Mało kto wie, że historia elbląskiej prasy liczy ponad 200 lat. Dzięki działaniom Biblioteki Elbląskiej świadectwo życia mieszkańców naszego miasta jest teraz dostępne dla każdego, o każdej porze i z każdego miejsca świata. By ocalić od zniszczenia i zapomnienia cenne zbiory, by następne pokolenia mogły korzystać z archiwów Biblioteki Elbląskiej w wygodnej, cyfrowej formie, w tym roku zrealizowano przedsięwzięcie digitalizacji zbiorów archiwalnych.
Europejska Biblioteka Elbląska
Stworzony elektroniczny katalog historii i kultury Elbląga cieszy się dużym zainteresowaniem. Jak podkreślał podczas piątkowego (11 grudnia) spotkania z dziennikarzami Jacek Nowiński, popularność cyfrowych zbiorów zabytkowych przerosła najśmielsze oczekiwania twórców.
– Od czerwca ubiegłego roku odnotowaliśmy ponad 230 tys. czytelników naszych publikacji, a Elbląska Biblioteka Internetowa znajduje się na 11 miejscu w polskim zestawieniu bibliotek internetowych. Mamy jednak ambitne plany i w przyszłym roku planujemy przesunąć się w tym zestawieniu na piąte miejsce, a w realizacji tych zamierzeń pomóc nam może umieszczenie zasobów Elbląskiej Biblioteki Cyfrowej w Europejskiej Bibliotece Cyfrowej – Europeana – zapowiedział.
Katalog cyfrowy ratunkiem dla archiwalnych zbiorów
Przeniesienie archiwalnych zasobów bibliotecznych do katalogu cyfrowego to nie tylko wygoda, ale i konieczność. – Papier, na którym była wydawana ówczesna prasa, nie był najwyższej jakości, w związku z tym zbiory ulegały stopniowej degradacji. Musieliśmy temu zapobiec. Teraz gazety, po odpowiednim przygotowaniu do skanowania, przeniesieniu ich do cyfrowego katalogu, a następnie odpowiednio zabezpieczone przed rozkładem, umieszczane są w pudłach z kwasoodpornej tektury, w których powędrują do naszych archiwów – opowiada Jacek Nowiński, przedstawiając proces przenoszenia zabytkowych dokumentów. Dodatkowo podkreślił, że skanowane materiały są bliskie oryginałowi. Co więcej, dzięki obróbce prasowych stron w programie ocr tekst jest przyjazny do tłumaczenia. Ma to niemałe znaczenie, gdyż publikacje są niemieckojęzyczne.
Biblioteka Elbląska planuje wprowadzić do cyfrowego użytku również zasoby prasowe wydane po 1945 roku. Z racji jednak obowiązującego prawa autorskiego, z tych zbiorów będzie można korzystać tylko w siedzibie Biblioteki Elbląskiej. Przy okazji tych planów dyrektor Nowiński zaapelował do mieszkańców Elbląga, którzy posiadają w swych zbiorach archiwalne egzemplarze starych tytułów prasowych: – Jeśli są w Elblągu pasjonaci, którzy mają takie archiwalne wydania gazet i choć nie chcieliby się z nimi rozstawać, mogliby się nimi podzielić z czytelnikami, to zapraszam do nas. Zapewniam, że dzięki sprzętowi wysokiej jakości, jakiego używamy podczas procesu skanowania materiałów, żaden z pożyczonych nam „skarbów” nie ma prawa zostać zniszczony.
Cenna wiedza o przeszłości Elbląga
Obecny na spotkaniu prof. Andrzej Groth zachęcał do odwiedzin Elbląskiej Biblioteki Internetowej i korzystania z jej zbiorów: – Ta prasa to dokument opisujący życie elblążan, ich troski, wydarzenia, codzienność. To świadectwo tamtych czasów. Skarbnica wiedzy cenna nie tylko dla historyków, ale też dla zwykłych czytelników zainteresowanych przeszłością naszego miasta – powiedział.
A Jacek Nowiński dodał: – Biblioteka Elbląska nie ma zapędów cenzorskich, dlatego w naszych zbiorach pojawią się także materiały prasowe z okresu nazistowskiej propagandy. To też jest część historii naszego miasta, i nie możemy jej pomijać.
***
Od 12 grudnia zasoby Elbląskiej Biblioteki Cyfrowej gromadzącej i udostępniającej online wersje cyfrowe zbiorów zabytkowych Biblioteki Elbląskiej im. C. Norwida dostępne są w Europejskiej Bibliotece Cyfrowej – Europeana (www.europeana.eu).
Pierwsza unijna biblioteka cyfrowa zawiera 4,6 milionów obiektów cyfrowych, tj. obrazów (malarstwo, rysunki, mapy, fotografie, zdjęcia obiektów muzealnych), tekstów (książki, czasopisma, dzienniki i rękopisy), dokumentów dźwiękowych (muzyka i słowo mówione z wałków, taśm, płyt i nagrań radiowych), filmów wideo (filmy i telewizyjne serwisy informacyjne).
Obiekty cyfrowe umieszczane w Europeanie pochodzą z muzeów, galerii, archiwów, bibliotek, kolekcji audiowizualnych. Celem Europeany – wyznaczonym przez Komisję Europejską – jest ułatwienie dostępu do źródeł w środowisku internetowym. Ma ona prezentować bogactwo dziedzictwa europejskiego, łączyć wielokulturowość i wielojęzyczność z nowoczesną technologią i współczesnymi modelami biznesowymi. Metadane z Elbląskiej Biblioteki Cyfrowej zostały przesłane do Europeany za pośrednictwem Federacji Bibliotek Cyfrowych.
Arkadiusz Kowalczyk, BE