Sesyjnej Urzędu Marszałkowskiego w Olsztynie (ul. Emilii Plater 1) odbędzie się konferencja naukowa pt. „Mazurski Park Narodowy - szansa dla Mazur”. Plany utworzenia takiego parku ma Samorząd Województwa. Na konferencję zapraszają Jacek Protas, marszałek województwa warmińsko-mazurskiego oraz Stowarzyszenie na rzecz Ochrony Krajobrazu Kulturowego Mazur „Sadyba”.
- Celem konferencji jest popularyzacja idei tworzenia parków narodowych jako najwyższej formy ochrony przyrody i krajobrazu, wynikających z tego zalet i problemów dla społeczności lokalnych, w związku z planami utworzenia Mazurskiego Parku Narodowego - mówi Jacek Protas. Spotkanie organizowane jest w ramach akcji „Mazury Cud Natury” - promującej Wielkie Jeziora Mazurskie w światowym konkursie na „Nowe 7 Cudów Natury”.
- Temat utworzenia Mazurskiego Parku Narodowego powrócił na początku marca 2009 r., podczas spotkania Oficjalnego Komitetu Wspierającego Wielkie Jeziora Mazurskie w światowym plebiscycie szwajcarskiej Fundacji „New7Wonders” – wyjaśnia Jacek Protas. - Byliśmy zgodni, że akcja promująca nasz region nie może się skupić jedynie na zdobywaniu głosów w konkursie, ale także na refleksji dotyczącej ochrony tego obszaru, który od lat uznajemy za cud natury. Chcę powtórzyć, że trzeba wypracować model, który połączy dwa aspekty: rozwój gospodarczy i turystyczny z aspektem ochrony przyrody, a to niełatwe zadanie.
Poniedziałkowa konferencja będzie się składała z dwóch części.
- W pierwszej, „teoretycznej” zostaną przedstawione korzyści płynące z istnienia parku narodowego jako prestiżowej „marki jakości” natury i krajobrazu, strona prawna powołania parków narodowych oraz możliwości ich finansowania m.in. z funduszy europejskich pozyskiwanych przez gminy położone na ich obszarze - tłumaczy Krzysztof Worobiec, prezes Stowarzyszenia „Sadyba”, współorganizator konferencji. - W drugiej, „praktycznej” części ukazane zostaną doświadczenia z istniejących parków narodowych - Biebrzańskiego oraz Ujście Warty. Przedstawiciele obu parków przedstawią problemy związane z ich tworzeniem oraz istnieniem, a przedstawiciele samorządów lokalnych z tych samych terenów - plusy i minusy współpracy z parkami.
Na koniec przedstawione zostaną zarysy planowanego Mazurskiego Parku Narodowego oraz stanowiska środowisk lokalnych z Krainy Wielkich Jezior Mazurskich.
Udział w konferencji zapowiedzieli już samorządowcy i przedstawiciele nadleśnictw, instytucji związanych z ochroną krajobrazu i przyrody oraz organizacji pozarządowych.
***
Mazurski Park Narodowy (planowany)
Już w połowie lat 60-tych XX wieku prof. Władysław Szafer, zaangażowany działacz ruchu ochrony przyrody, zaproponował utworzenie Mazurskiego Parku Narodowego ze względu
na nieprzeciętne walory przyrodnicze i krajobrazowe Mazur oraz silną antropopresję, której są poddawane. W skład parku narodowego miały wejść północno-zachodnia część Puszczy Piskiej z rzeką Krutynią oraz Jezioro Nidzkie. Pomysł ten napotkał sprzeciw ze strony podmiotów związanych z leśnictwem, myślistwem i turystyką.
W 1970 r. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej podjęło uchwałę o utworzeniu Mazurskiego Parku Krajobrazowego jako formy przejściowej do czasu utworzenia parku narodowego.
W czerwcu 1985 r. odbyło się w Olsztynie plenarne posiedzenie Komitetu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w sprawie przyspieszenia prac nad utworzeniem Mazurskiego Parku Narodowego. W latach 1990-93 sporządzono dokumentację do wniosku o utworzenie MPN w dwóch wersjach: jednej obejmującej obszar 31496 ha oraz drugiej obejmującej 47121 ha z jeziorem Śniardwy. We wrześniu 1991 r. Państwowa Rada Ochrony Przyrody opowiedziała się za pierwszą wersją, która obowiązuje jako oficjalny projekt do chwili obecnej.
