Janusz Kozak i Peryferia w Galerii EL
20 listopada odbędzie się kolejny wernisaż w Galerii EL. Janusz Kozak zaprezentuje wystawę Peryferia.
„Peryferie” to wg PWN «zewnętrzna część czegoś», «coś mniej ważnego», «dzielnice miasta położone daleko od centrum», natomiast „Peryferia” wg historycznego znaczenia* to «Zewnętrzna część czegoś – w przeciwieństwie do części centralnej; krańce jakiejś powierzchni, jakiegoś obszaru.»
Pojęcie peryferii w kontekście sztuki można postrzegać dwojako — jako odniesienie do jej lokalizacji w przestrzeni fizycznej oraz do obszarów tematycznych, które symbolicznie znajdują się poza centrum zainteresowania. W obu przypadkach chodzi o odniesienie do tego, co znajduje się poza głównym nurtem, jest marginesem.
A czym są tytułowe peryferia w sztuce Janusza Kozaka?
W najnowszej prezentacji prac artysty peryferyjność obecna jest już w warstwie wizualnej. Artysta odrzucił stosowane dotychczas środki wyrazu, takie jak rysunek czy kolor, świadome narzucając sobie surową czarno-białą kolorystykę prac.
Ten ograniczony i uproszczony język wyrazu pozwolił Kozakowi skupić się na graficznej syntezie, gdzie silny kontrast i znak graficzny wybijają się na pierwszy plan. Użyta w pracach surowa, „chropowata typografia” jest echem estetki „wielokrotnie powielanych kserograficznie obrazów”, która prowadzi do rozmycia, zatarcia krawędzi i dominacji czarno-białego kontrastu.
W warstwie znaczeniowej z kolei peryferyjność artysta opiera na technice collage’u. Fragmenty obrazów, skrawki reklam, etykiet, nagłówków gazet oraz wypowiedzi osób publicznych zyskują nowe, często absurdalne znaczenia, zderzając się ze sobą wbrew pierwotnym kontekstom. Ten montaż kulturowych resztek — rezonujący fragmentami polskich piosenek, reklam i publicznej debaty — generuje nową jakość, w której humor i żart pełnią funkcję spajającego klucza.
Tytułowe „PERYFERIA” odzwierciedlają się w mieszaniu się sfer estetycznych i tematycznych. To sztuka umiejscowiona na granicy, gdzie problemy egzystencjalne spotykają się z banałem codzienności, a polityka sąsiaduje z kościołem. W warstwie formalnej równie silnie ścierają się materiały: surowa plama i chropowata typografia, precyzyjna krawędź litery i ziarno fotografii, ślad pędzla i resztki poligraficznego warsztatu.
Cykl Kozaka jest zatem konsekwentną, zorganizowaną pracą, która poprzez radykalne ograniczenie barwne i formalne osiąga maksymalną siłę wyrazu, eksplorując jednocześnie estetyczne i ideowe peryferia współczesnej kultury.
*wg słownika języka polskiego p.r. W. Doroszewskiego
Janusz Kozak
rocznik 1977
grafik, rysownik, autor plakatów
Wykształcenie:
1992 - 1997 Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Bydgoszczy
1999 - 2004 Akademia Sztuk Pięknych w Poznaniu
Uczestnik wystaw w krajowych i zagranicznych. Zawodowo związany z Liceum Sztuk Plastycznych w Gronowie Górnym: prowadzenie Pracowni Technik Druku Artystycznego oraz Pracowni Rysunku i Malarstwa.
Jako GORE77 autor grafik, plakatów i okładek płytowych. W latach 2011-2018 cykliczne wystawy w klubie Mjazzga w Elblągu.
Autor projektu muralu upamiętniającego ofiary Sprawy Elbląskiej. Autor logotypu festiwalu Jazzbląg. Twórca okładek Elbląskiego Informatora Kulturalnego. Pomysłodawca działań Grafatak - Bitwa na rysunki i Kiosk Kultury. 2025 Stypendium Kulturalne, Elbląskie Nagrody Kulturalne - cykl plakatów Elbląg – temat na plakat.
Autor warsztatów dla młodzieży i dorosłych z zakresu grafiki i rysunku.
Wystawa: Peryferia
Miejsce: Centrum Sztuki Galeria EL, ul. Kuśnierska 6, 82-300 Elbląg
Termin: 20.11.2025 – 1.02.2026
Wernisaż: 20.11.2025, godz. 18:00 (wstęp wolny)
Kuratorka: Joanna Mierzejewska
Artysta: Janusz Kozak
Organizator: Centrum Sztuki Galeria EL