Po raz pierwszy od wielu lat sektor pozarządowy odnotował znacząco wyższe przychody. Lawinowy wzrost środków publicznych w budżetach organizacji może jednak grozić częściową utratą autonomii – wynika z badania „Kondycja sektora organizacji pozarządowych w Polsce 2008” przeprowadzonego na zlecenie Stowarzyszenia Klon/Jawor.
Od lat głównym problemem sektora wskazywanym przez organizacje jest brak wystarczających środków finansowych na prowadzenie działalności. W latach 2003-2005 znajdowało to odzwierciedlenie w strukturze finansów – nie odnotowywano w niej wyraźnych przesunięć. Badanie z 2008 roku pokazuje po raz pierwszy znaczącą zmianę. W 2007 roku przychody połowy organizacji przekroczyły 18 tys. (w 2005 było to prawie o połowę mniej – 10 tys.).
W ciągu ostatnich dwóch lat zmniejszył się odsetek organizacji o najniższych przychodach (do 10 tys. zł.), wzrósł natomiast odsetek organizacji, które deklarują przychody mieszczące się w trzech wyższych przedziałach (powyżej 10 tys. zł ). Co dwudziesta polska organizacja ma budżet przekraczający 1 mln zł rocznie. Poprawę odczuły same organizacje – na brak wystarczających środków narzeka ich dziś zdecydowanie mniej (61% w porównaniu do 73% w 2005r.), choć wciąż jest to najczęściej wymieniany problem, a trzy na cztery organizacje deklarują brak jakichkolwiek rezerw finansowych.
„Zmianę tę można tłumaczyć przede wszystkim odłożonymi w czasie konsekwencjami przystąpienia Polski do UE, związanymi zarówno z dostępnością środków dla organizacji, jak i z politycznym klimatem sprzyjającym partnerstwu publiczno-społecznemu” – wyjaśnia Jan Herbst ze Stowarzyszenia Klon/Jawor. Źródła przychodów, z których w 2007 roku korzystał największy procent organizacji to: składki członkowskie (56,8%), źródła samorządowe (50,2%), darowizny od osób fizycznych (36%), darowizny od instytucji i firm (37,5%) i źródła rządowe (21,7%).
Gdy spojrzeć na ogólną kwotę przychodów sektora, zauważamy lawinowy wzrost udziału środków publicznych (krajowych i zagranicznych) z 33% w 2005 do 56% w 2007. Wyraźnie powiększyła się grupa organizacji korzystających z funduszy strukturalnych i programów pomocowych Unii Europejskiej – w 2005 r. środki z Funduszy Strukturalnych pozyskało zaledwie 3% organizacji, w 2007 odsetek ten zwiększył się ponad dwukrotnie.
Zdecydowanie, bo aż trzykrotnie, zmalał natomiast odsetek organizacji prowadzących działalność gospodarczą– z 16% w 2003 roku do zaledwie 5% w 2007. Możemy więc mówić o stopniowej „de-ekonomizacji” polskiego sektora pozarządowego. Rosnący udział środków publicznych w budżetach organizacji grozi tym, że podmioty te częściowo utracą swoją autonomię uzależniając się od sektora publicznego.
Badanie „Kondycja sektora organizacji pozarządowych w Polsce 2008” na zlecenie Stowarzyszenia Klon/Jawor przeprowadziła firma PBS DGA w pierwszym kwartale 2008 roku na ogólnopolskiej, reprezentatywnej próbie 1700 organizacji pozarządowych. Pełen raport z badania będzie dostępny w portalu www.ngo.pl i serwisie www.civicpedia.ngo.pl na jesieni tego roku.
Program w ramach projektu „ngo.pl – profesjonalny system informacyjny dla organizacji pozarządowych i administracji”, współfinansowany ze środków UE.
W ciągu ostatnich dwóch lat zmniejszył się odsetek organizacji o najniższych przychodach (do 10 tys. zł.), wzrósł natomiast odsetek organizacji, które deklarują przychody mieszczące się w trzech wyższych przedziałach (powyżej 10 tys. zł ). Co dwudziesta polska organizacja ma budżet przekraczający 1 mln zł rocznie. Poprawę odczuły same organizacje – na brak wystarczających środków narzeka ich dziś zdecydowanie mniej (61% w porównaniu do 73% w 2005r.), choć wciąż jest to najczęściej wymieniany problem, a trzy na cztery organizacje deklarują brak jakichkolwiek rezerw finansowych.
„Zmianę tę można tłumaczyć przede wszystkim odłożonymi w czasie konsekwencjami przystąpienia Polski do UE, związanymi zarówno z dostępnością środków dla organizacji, jak i z politycznym klimatem sprzyjającym partnerstwu publiczno-społecznemu” – wyjaśnia Jan Herbst ze Stowarzyszenia Klon/Jawor. Źródła przychodów, z których w 2007 roku korzystał największy procent organizacji to: składki członkowskie (56,8%), źródła samorządowe (50,2%), darowizny od osób fizycznych (36%), darowizny od instytucji i firm (37,5%) i źródła rządowe (21,7%).
Gdy spojrzeć na ogólną kwotę przychodów sektora, zauważamy lawinowy wzrost udziału środków publicznych (krajowych i zagranicznych) z 33% w 2005 do 56% w 2007. Wyraźnie powiększyła się grupa organizacji korzystających z funduszy strukturalnych i programów pomocowych Unii Europejskiej – w 2005 r. środki z Funduszy Strukturalnych pozyskało zaledwie 3% organizacji, w 2007 odsetek ten zwiększył się ponad dwukrotnie.
Zdecydowanie, bo aż trzykrotnie, zmalał natomiast odsetek organizacji prowadzących działalność gospodarczą– z 16% w 2003 roku do zaledwie 5% w 2007. Możemy więc mówić o stopniowej „de-ekonomizacji” polskiego sektora pozarządowego. Rosnący udział środków publicznych w budżetach organizacji grozi tym, że podmioty te częściowo utracą swoją autonomię uzależniając się od sektora publicznego.
Badanie „Kondycja sektora organizacji pozarządowych w Polsce 2008” na zlecenie Stowarzyszenia Klon/Jawor przeprowadziła firma PBS DGA w pierwszym kwartale 2008 roku na ogólnopolskiej, reprezentatywnej próbie 1700 organizacji pozarządowych. Pełen raport z badania będzie dostępny w portalu www.ngo.pl i serwisie www.civicpedia.ngo.pl na jesieni tego roku.
Program w ramach projektu „ngo.pl – profesjonalny system informacyjny dla organizacji pozarządowych i administracji”, współfinansowany ze środków UE.
oprac. Anieze