Plany utworzenia parku narodowego spotykają się z protestami samorządów gminnych, które obawiają się braku możliwości rozwoju gospodarczego na swoim terenie w przypadku powołania takiej formy ochrony przyrody. Obawy te wynikają głównie z art. 15 ustawy o ochronie przyrody, zgodnie z którym w parkach narodowych zabrania się m.in. „budowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych; polowania; regulacji rzek i potoków; prowadzenia działalności wytwórczej, handlowej i rolniczej, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie ochrony; stosowania chemicznych i biologicznych środków ochrony roślin i nawozów; połowu ryb i innych organizmów wodnych”
Zdaniem władz wojewódzkich, obawy samorządów gminnych co do braku możliwości rozwoju i zagospodarowania terenów przyszłego parku narodowego nie do końca są uzasadnione, zważywszy na fakt, że w Mazurskim Parku Krajobrazowym obowiązują obecnie zakazy mające na celu ochronę przyrody, a wynikające zarówno z istnienia samego Parku, jak i rezerwatów oraz obszarów Natura 2000 czy ochrony gatunkowej. Powołanie Mazurskiego Parku Narodowego nie zmieni więc diametralnie sytuacji gmin.
Mazurski Park Krajobrazowy (istniejący)
W granicach Mazurskiego Parku Krajobrazowego znajduje się największe w Polsce jezioro Śniardwy oraz północna część Puszczy Piskiej z rzeką Krutynią. Park zajmuje obszar 53 655 ha (z czego 48,7 proc. stanowią lasy, 15,1 proc. użytki rolne i 33,5 proc. wody) i rozciąga się na terenie gmin: Pisz, Ruciane-Nida, Orzysz, Mrągowo, Piecki, Mikołajki, Świętajno.
Wśród rzadkich roślin występujących na terenie parku można wymienić: bagnicę torfową, buławnik czerwony, cis, czereśnię ptasią, dziewięćsił bezłodygowy, goździk pyszny, kocanki piaskowe, lilię złotogłów, obuwik pospolity, pełnik europejski, rosiczkę okrągłolistną, storczyk krwisty czy zimoziół północny. Rzadkie zwierzęta występujące na terenie parku to m.in. bielik, bocian czarny, borsuk, cietrzew, grubodziób, jastrząb, kania czarna, kania ruda, łoś, orlik krzykliwy, puchacz, ryś, sokół kobuz, wąż gniewosz plamisty, wilk, wydra, zimorodek.
Przyroda Parku znajduje się pod presją różnorodnych czynników degradujących jej wartość, takich jak m.in. rozwój zabudowy i sieci dróg (zwłaszcza w pobliżu rzeki Krutyni i jezior), zmiany stosunków wodnych i zanieczyszczenie wód, nielegalne budownictwo, nieuporządkowany ruch turystyczny, wyrąb lasów o strukturze naturalnej i zastępowanie ich monokulturami, chemizacja środowiska i jego zaśmiecenie.
- Temat utworzenia Mazurskiego Parku Narodowego powrócił na początku marca 2009 r., podczas spotkania Oficjalnego Komitetu Wspierającego Wielkie Jeziora Mazurskie w światowym plebiscycie szwajcarskiej Fundacji „New7Wonders” – wyjaśnia Jacek Protas. - Byliśmy zgodni, że akcja promująca nasz region nie może się skupić jedynie na zdobywaniu głosów w konkursie, ale także na refleksji dotyczącej ochrony tego obszaru, który od lat uznajemy za cud natury. Chcę powtórzyć, że trzeba wypracować model, który połączy dwa aspekty: rozwój gospodarczy i turystyczny z aspektem ochrony przyrody, a to niełatwe zadanie.
Poniedziałkowa konferencja będzie się składała z dwóch części.
- W pierwszej, „teoretycznej” zostaną przedstawione korzyści płynące z istnienia parku narodowego jako prestiżowej „marki jakości” natury i krajobrazu, strona prawna powołania parków narodowych oraz możliwości ich finansowania m.in. z funduszy europejskich pozyskiwanych przez gminy położone na ich obszarze - tłumaczy Krzysztof Worobiec, prezes Stowarzyszenia „Sadyba”, współorganizator konferencji. - W drugiej, „praktycznej” części ukazane zostaną doświadczenia z istniejących parków narodowych - Biebrzańskiego oraz Ujście Warty. Przedstawiciele obu parków przedstawią problemy związane z ich tworzeniem oraz istnieniem, a przedstawiciele samorządów lokalnych z tych samych terenów - plusy i minusy współpracy z parkami.
Na koniec przedstawione zostaną zarysy planowanego Mazurskiego Parku Narodowego oraz stanowiska środowisk lokalnych z Krainy Wielkich Jezior Mazurskich.
Udział w konferencji zapowiedzieli już samorządowcy i przedstawiciele nadleśnictw, instytucji związanych z ochroną krajobrazu i przyrody oraz organizacji pozarządowych.
***
Mazurski Park Narodowy (planowany)
Już w połowie lat 60-tych XX wieku prof. Władysław Szafer, zaangażowany działacz ruchu ochrony przyrody, zaproponował utworzenie Mazurskiego Parku Narodowego ze względu
na nieprzeciętne walory przyrodnicze i krajobrazowe Mazur oraz silną antropopresję, której są poddawane. W skład parku narodowego miały wejść północno-zachodnia część Puszczy Piskiej z rzeką Krutynią oraz Jezioro Nidzkie. Pomysł ten napotkał sprzeciw ze strony podmiotów związanych z leśnictwem, myślistwem i turystyką.
W 1970 r. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej podjęło uchwałę o utworzeniu Mazurskiego Parku Krajobrazowego jako formy przejściowej do czasu utworzenia parku narodowego.
W czerwcu 1985 r. odbyło się w Olsztynie plenarne posiedzenie Komitetu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w sprawie przyspieszenia prac nad utworzeniem Mazurskiego Parku Narodowego. W latach 1990-93 sporządzono dokumentację do wniosku o utworzenie MPN w dwóch wersjach: jednej obejmującej obszar 31496 ha oraz drugiej obejmującej 47121 ha z jeziorem Śniardwy. We wrześniu 1991 r. Państwowa Rada Ochrony Przyrody opowiedziała się za pierwszą wersją, która obowiązuje jako oficjalny projekt do chwili obecnej.
Plany utworzenia parku narodowego spotykają się z protestami samorządów gminnych, które obawiają się braku możliwości rozwoju gospodarczego na swoim terenie w przypadku powołania takiej formy ochrony przyrody. Obawy te wynikają głównie z art. 15 ustawy o ochronie przyrody, zgodnie z którym w parkach narodowych zabrania się m.in. „budowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych; polowania; regulacji rzek i potoków; prowadzenia działalności wytwórczej, handlowej i rolniczej, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie ochrony; stosowania chemicznych i biologicznych środków ochrony roślin i nawozów; połowu ryb i innych organizmów wodnych”
Zdaniem władz wojewódzkich, obawy samorządów gminnych co do braku możliwości rozwoju i zagospodarowania terenów przyszłego parku narodowego nie do końca są uzasadnione, zważywszy na fakt, że w Mazurskim Parku Krajobrazowym obowiązują obecnie zakazy mające na celu ochronę przyrody, a wynikające zarówno z istnienia samego Parku, jak i rezerwatów oraz obszarów Natura 2000 czy ochrony gatunkowej. Powołanie Mazurskiego Parku Narodowego nie zmieni więc diametralnie sytuacji gmin.
Mazurski Park Krajobrazowy (istniejący)
W granicach Mazurskiego Parku Krajobrazowego znajduje się największe w Polsce jezioro Śniardwy oraz północna część Puszczy Piskiej z rzeką Krutynią. Park zajmuje obszar 53 655 ha (z czego 48,7 proc. stanowią lasy, 15,1 proc. użytki rolne i 33,5 proc. wody) i rozciąga się na terenie gmin: Pisz, Ruciane-Nida, Orzysz, Mrągowo, Piecki, Mikołajki, Świętajno.
Wśród rzadkich roślin występujących na terenie parku można wymienić: bagnicę torfową, buławnik czerwony, cis, czereśnię ptasią, dziewięćsił bezłodygowy, goździk pyszny, kocanki piaskowe, lilię złotogłów, obuwik pospolity, pełnik europejski, rosiczkę okrągłolistną, storczyk krwisty czy zimoziół północny. Rzadkie zwierzęta występujące na terenie parku to m.in. bielik, bocian czarny, borsuk, cietrzew, grubodziób, jastrząb, kania czarna, kania ruda, łoś, orlik krzykliwy, puchacz, ryś, sokół kobuz, wąż gniewosz plamisty, wilk, wydra, zimorodek.
Przyroda Parku znajduje się pod presją różnorodnych czynników degradujących jej wartość, takich jak m.in. rozwój zabudowy i sieci dróg (zwłaszcza w pobliżu rzeki Krutyni i jezior), zmiany stosunków wodnych i zanieczyszczenie wód, nielegalne budownictwo, nieuporządkowany ruch turystyczny, wyrąb lasów o strukturze naturalnej i zastępowanie ich monokulturami, chemizacja środowiska i jego zaśmiecenie.
oprac. PD